De Suriname Economic Oversight Board (SEOB) heeft in het bulletin van juli 2023 gesteld, dat in mei de internationale reserves, on-der beheer van de Centrale Bank van Suriname (CBvS), op USD 1,08 miljard stonden, terwijl de bruikbare internationale reserves USD 820 miljoen bedroegen. Het tussenliggende doel voor de maand mei was gesteld op USD 803 miljoen. De reserves daalden ten opzichte van eerdere maanden. “De internationale reserves vormen een buffer om waar nodig te voorzien in liquiditeit om essentiële importen te dekken. Deze importdekking stond in mei 2023 op 6 maanden, terwijl de importdekking op basis van de bruikbare reserves op ongeveer 4,6 maanden wordt geschat. Dit is boven de internationale norm van 3 maanden. Hier schuilt er een latent risico, aangezien na verdere herschikkingen van schulden, de internationale reserves zullen afnemen om de achterstanden te betalen. De target voor de geldgroei is gesteld op 2 procent per maand.

In mei 2023 kromp de basisgeldhoeveelheid (M0) met 3,9 procent, terwijl de lokale component van M0 met 1,75 procent kromp ten opzichte van maart. Waar de liquiditeitenmassa in ruime zin in april toenam met SRD 3,9 miljard, steeg deze in mei met SRD 781 miljoen”, aldus de SEOB.

Verkrappende monetaire beleidsmaatregelen

Volgens de SEOB is de stijging in mei vooral het gevolg van een toename in netto-vorderingen op de overheid van SRD 544 miljoen. “Vanwege de verkrappende monetaire beleidsmaatregelen (zie SEOB Bulletin #01) is een stijging in leenrentes te zien vanaf april 2023. Ondanks de rentes op kortlopende termijndeposito’s scherp daalden, zit de creditrente sinds midden-2022 op een opwaarts pad. Dit is merkwaardig, aangezien verwachtbaar is dat een verkrapping in M0 een stijging in deposito- en leenrentes zou moeten veroorzaken. Vanwege de verkrapping in M0, is merkbaar dat de druk op de wisselkoers afneemt en dus ook de (lokale) inflatie onder controle moet komen. Dit dient uiteraard gepaard te gaan met een gezond fiscaal beleid.”

Vooruitzichten en aanbevelingen

De SEOB benadrukt dat het EFF-programma van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) zeer uitdagend is. Het vergt enorme fiscale en monetaire discipline en focus van de overheid en de CBvS, om het programma uit te voeren. “Eén van de maatregelen die directe aandacht vraagt, is het opzetten van een elektronisch handelsplatform. Het opzetten van een elektronisch handelsplatform voor de verhandeling van valuta zal zorgvuldig uitgedacht moeten worden.’’  De Vereniging Surinaams Bedrijfs-leven (VSB) zal in samenwerking met de USAID (vervolg)sessies voor bedrijven organiseren. Deze sessies zijn bedoeld om de kennis en implementatie van de BTW te verbeteren, zodat bedrijven een efficiëntere BTW-implementatie kunnen bereiken. Ook kunnen bedrijven hun vragen en zorgen over BTW en implementatie bespreekbaar maken. Volgens het ministerie van Financiën en Planning, is ruim 90 procent van de BTW-inning behaald.

BTW

Hoewel ruim 90 procent van de BTW-inning behaald is, dient de BTW-wet zo spoedig mogelijk door De Nationale Assemblee te worden herzien om een bredere inning mogelijk te maken. “Echter is dit niet ten gunste van het bedrijfsleven in het kader van investeringen in de olie- en gasindustrie. Door BTW te heffen op energie- en waterkosten, zal de koopkracht verder afnemen. Het advies is om na te gaan, hoe de BTW-inning beter kan worden geïmplementeerd. Voorts kunnen kansspelen en casino’s niet worden uitgezonderd van het betalen van BTW en kan deze sector niet worden geschaald op hetzelfde niveau als de eerste levensbehoeften”, aldus de SEOB.

De monetaire maatregelen die de CBvS heeft geïmplementeerd, resulteren er mede in dat M0 verkrapt. Dit dient een impact te hebben op de beperking van de inflatie en de wisselkoers. Merkwaardig is dat M0 verkrapt en de debetrentes van de banken dalen terwijl de korte credit rentes wel stijgen. Verwachtbaar is dat zowel de credit- en debetrentes stijgen bij een verkrapping.

De CBvS en de overheid zullen volgens de SEOB moeten nagaan op welke wijze de importinflatie als gevolg van nieuwe internationale voedselprijsstijgingen – met name graanprijzen – en brandstofprijsstijgingen zal worden beheerst in de komende maanden. “Gezien ook subsidies op water en elektra verder worden afgebouwd, ziet de inflatiedoelstelling van 36,4 procent er vooralsnog niet realistisch uit. Als de maandinflatie voor resterende maanden van het jaar het tempo van de maand juni aanhoudt (2,3%), wordt de inflatie voor 2023 geschat op ongeveer 40 procent.’’ “Vanwege de monetaire maatregelen wordt de SRD-kredietverlening beperkt, wat nadelig uitvalt voor het MKB. De SEOB vraagt aandacht voor het activeren en promoten van productie- en garantiefondsen die de lokale productie en het MKB moeten laten groeien.”  De SEOB pleit voor een transparantere en effectievere uitvoering van het sociaal programma. “Bij voorkeur dienen incentives te worden ver-strekt via het fiscaal systeem ter bevordering van een effectievere werking van het fiscaal systeem en voor de transparantie.”

 “Financiële sector en Bestuur”

De SEOB vraagt aandacht voor maatregelen aangaande de financiële sector en bestuur. Volgens de SEOB dienen banken de adviezen van de laatste Applied Quantitative Research (AQR) door te voeren. “Er is hierbij spoedige actie vereist om een transparant plan te hebben ter waarborgen en verbetering van het vertrouwen in het bankwezen. Elke bank dient een plan te hebben om zowel solvabiliteit als kwaliteit van activa te verbeteren en naar een internationaal acceptabel niveau te brengen.’’  De publicatie van recente jaarverslagen CBvS is gesteld op december 2023. De SEOB benadrukt, dat het behalen van deze target noodzakelijk is voor het wederherstel en winnen van vertrouwen in CBvS. Ook vraagt zij aandacht voor maatregelen voor versterking van de solvabiliteit van de CBvS, governance conform de nieuwe Bankwet alsook alignment deviezenwet en CBvS.  De SEOB haalt in haar bulletin ook het implementeren van maatregelen tegen corruptie, money laundering en anti-terrorismefinanciering (AML/CFT) aan, en het opstarten van een tweede NRA. Daarbij hoort ook het doorvoeren van de Extractive Industry Transparency Initiative (EITI) aanbevelingen om de governance en de transparantie van de mijnbouwsector te verbeteren.