In Torarica vond afgelopen vrijdag 15 november, de tweedaagse conferentie: Democratie, rechtsstaat en rechtspleging: een agenda voor de toekomst, plaats. De conferentie was georganiseerd door de Stichting Juridische Samenwerking Suriname-Nederland in verband met haar 30-jarig jubileum.
Iwan Rasoelbaks, waarnemend president van het Hof van Justitie, was een van de sprekers. Hij plaatste de rechtsstaat Suriname in perspectief met een projectie op de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht. Rasoelbaks: “Wrijvingen en spanningen binnen de rechtstaat zijn niet per definitie fout en als het goed is, zullen deze er altijd zijn. Deze wrijvingen getuigen er juist van dat er vibe zit en dat de rechtsstaat leeft. Een rechtsstaat zonder spanningen zou ongezond zijn en bestaat niet. Het zou betekenen dat het bestuur en de wetgever alles conform en fatsoenlijk doen om ontwikkeling te brengen en dat de rechtspraak daar dus, geen enkele op- of aanmerking over heeft. Het kan ook betekenen, dat de rechtspraak volledig in lijn loopt van het bestuur en de wetgever, terwijl zaken niet conform en fatsoenlijk plaatsvinden.’’
Rasoelbaks gaf aan dat door de rechtspraak vanaf 2005 met ups and downs en in samenspraak met het bestuur, stappen zijn ondernomen en enkele winsten binnengehaald.
Zo heeft de rechtsstaat de Code of Conduct van de rechtspraak, in 2016 vastgesteld en gepubliceerd, waarbij belanghebbenden kunnen klagen indien zij menen dat de rechter in strijd met deze gedragscode handelt, dan wel bij de behandeling van een rechtszaak van die code afwijkt ten nadele van de klager. Ten aanzien van benoemingen van rechters, zijn er twee keren spanningen ontstaan tussen het bestuur en de rechtspraak en wel in 1998/’99 en in 2014.
“De rechtspraak waakt ervoor dat deze spanningen zich herhalen. Indien wel, dan zijn de checks and balances weer daar en zal er geen haasje over gespeeld moeten worden, maar moeten we gaan leren over de werking van de rechtsstaat en het magisch woord ‘overleg dan wel debat’ inzetten. De rechtsstaat Suriname is vanaf de onafhankelijkheid bezig de route te doorlopen om ook daar te zijn waar het goed toeven is”, sprak Rasoelbaks.
Volgens hem moeten opleidingen en trainingen binnen de rechtspleging zich met een zekere mate van regelmaat voltrekken, omdat incompetentie, ondeskundigheid en gebrek aan kennis en wijsheid, onnodige spanningen voor de rechtsstaat opleveren. “De mate waarin willekeur zich voltrekt bij overheidsdienaren, heeft altijd iets gemeen met ongerechtvaardigde belangen, maar soms ook met ondeskundigheid en incompetentie. deskundigheid verdraagt slechts structuur en systematiek en bouwt op de regel; competentie geeft de richting aan”, aldus Rasoelbaks.