Waterstofbussen, veerboten, ambulances, overheidsgebouwen, renovatie van basisscholen en gezondheidscentra. Geheime afspraken tussen Suriname en het Deense bedrijf HPSG, laten zien dat HPSG niet alleen een groene energiecentrale zou bouwen, maar Suriname ook een aantal gulle giften zou schenken. Maar de geschenken verontrusten een aantal experts. Toen in maart 2021 de overeenkomst voor groene energiecentrales van 7,7 miljard dollar tussen het Deense bedrijf Hybrid Power System Group (HPSG) en Suriname werd gepresenteerd, leek het een goede deal voor het kleinste land van Zuid-Amerika.

De regering had zich alleen gecommitteerd om elektriciteit van HPSG te kopen, terwijl de bouw van het Suriname Green Energy Park uitsluitend door internationale investeerders zou worden gefinancierd.

“Het zal allemaal heel transparant zijn en we kijken ernaar uit om deel uit te maken van de ontwikkeling en welvaart van Suriname”, zei HPSG-directeur Benny Falk op de persconferentie (https://www.youtube.com/watch?v=jU3wPxg6U4U). Maar de afspraken waren verre van transparant. Integendeel, de overeenkomsten waren vertrouwelijk tussen de regering van Suriname en HPSG, zoals Danwatch en Ekstra Bladet onlangs hebben onthuld. Volgens deskundigen op het gebied van economische criminaliteit, gaat het om controversiële zaken die alarmbellen doen rinkelen.

En nu hebben Danwatch en Ekstra Bladet de uitgelekte overeenkomsten in handen. De geheimhouding en een groot aantal gulle giften in het hoofdcontract betreffen verschillende experts die ervaring hebben met het lezen van grote infrastructuurovereenkomsten tussen multinationals en ontwikkelingslanden. En dan is het ook duidelijk dat HPSG over een aantal clausules heeft onderhandeld, waardoor ze miljoenen investeringen van investeerders veilig kan stellen en vervolgens het bedrijf kan sluiten, zonder dat Suriname er echt iets aan kan doen. Dit blijkt uit een van de drie overeenkomsten die met behulp van een advocaat en partner van het advocatenkantoor DLA Piper, is opgesteld voor HPSG en de Surinaamse regering.

Een cadeauwinkel

‘’Ik maak me zorgen als het zo’n cadeauwinkel is. Dit geeft aan dat je ofwel een slecht contract hebt gesloten, of dat er elementen van corruptie in zitten”, zegt Lars Koch, hoofd van Mellemfolkeligt Samvirke. HPSG is gevraagd om uitleg over de inhoud van de afspraken, maar geeft geen antwoord op de vragen. HPSG’s persmanager Niels Jørgen Langkilde, schrijft aan Danwatch en Ekstra Bladet: “Het stemt tot nadenken dat ons baanbrekende energiepark met zijn MVO-programma zo negatief kan worden omgedraaid met onredelijke en ongedocumenteerde beschuldigingen van corruptie. We hebben er daarom voor gekozen om verder geen commentaar te geven.”

De drie overeenkomsten tussen HPSG en de regering van Suriname bestaan uit een raamovereenkomst, een PPA en een overheidsgarantie die potentiële investeerders garandeert dat Suriname de elektriciteit zal afsluiten wanneer de waterstofcentrale van HPSG is voltooid. Deze overheidsgarantie is bedoeld om het voor HPSG gemakkelijker te maken om miljoenen aan investeringen op te halen voor het groenestroomproject. De belangrijkste overeenkomst van zeven pagina’s bevat de belangrijkste punten van overeenstemming tussen Suriname en HPSG. Hier blijkt onder meer uit dat het Deense bedrijf nog meer cadeau-elementen heeft beloofd dan eerder werd aangenomen.

HPSG gaat onder meer een kenniscentrum bouwen, 100 waterstofbussen beveiligen voor het openbaar vervoer van het land, waterstofveerboten introduceren en een liefdadigheidsfonds oprichten, waaraan het binnen enkele jaren jaarlijks 10 miljoen dollar zal schenken. Het bedrag loopt vanaf het jaar 2039 op tot USD 15 miljoen per jaar.

