(TROUW)– Maandag wordt een grote opkomst verwacht bij de demonstratie tegen het funeste economisch beleid van Bouterse. Daar komt een venijnig schandaal bij kijken, met de Centrale Bank van Suriname als de grote slechterik.
De Centrale Bank van Suriname heeft 100 miljoen dollar van de kasreserves van de commerciële banken – dus particulier geld – gebruikt voor overheidsuitgaven, zonder dat de banken hiervan afwisten. De Surinaamse Bankiersvereniging luidde ruim twee weken geleden zelf de alarmbel hierover. Toch richt de maatschappelijke woede en verontwaardiging zich ook op de commerciële banken, want die worden medeverantwoordelijk gehouden.
Hoe zorgvuldig Eblein Frangie, voorzitter van de bankiersvereniging, ook formuleert, hij komt steeds uit op ‘belazerd’ of ‘beetgepakt’. Dat is nog zachtjes uitgedrukt. Critici spreken van ‘gestolen kasreserves’ en de ‘grootste bankroof aller tijden’. Het vertrouwen in de Centrale Bank, dat al niet groot was, is ‘behoorlijk geschaad’, zegt Frangie.

Een gewaarschuwd mens
De bankiersvereniging was gewaarschuwd. Onder meer door Jim Bousaid, oud-bankier en Frangies voorganger, tijdens een publiek debat vorig jaar. Dit nadat de maatregel was aangekondigd dat banken hun valutareserves, die zij veilig in het buitenland hadden, goeddeels bij de Centrale Bank moesten stallen. “De banken hadden beter moeten weten op basis van een simpele risicoanalyse”, stelt Bousaid.
De Centrale Bank publiceerde al vier jaren geen jaarverslag, leed forse wisselkoersverliezen van 1,2 miljard Surinaamse dollar (SRD) en had een ‘negatief’ eigen vermogen. Tel daarbij op de negatieve betalingsbalans en het hoge overheidstekort. “De Centrale Bank was technisch failliet”, zegt Bousaid. “Men kon niet voldoen aan de deviezenverplichtingen en zou uiteindelijk noodgedwongen gaan stelen uit de valutareserves.”
De Vereniging van Economisten in Suriname (VES) spreekt van ‘diefstal met voorbedachten rade’. De VES had concrete voorstellen gedaan hoe de valutareserves te beveiligen. “Men heeft dat hooghartig genegeerd.”

Geheel verdampt
Al drie keer eerder werd de Centrale Bank ‘leeggehaald’ onder een regime waarvan Bouterse de architect was. Tijdens zijn militaire dictatuur (1980-87) en onder president Jules Wijdenbosch, die in 1999 na massademonstraties vervroegde verkiezingen uitschreef. De derde keer was tijdens het eerste presidentstermijn van Bouterse, dat kwam pas na zijn herverkiezing naar buiten. Sindsdien sukkelt Suriname weer economisch. Dus ook zonder waarschuwingen had men beter moeten weten.
Frangie vindt de kritiek iets te gemakkelijk. Sedert 2014 was al zo’n 200 miljoen dollar aan valutareserves bij de Centrale bank ondergebracht. De nieuwe regeling heeft juist erger voorkomen, stelt Frangie. “Tot dan was er geen enkel voorschrift dat banken inzage konden eisen in de internationale reserves. Anders zou die 200 miljoen geheel zijn verdampt zonder dat wij ervan wisten.”
Afspraak was dat de valutareserves overgemaakt zouden worden overgemaakt op ‘gezamenlijke’ buitenlandse rekeningen van de Centrale Bank en de banken. Zonder elkaars handtekeningen zou niemand eraan kunnen komen. Het was daar nog niet van gekomen, want monetair speelde ‘veel tegelijk’. Zo hebben de banken en de Centrale Bank zich ‘gezamenlijk ingespannen’ om het internationale betalingsverkeer met hangen en wurgen op gang te houden. “We konden niet vermoeden dat ze ons tegelijk aan het belazeren waren”, zegt Frangie.

Tot zondebok gemaakt
De ontslagen governor Robert van Trikt zit inmiddels vast op verdenking van fraude en oplichting. Hij zou de Centrale Bank voor enkele miljoenen dollar hebben benadeeld. Het geld zou deels zijn doorgesluisd naar de bankrekening van zijn eigen consultantbedrijf Orion. Opmerkelijk is dat het strafrechtelijk onderzoek zich niet richt op de verdwenen kasreserves. Van Trikt wordt tot ‘zondebok’ gemaakt, is de algemene opvatting. “Nu krijgt hij alle blaam alsof hij het allemaal in zijn eentje heeft gedaan, dat is niet waar”, zegt VES-voorzitter Winston Ramautarsing.
Dit zoveelste monetaire en bancaire schandaal doet de al hoge valutakoersen nog meer stijgen. Het vertrouwen in de SRD is eveneens geheel verdampt. Het bedrijfsleven heeft een ‘tsunami aan prijsverhogingen’ aangekondigd. Eerdere demonstraties tegen het funeste economisch beleid van Bouterse hadden een matige opkomst. De ‘gestolen’ kasreserves lijken voor een momentum te gaan zorgen.
“Ik ben duizend procent zeker van mijn zaak”, zegt de 27-jarige ondernemer Stephano Biervliet over een massale opkomst nu. Hij is de motor achter de protestdemonstratie ‘Weg met de NDP’, die maandag wordt gehouden op Onafhankelijkheidsplein voor het parlement.
De regering-Bouterse lijdt aan ‘leenzucht’. “Een buitenlandse schuld van 500 miljoen dollar is in negen jaar opgekrikt naar 2,7 miljard dollar”, zegt VES-voorzitter Ramautarsing. Kredietbeoordelaar Fitch Ratings heeft Surinames kredietwaardigheid gedropt van ‘B-min’ naar ‘CCC’, de zogenoemde ‘junkstatus’. Meer lenen wordt moeilijk en alleen tegen zeer hoge rente. Het land kampt met een overheidstekort van 50 miljoen dollar per maand. En de Centrale Bank zit nog steeds zonder governor.

Bron: https://www.trouw.nl/economie/centrale-bank-in-suriname-pleegt-de-grootste-bankroof-aller-tijden~b9b2a0e2/?referer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F