In overleg met diverse betrokkenen is vorige week, nota bene op vrijdag 13e, besloten geen flowcytometer meer te kopen voor het St. Vincentius Ziekenhuis (SVZ). Een beetje opmerkelijk dat de hematoloog Oldenstam, die tot twee weken geleden nog pleitte voor aanschaf van de flowcytometer, nu 360 graden is gedraaid. Wij vragen ons af of de hematoloog echt akkoord is gegaan of was zij gewoon in een hoek gedrukt met het besluit van de andere partijen.  Flowcytometrie maakt onderdeel uit van de diagnostiek en de behandeling van kwaadaardige vormen van kanker die in het bloed voorkomen. Een voorbeeld daarvan is acute leukemie. Op vele websites van diverse ziekenhuizen is aangegeven, dat een dergelijk apparaat niet alleen voor de diagnostiek van acute leukemie, maar ook voor een groot deel van de hematologische kankers ingezet kan worden. Ook metingen naar bepaalde cellen die belangrijk zijn bij de behandeling van hiv, kunnen hiermee verricht worden.  Volgens de directie van het SVZ is op dit moment de aanschaf van dit apparaat geen duurzame en doelmatige investering.

Wij vragen ons af, waarom de aanschaf niet doelmatig is als je het apparaat optimaal inzet waarvoor het bedoeld is. Door een prijs te vragen waarbij je alle kosten meeneemt, kan het apparaat toch zichzelf betalen? Zo maak je het toch duurzaam? De directie van het SVZ stelde in haar verklaring, dat de kans dat het gebruik stil komt te vallen door gebrek aan expertise, mankracht en financiële middelen, zeer groot is. Is in deze moderne tijd niet heel veel geautomatiseerd? Dus hoeveel mankracht zal er nodig zijn? We hebben in Suriname een hematoloog, klinisch chemici en analisten. Deze mensen moeten goed opgeleid worden en zullen naar onze mening, expertise opbouwen naarmate ze ermee bezig zijn. Initieel eventueel onder begeleiding van ervaren collega’s en of de fabrikant, eventueel op afstand. In deze moderne tijd kunnen computers van een afstand overgenomen worden, toch? Als het ziekenhuis twee of drie analisten traint, heb je altijd een back-up als iemand uitvalt.

Volgens Amar Ramadhin, minister van Volksgezondheid, is door middel van technische overwegingen het besluit genomen om af te zien van de aankoop van de flowcytometer en daarnaast is ook gelijk gekeken naar alternatieven. De hematoloog heeft zich in een eerder bericht deze week al afgevraagd, hoe goed deze alternatieven, geboden door het ziekenhuis en het ministerie van Volksgezondheid, zijn. Na even wat onderzoek op internet blijkt, dat het bekijken van materiaal onder de microscoop met bepaalde kleuringen niet zulke accurate en betrouwbare uitslagen geeft.  Bij navraag zijn heel veel ziekenhuizen in Nederland al meer dan 30 jaar geleden afgestapt van deze methode.

Een ander alternatief dat geboden is, is het opsturen van beenmerg naar Curaçao, dat binnen een paar dagen de resultaten opstuurt. Wij vragen ons af wat de totale kosten zijn voor de verzending naar Curaçao. Is dit inderdaad goedkoper dan de test hier te laten doen? We hopen dat de minister spoedig een overzicht van de prijsberekening van de test voor flowcytometrie en overzicht van de kosten van diagnostiek op Curaçao publiekelijk maakt, zodat wij beter kunnen begrijpen waarom er voor dit alternatief is gekozen. Andere vragen die wij hebben, zijn: Is het materiaal nog voldoende betrouwbaar na transport en de vele uren die tussen afname en analyse zitten? Bij navraag bij de leverancier van de flowcytometer mag maximaal 24 uur ertussen zitten en bij navraag wordt aangegeven, dat geadviseerd wordt het materiaal het liefst gelijk na afname te analyseren. En wat gebeurt er als er een flinke vertraging optreedt? Weggegooid geld? Vertragingen van enkele uren zijn niet ongewoon bij onze wit-oranje Surinaamse koerier. Wat gaan we doen wanneer een patiënt op het ogenblik van presentatie, medicatie toegediend moet krijgen en niet kan wachten met de afname van materiaal tot vlak voor de vlucht naar Curaçao, die pas drie dagen later is? Diagnostiek moet vooraf aan de behandeling gebeuren. Na behandeling is diagnostiek niet goed meer mogelijk.