Daarnaast zorgt HPSG voor drie waterstofambulances en drie waterstoftankstations voor Suriname, en beloven de Denen ook twee regeringsgebouwen te bouwen voor de districtscommissarissen in twee van de oostelijke regio’s van Suriname. En dan zal HPSG de basisscholen en gezondheidsklinieken van het land renoveren en medische apparatuur aanschaffen voor een plaatselijk ziekenhuis.

De overeenkomst gaat in wanneer de centrale klaar zal zijn in 2023, en heeft een looptijd van 25 jaar. Gedurende deze periode zal HPSG volgens het contract, een totaalbedrag van DKK 1,7 miljard doneren aan het liefdadigheidsfonds. Blijkbaar is de financiering van de vele giften ofwel onopgelost ofwel uit het fonds moeten komen.

Lars Koch heeft gedurende zijn carrière verschillende infrastructuurovereenkomsten tussen multinationale ondernemingen en regeringen in ontwikkelingslanden gelezen. Het zijn vooral de vele cadeau-elementen in de overeenkomst die hij ‘’verontrustend’’ vindt. “Als het openlijk gebeurt, is het misschien een vorm van betaling, maar als je dingen uit vrijgevigheid geeft, worden dingen ondoorzichtiger en vatbaarder voor corruptie”, zegt Koch.

Geheimhouding is verdacht

Voormalig minister voor Ontwikkelingssamenwerking Christian Friis Bach, vindt het zorgwekkend dat de afspraken überhaupt geheim moeten blijven.

“De vertrouwelijkheidsclausules maken je meteen verdacht. Daar moet een overheid niet voor tekenen. Integendeel, dergelijke overeenkomsten moeten onmiddellijk openbaar worden gemaakt’’, stelt Bach, momenteel adjunct-hoogleraar mensenrechten en op rechten gebaseerde ontwikkeling aan de Universiteit van Zuid-Denemarken. Hij vergelijkt de vele cadeau-elementen – zoals het bouwen van districtskantoren – met enkele van de infrastructuurovereenkomsten die Chinese bedrijven vaak aangaan in ontwikkelingslanden.

“Het is misschien niet iets dat een Deens bedrijf zou moeten doen en ook niet iets dat een verantwoordelijke regering zou moeten doen als ze transparantie wil in het openbaar bestuur en in openbare aanbestedingen”, voegt Bach toe. “En in combinatie met de sterke vertrouwelijkheidsclausules wordt het natuurlijk verdacht.”

Makkelijk om het bedrijf te sluiten

De langste van de drie overeenkomsten is een 42 pagina’s tellende elektriciteitsaankoopovereenkomst (PPA), waarin de respectievelijke verplichtingen van Suriname en HPSG met betrekking tot de aan- en verkoop van groene energie zijn vastgelegd. Het is een van de overeenkomsten die HPSG blijkbaar heeft gekregen van het advocatenkantoor DLA Piper en advocaat en partner Per Buttenschøn om te ontwerpen.

Katerina Mitkidis is universitair hoofddocent milieurecht en duurzaamheid aan de Universiteit van Aarhus. Ze benadrukt dat het een gedegen opgestelde overeenkomst is, maar dat er een aantal “rode vlaggen” zijn. “Het lijkt erop dat HPSG vrij gemakkelijk kan besluiten het bedrijf gewoon te sluiten”, zegt Mitkidis. “Als ze investeringen krijgen van investeerders en besluiten het bedrijf te sluiten, is de enige sanctie die de Surinaamse regering kan treffen, het beëindigen van het contract. HPSG verliest geen geld”, legt Mitkidis uit, verwijzend naar een aantal punten op pagina 18 van het contract. Ze legt uit dat Suriname technisch gezien volgens het contract de mogelijkheid heeft om een zaak tegen HPSG te starten, maar dat het in een dergelijk geval niet “realistisch” aanspraak kan maken op financiële compensatie, omdat geen van beide partijen aansprakelijk is ten opzichte van de andere partij in het geval van indirecte verliezen “van welke aard dan ook”, zoals uiteengezet in het contract.

Bronnen: https://danwatch.dk/, https://danwatch.dk/fortrolige-mails-bekraefter-samarbejde-mellem-dansk-fuskfirma-ogadvokatselskab/,https://danwatch.dk/undersoegelse/danskere-vil-bygge-groent-kraftvaerk-paa-kanten-afamazonas-men-noget-er-galt-helt-galt/