De IMF-delegatie onder leiding van mevrouw Anastasia Guscina heeft eind vorig jaar een bespreking gehad met de regering en de Vereniging van Economisten in Suriname (VES). Tijdens deze bespreking zijn diverse onderwerpen besproken, waarbij twee onderwerpen breedvoerig zijn bediscussieerd, namelijk het Sociaal Programma en de zogenoemde spookambtenaren. “Spookambtenaren ontvangen elke maand een vet salaris waarvoor ze niet hebben gewerkt’’, stelde mevrouw Guscina. Zij heeft deze twee onderwerpen ook behandeld tijdens de persconferentie aan het eind van haar missie. Deze twee punten zijn ook door de VES vaker aan de autoriteiten kenbaar gemaakt om acties te ondernemen. Volgens de VES kan dit vraagstuk alleen opgelost worden als bekend is hoeveelheid personen behoren tot de twee groepen: de zogenoemde spookambtenaren en de personen met meerdere salarissen, die ten laste van de staatsbegroting een salaris ontvangen. De VES: “Dit fenomeen legt een beslag op de staatsbegroting, zonder dat de mensen een prestatie leveren. Dit is onethisch en een vorm van diefstal, waarbij de samenleving wordt benadeeld en door sanering kunnen de besparingen gekanaliseerd worden naar de hardwerkende ambtenaren door hen beter te betalen. Dit is immers eerlijk.” Wij van Keerpunt zijn het helemaal eens met de VES en vragen ons af, waarom bijna elke regering zich zogenaamd hard maakt dat zij dit probleem zal aanpakken, maar wanneer het erop aankomt, dan gebeurt er bitter weinig.
Guscina staat er misschien niet bij stil hoe omvangrijk het probleem is omvangrijker. Niet alleen zijn er personen die een vet salaris krijgen voor helemaal niets doen. Er zijn daarnaast twee andere categorieën: mensen die twee tot zelfs acht salarissen krijgen voor wel iets doen, maar bij lange na niet, wat twee tot acht personen doen en mensen die helemaal niets doen en alsnog meer dan twee salarissen opstrijken. Niemand heeft er eigenlijk nog vertrouwen in dat het overbelaste ambtenarenapparaat daadwerkelijk aangepakt zal worden. Het systeem is sinds jaar en dag ingezet als populistisch opvangcentrum voor mensen die niet willen werken, en graag alle voordelen ontvangen binnen het overheidsapparaat of een klein beetje willen werken maar disproportioneel beloond willen worden. Wij weten dit, omdat wij een aantal personen kennen die gewoon op thuis zitten en niets doen voor het maandelijkse salaris. Sommigen hebben zelfs elders een andere baan, maar ontvangen nog steeds een salaris van de overheid. Dan heb je nog een andere groep en die bestaat uit personen met meerdere salarissen en een aantal daarvan zit ook in onze De Nationale Assemblee (DNA). Het systeem is zo verrot, dat het tot onze DNA is doorgedrongen en daarom doen onze volksvertegenwoordigers er niets aan, want dan zullen zij zichzelf tekort doen.
De VES heeft onlangs wat aanbevelingen gedaan om de twee groepen in beeld te brengen. Om de spookambtenaren en de personen met meerdere salarissen in kaart te brengen, dient volgens de VES het volgende te geschieden:
1.Door het ministerie van Binnenlandse Zaken is er de afgelopen periode een verplichte registratie opgezet van ambtenaren. Het resultaat hiervan zal duidelijkheid geven over de data (aantallen)van ambtenaren die zich hebben geregistreerd en het aantal personen dat daadwerkelijk een salaris ontvangt van de overheid.
2.Uit de overheidsadministratie destilleren de data en cijfers van het aantal spookambtenaren, namelijk van mensen die een salaris ontvangen van de overheid en niet werken voor de overheid, en de data en cijfers van het aantal ambtenaren en politici die meer dan één baan hebben bij de overheid en dus meerdere salarissen ontvangen.
Op basis van het bovenstaande kan volgens de VES al worden vastgesteld de besparingen die gepleegd kunnen worden. “Om dit te realiseren zal wel politieke moed vergen van de regering. Ze zal moeten snijden in het onrechtvaardige systeem dat ze zelf heeft gecreëerd en in stand gehouden. Opeenvolgende regeringen en ook de huidige, hebben het ambtenarenapparaat volgestopt met hun friends, family en partijloyalisten. Elke politieke partij die aan de macht is geweest, heeft zich schuldig hieraan gemaakt. Een ex-minister heeft zelfs aangegeven, dat autoriteiten hun kinderen, vrouwen en buitenvrouwen accommoderen via een functie bij de overheid. Deze mensen komen niet opdagen en kunnen getypeerd worden als spookambtenaren.
Behalve spookambtenaren is onder de vorige en de huidige regering ook een bestand van spookcommissieleden ontstaan. Veel van de vele commissies, onder Bouterse en onder Santokhi benoemd, zijn niet onbezoldigd, maar betaalde nevenfuncties. Een aantal van hen heeft bevoegdheden om namens de staat uitgaven te doen en kosten voor vergoeding bij de regering in te dienen. Omdat er geen ministeriële verantwoordelijkheid binnen het systeem hiervoor bestaat, maar via een suppletoire begroting deze kosten achteraf bij het Kabinet van de President of bij Algemene Zaken van het ministerie van Binnenlandse Zaken worden opgebracht, is er voor de burger weinig inzicht in deze nieuwe vorm van patronage en ‘spookachtigheid’. De feiten zijn momenteel dat 18 procent van het ambtelijke bestand niet is geregistreerd. Dit betekent dat het ministerie van Financiën met onze belastinggelden deze mensen onderhoudt. Het is naar onze mening verspilling van lonen en heel ontmoedigend voor ambtenaren die zich wel dagelijks optimaal inzetten en vervolgens door hebben dat er anderen zijn die geld ontvangen voor het niets doen. De regering moet begrijpen, dat als het bestand van spookambtenaren wordt geminimaliseerd, er meer ruimte zal zijn voor behoorlijke salarisverhogingen.