De aanschaf van een flowcytometer, in de huidige situatie van de public health sector van Suriname, is naar wij vernemen goed onderzocht en onderbouwd. Waarom betaalt de staat wel voor één Surinamer onder de 18 jaar USD 130.000 om uitgezonden te worden naar Colombia voor behandeling van acute leukemie. Het dubbele kunnen wij niet investeren in een apparaat dat meerdere hematologische aandoeningen snel en accuraat kan diagnosticeren? Het apparaat is niet de oplossing om de mensen hier te houden, maar het is alvast een stap verder. Als de overheid investeert in medicatie en opleiding van verpleegkundig personeel, dan zijn we weer een stap verder. Is het niet de bedoeling dat wij gaan voor de ontwikkeling van Suriname of moeten we altijd van anderen afhankelijk zijn? Volgens het in Starnieuws gepubliceerde artikel, is in de periode 2019 en 2020, in totaal 422 keer onderzoek op beenmergmateriaal gedaan. Hiervan waren 22 onderzoeken voor acute leukemie. De statistieken wijzen uit dat in de periode 2012 tot 2019, er ongeveer 51 gevallen van acute leukemie onder kinderen werden vastgesteld. Dit komt neer op ± 6 kinderen per jaar. Uit gegevens van het St. Vincentius Ziekenhuis blijkt dat er 12 volwassen patiënten met acute leukemie zijn gediagnosticeerd over het jaar 2022. Mogelijk zijn er meer gevallen. Volgens de incidentie internationaal, moet je 15 tot 20 nieuwe gevallen van acute leukemie per jaar hebben op basis van de grootte van onze populatie. Voor ons was dit een simpel rekensommetje en wij vragen ons af of de minister van volksgezondheid niet meer kan rekenen. Hij geeft aan dat de testkits maar 2 tot hooguit 6 keer per jaar gebruikt gaan worden. Maar 20 gevallen van acute leukemie is toch veel meer dan 6? Dan hebben we de andere gevallen van bloedkanker nog niet eens niet meegeteld.

We vragen ons nu ook af wat een test kost als we uitgaan van wat er op Starnieuws staat: USD 10.000 voor 2 tot 6 mensen, dan is dat ongeveer USD 5000 per test. In het voormelde artikel staat aangegeven, dat een test 1000 USD zou kosten. We hopen spoedig verheldering hiervan te krijgen.  Vorige week is aangegeven in het artikel op Starnieuws, dat acute leukemie een agressieve aandoening is die in korte tijd levensbedreigend kan zijn. Er werd gesteld dat de aanwezigheid van een flowcytometer voor de vaststelling daarvan de overlevingskans (vooral bij volwassenen), niet zal vergroten. Maar het is toch meer dan logisch dat hoe eerder je een diagnose hebt, hoe eerder je kan behandelen met als gevolg dat je betere overlevingskansen hebt. Nu gaan mensen dood, voordat ze überhaupt de kans hebben gehad om aan een behandeling te beginnen. Door de juiste diagnostiek weet je wat er aan de hand is en kan je gericht behandelen. Op de website van Hematon wordt aangegeven, dat jongvolwassenen met een bepaalde vorm van acute leukemie, een overlevingskans van meer dan 75 procent hebben, indien er op tijd een diagnose wordt gesteld.  Behandeling en diagnostiek horen bij elkaar, zonder diagnose kan je niet starten met de behandeling.

Een veelgestelde vraag in de samenleving is: Kunnen we in Suriname wel vormen van bloedkanker behandelen? Dit behoort tot de taak van de hematoloog. En sinds 2020 is er een hematoloog aanwezig en kunnen bloedkankers op een kundige manier behandeld worden. De hematoloog had in een interview vorig jaar aangegeven, dat behandeling mogelijk is, mits alle noodzakelijke medicatie aanwezig is.  Maar om het verhaal niet al te lang te maken, zullen we het hierbij laten en stellen we de vraag, waarom de minister van Volksgezondheid van gedachte is veranderd, terwijl hij persoonlijk heeft gezorgd dat geld voor de aanschaf beschikbaar was gesteld. Hoe kan iemand zo van gedachten veranderen? Twee weken geleden gaf de minister aan dat de vertraging bij het St Vincentius Ziekenhuis ligt, en afgelopen maandag maakt hij bekend, dat hij de opdracht heeft gegeven alternatieven te bekijken. Is de minister ook in een hoek geduwd door bepaalde figuren?  Na alles op een rijtje te hebben gezet, vragen wij ons af of de aanschaf van de flowcytometer niet gewoon is gesaboteerd door een groepje ondeskundige, niet onafhankelijke personen die er een ander belang bij hebben.  Daarbij vragen wij waar de prioriteiten van de regering liggen, want de Staat Suriname helpt de SLM wel met een bedrag van USD 240.000 per maand voor de lease van een vliegtuig, maar een essentieel instrument voor de zorg wordt met zoveel tegenwerking overwogen, ondanks dat het geld daarvoor al was vrijgegeven. Ook subsidie voor het Academisch Ziekenhuis Paramaribo is een probleem en men is voornemens de drempelkosten te verhogen. Nogmaals, waar liggen de prioriteiten of ziet men ze vliegen? Of staan wij gewoon met beide benen op de grond en loopt de rest met zijn hoofd in de wolken? We zijn benieuwd hoe dit zich verder zal ontwikkelen.

R.S.