Na jaren van diplomatiek geharrewar is de Russische beer herrezen. Rusland is het soevereine Oekraïne binnengevallen met alle nare gevolgen die inherent zijn aan een nietsontziende oorlog. In een smerige propagandacampagne, waarbij alle partijen die direct bij dit conflict zijn betrokken nepnieuws verspreiden en elkaar voor rotte vis uitmaken, is het soms moeilijk om de waarheid te achterhalen.

Zoals bekend, maakte Oekraïne deel uit van de voormalige Sovjet-Unie, het land was het kroonjuweel van Lenin en Stalin. Na glasnost en de perestrojka politiek van Gorbatsjov, wat leidde tot het einde van de koude oorlog, de val van de Berlijnse Muur en de unificatie van Duitsland, werd een nieuwe wereldorde ingeluid. Bij het uiteenvallen van het Sovjetimperium, scheidden een groot aantal satellietstaten die deel uitmaakten van het vroegere Warschaupact (de vroegere tegenhanger van de NAVO) zich af van de Sovjet-Unie. De afspraak was, dat de NAVO zich niet verder oostwaarts zou uitbreiden, echter zowel de NAVO als de Europese Unie, sprongen in het ontstane vacuüm. Zo breidde de NAVO zich ondanks diplomatieke protesten en zorgen van Rusland wel vijf keer uit naar het oosten. Voormalige Oostbloklanden zoals Polen, Estland, Letland, Litouwen, Roemenië, Hongarije en Slowakije, die min of meer grenzen aan Rusland, werden als het ware ingelijfd in de NAVO-organisatie, dit onder aanvoering van Amerika en Engeland. Het is dan ook te begrijpen, dat de Russen zich door al die uitbreidingen bedreigd voelen. Die expansiedrang naar het oosten is Rusland altijd een doorn in het oog geweest.

Poetin besloot om strategische en geopolitieke redenen tot de inname in 2014 van de Krim, een schiereiland aan de Zwarte Zee, wat formeel bij Oekraïne hoort, maar waar het merendeel van de bevolking Russisch is. De ingreep van Rusland in Georgië moet ook in dit licht worden bezien. Hier kon Poetin gemakkelijk mee wegkomen. Die acties hadden op zich al een signaal voor Amerika en Europa kunnen zijn, dat de Russen een verdergaande uitbreiding van de NAVO langs hun westgrens niet meer zouden pikken én dat Poetin een stap verder zou gaan als het Westen niet op de rem zou trappen.

De NAVO heeft leden en partnerlanden, Oekraïne is sinds 1992 een partner en in 2008 is Oekraïne beloofd dat het in de toekomst volledig lid kan worden. Poetin zei daarover in 2021, dat de NAVO haar belofte om geen centimeter verder oostwaarts uit te breiden, herhaaldelijk heeft geschonden en voelde zich als het ware bedonderd en bedrogen. Het steevaste argument van het Westen is, dat die belofte formeel nooit op papier is vastgelegd. Ja, dat klopt, maar een gentlemen agreement wordt niet altijd met inkt en papier beklonken. Nee hoor, geen Westerse leider kon zich die afspraak herinneren!

Behalve de bedreiging van Ruslands nationale veiligheid, zijn er ook miljoenen Russische burgers die in de Donbass-regio in het Zuidwesten van Oekraïne wonen. Dit zijn voornamelijk orthodoxe christenen die zich historisch gezien altijd Russisch hebben gevoeld. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie voelden die christenen zich buitengesloten en gediscrimineerd door de Oekraïners. Zo werd de Russische taal en cultuur op scholen verboden en ontbeerden ze allerlei basisvoorzieningen zoals elektriciteit, goede huisvesting en medische voorzieningen.

Toen Poetin de KRIM annexeerde, zagen de christenen in de Donbass-regio hun kans schoon, ze kwamen in opstand en kregen steun van Rusland.

