Een Chinese zakenman Su Zhirong heeft in een programma verklaard dat de vicepresident van Guyana, Bharrat Jagdeo, steekpenningen heeft aangenomen. Het programma met als titel ‘Guyana for Sale’ zou het imago van het land in het buitenland kunnen beïnvloeden Jagdeo heeft beweerd dat hij juridische stappen zal ondernemen tegen de zakenman wegens valse verklaringen.
Het programma heeft voor behoorlijk wat tumult gezorgd gezien journalisten undercover informatie hebben kunnen achterhalen en de onderbouwing van het verhaal met recordings. In het programma is te zien, dat Su Zhirong een huis huurde naast dat van Jagdeo, en vervolgens een undercover ‘zakenman’ van VICE News ge-naamd Mr. Chan, de vice-president liet ontmoeten. Volgens VICE deed Su dit, om de undercover zijnde potentiële Chinese zakenman te bewijzen, dat hij (Su) toegang heeft op het hoogste niveau in Guyana. Jagdeo zei echter aan Guyanese media dat het programma niet het volledig verhaal heeft weergegeven van de bijeenkomst, toen Su belde om te vragen of hij de investeerder en potentiële partner kon brengen, waarmee hij een investeringsovereenkomst aanging. Jagdeo zei dat Chan tijdens de bijeenkomst verklaarde dat hij wilde investeren in projecten in Guyana en daarover wilde praten, maar Jagdeo zei dat hij duidelijk had gemaakt, dat hij dat niet wilde.
Undercover
Het VICE-programma begint met de journalist Isobel Yeung, die Jagdeo op 1 februari interviewde en een overzicht gaf van het feit dat Guyana een van de snelst groeiende economieën ter wereld is, maar dat er beschuldigingen zijn van ongebreidelde corruptie. Het programma gaat dan verder met Yeung, die zegt dat ze undercover zijn geweest bij zakelijke elites op een buitenverblijf. Het hele gesprek is in het Mandarijn Chinees. “Alles geschiedt onder de tafel”, zegt een Chinese man, terwijl een ander eraan toevoegt, “het hele land is zo”. Een ander lacht en zegt: “Het zou zorgwekkender zijn als ze niet corrupt waren.” Yeung vraagt of connecties het belangrijkst zijn om hier zaken te doen en een van de personen zegt haar: “Nee, je moet geld hebben.”
Opgemerkt werd tijdens die ontmoeting, is dat China, de op één na grootste supermacht is ter wereld, een snelgroeiende aanwezigheid heeft in Guyana, waarvan een groot deel wordt toegeschreven aan infrastructurele projecten, waarvan China de grootste financier is van die ontwikkeling. Er werd verwezen naar China’s ‘Belt and Road Initiative’, dat voorziet in financiering in ongeveer 150 landen.
Amaila Falls Hydropower-project
Yeung sprak in het programma over een waterkrachtcentrale die door Chinezen werd gebouwd. Het project waarnaar werd verwezen, is het controversiële Amaila Falls Hydropower-project waarvan de regering had aangekondigd, dat China Railway Group Limited een aanbesteding had gewonnen om te bouwen. Yeung zegt vervolgens dat bronnen erop wezen, dat de enige manier om te winnen was “vanwege een zeer omvangrijke steekpenning”. Yeung zei dat zij en haar collega Mr. Chan undercover gingen om erachter te komen, of lieden binnen het hoogste niveau van de regering van Guyana, betrokken waren bij deze corrupte deals.
In een restaurant op de oostelijke oever van Demerara, kreeg Yeung te horen van andere Chinezen, dat als ze wilde investeren in Guyana ze hen konden helpen met de zaken, gezien zij uitstekende relaties hebben “met de staatslieden van dit land”. Jagdeo werd dan genoemd als misschien wel de machtigste politicus hier, omdat hij nog steeds “een enorm politiek gewicht heeft”. Su’s naam werd aan hen gegeven als de persoon, die hen met Jagdeo in contact kon brengen. De ontmoeting met Su vindt plaats op de tweede verdieping van een enorm betonnen en stalen gebouw dat in aanbouw is. “Als je iets gedaan wilt krijgen in Guyana en je hebt connecties nodig, zeg het me dan. Het zou geen probleem moeten zijn. Ik sta heel dicht bij de vice-president en andere functionarissen’, hoort ze Su opscheppen. Su verwijst naar Jagdeo als zijn baas. Op de vraag hoeveel de agent zou moeten betalen, zei Su: “Mr. Chan, we zullen het bedrag met de baas delen.” Hij vertelde de agenten: “Als we zaken gaan doen, zal mijn baas het geld niet rechtstreeks ontvangen.” Su zei dat het geld een “servicevergoeding” zal worden genoemd en zei vervolgens dat zijn baas de opbrengst met hem zou delen. Yeung zei dat Su niet de enige persoon is die hen verteld heeft dat de “service fee” tussenpersonen heeft zoals Su die steekpenningen aanneemt voor enorme bedragen. “De tussenpersonen spelen een cruciale rol, want met slechts één woord kunnen ze iets voor elkaar krijgen”, zegt de algemeen directeur van een groot aannemingsbedrijf in het Mandarijn.
Yeung vertelde in het programma dat Su hen documenten liet zien van bedrijven van hem en anderen, die een rol hebben gespeeld bij het afwikkelen van een groot wegenproject. Su had ook correspondentie met betrekking tot het Amaila Falls-project. Volgens Su zouden ze door de deal met de waterkrachtcentrale, tientallen miljoenen dollars hebben gekregen. “Hij liet mij die afhandelen en de vicepresident zou nooit toegeven dat hij hierbij betrokken is”, zei Su. Hij zei ook dat Jagdeo een deel van het geld met hem deelde. Jagdeo heeft ten stelligste betrokkenheid bij dergelijke transacties ontkend tegenover Guyanese media. Yeung zei dat bronnen hen vorig jaar vertelden dat China Guyana USD 1,5 miljard had geleend tegen een lage rente en dat het pas maanden nadat het dit had gehoord, hier werd gemeld. Stabroek News had in oktober 2021 gemeld dat de regering in gesprek was met China om USD 1,5 miljard te lenen. Bij het afsluiten van het programma zei Yeung, dat zelfs als de economie van Guyana groeit, de burgers vraagtekens blijven zetten bij deals die van invloed zijn op hen en “wie hun land mag kopen en voor welke prijs”.