Er ontstond een bloedige burgeroorlog tot de dag van vandaag, gevolgd door de akkoorden van Minsk tot een staakt het vuren en een speciale status voor de twee opstandige regio’s Luhansk en Donetsk. Deze gebeurtenissen liggen ten grondslag aan de huidige oorlog tussen Rusland en Oekraïne. De wereldvrede en de wereldeconomie worden wederom bedreigd. De olie- en gasprijzen liggen onder druk en alle op import gerichte landen gaan dit merken. Rusland en Oekraïne zijn behalve olie en gasleveranciers ook grote graanproducenten. Dat schaarste in opwaartse zin doorwerkt in de prijzen van allerlei producten en daardoor de bestedingsruimte van de wereldburger verder wordt beperkt kan eenieder op zijn klompen aanvoelen. Het Westen heeft de Russen jarenlang genegeerd en dit is dan de prijs die het moet betalen, immers niet alleen de Russen zullen lijden onder de economische sancties, ook de rest van de wereld die totaal niet betrokken is bij deze oorlog.

Suriname mag de borst natmaken, we hebben een importeconomie en de hoge prijzen zullen doorwerken in vrijwel alles wat we consumeren. De Russen worden nu neergezet als ‘the bad guy’, maar feitelijk doen de Amerikanen exact hetzelfde op het wereldtoneel. Bevalt een regiem ze niet, dan grijpen ze economisch of militair in. Panama, Grenada, Irak en Afghanistan zijn recente voorbeelden die in ons geheugen zijn blijven hangen. Het zijn dezelfde internationale waarden en dezelfde rechtsorde die werden geschonden. Over hypocrisie gesproken: de Amerikanen moesten in 1990-1991 ook een reden verzinnen om Irak binnen te vallen en Saddam Hoessein te verslaan. Dus moest generaal Colin Powell in de VN Veiligheidsraad neppe foto’s van chemische wapens als bewijs laten zien, die er achteraf niet bleken te zijn. De hele wereld was daar getuige van! Overigens Saddam Hoessein was een verschrikkelijke dictator, maar of de wereld sinds zijn dood er een stuk veiliger op is geworden, is maar zeer de vraag.

In april 2016 heeft een meerderheid van de Nederlandse bevolking in een raadgevend referendum tegen een associatieverdrag tussen de EU en Oekraïne gestemd. Premier Rutte zat toen in een lastig parket. Nadien wist hij met een halve A4 aan toezeggingen vanuit Brussel, terug te komen en de bevolking gerust te stellen. Nederland sprak geen veto uit en uiteindelijk is het associatieverdrag (niet te verwarren met een volledig lidmaatschap) met Oekraïne toch doorheen gekomen. Deze oorlog kon voor de Europese leiders niet als een verrassing zijn gekomen. Nu schreeuwen dezelfde hypocrieten, Rutte voorop, moord en brand, want Oekraïne moet met alle middelen (waaronder geld en wapens) worden gesteund. Feitelijk is het conflict om Oekraïne een ordinaire machtsstrijd om de wereldheerschappij tussen twee supermachten Amerika en Rusland, zeg maar een Koude Oorlog 2.0. De internationale diplomatie had dit kunnen voorkomen, maar heeft schromelijk gefaald. Instituten als de VN, de EU en NAVO worden zwaar gedomineerd door de macht van Amerika met als gevolg dat we ongewild worden meegetrokken in een oorlog die niet de onze is.

Het is wijs, dat Suriname internationaal een min of meer neutraal standpunt heeft ingenomen en zich in deze heeft geschaard achter het Caricom-standpunt, waarbij wordt opgeroepen tot dialoog. President Poetin heeft de impliciete steun van de Chinezen, want die hebben op termijn ook een appeltje met de Amerikanen te schillen over Taiwan.

Het zou zomaar kunnen, dat ook in die regio de vlam in de pan slaat. Zo is eenieder zijn geopolitieke, economische en militaire belangen continu aan het afwegen. Bedenk daarbij dat Rusland naast Amerika, China, Frankrijk en Engeland permanent lid is van de VN Veiligheidsraad.

Daarom kon het gebeuren dat de Russen onlangs een veto hebben uitgesproken over een eventuele VN-veroordeling van de inval in Oekraïne. Nu zal de Algemene Vergadering zich wellicht daarover gaan uitspreken. De Russische beer ontwaakt uit een lange winterslaap, zijn gegrom is lange tijd genegeerd en nu zit de wereld met de gebakken peren. De wereld heeft behoefte aan een nieuw evenwicht, waarbij de wereldmachten elkaar in balans houden. Oorlog is verschrikkelijk en een misdaad. Voorkomen moet worden dat dit conflict zich uitbreidt naar andere delen van de wereld. Ik kijk net als u, vol spanning toe hoe dit gaat aflopen.

door mr. Danny Abdoelhak