Op de vraag of er sprake is van een constitutionele crisis in Suriname, antwoordt KEERPUNT ronduit ‘Neen’. Komt er wel een constitutionele crisis?

Antwoord 1: Als Bouterse zijn zin krijgt, dus als de Rechterlijke Macht naar zijn pijpje danst, hem met rust laat en het decemberproces opnieuw op een doodspoor belandt, dan komt er geen constitutionele crisis.

Antwoord 2: Als Bouterse zijn zin niet krijgt, als de Rechterlijke Macht handelt naar eer en geweten, als het decemberproces inclusief de vervolging van hoofdverdachte Desire Bouterse wordt voortgezet, dan komt er wél een crisis. Het ontstaan van die crisis zal echter niet liggen in de vervolging of eventuele veroordeling van Bouterse, maar vooral in zijn weerspannigheid om de autoriteit van de Rechterlijke Macht, te erkennen.

De nuchtere rechtsgeleerden zijn er allang uit, het is niet eens zo moeilijk. De drie machten zijn gescheiden, het zou anders ondoenlijk zijn om een democratisch land te besturen. Primair moet de regering zich met de uitvoering bezig houden, de Rechterlijke Macht houdt zich bezig met rechtspreken en het maken van wetten is overgelaten aan de wetgevende macht. Het is een logisch gegeven, dat de drie machten niet altijd in lijn zullen zijn met elkaar, maar het systeem houdt zichzelf in balans. Zolang iedereen elk ander respecteert, is er niks aan de hand.

Autoriteit vertegenwoordigt een geheimzinnige eigenschap, een macht verscholen in het respect ervoor. Neem nou eens de autoriteit van een arbiter op een voetbalveld. Zolang iedereen hem respecteert, is er niks aan de hand. Zelfs als de arbiter een fout heeft begaan, kiezen de 22 mannen op het veld, met of zonder geklaag, uiteindelijk altijd ervoor het hoofd te buigen. Het voetbalelftal van Brazilië is vorige week bijvoorbeeld uit de Copa America gewipt, de arbiter zag niet dat de Peruaanse aanvaller de bal met zijn hand in het doel heeft gewerkt. Erger nog, de arbiter negeerde de constateringen van zijn assistenten, de grensrechters. Punt is dat hij zijn beslissing nam, de Brazilianen schreeuwden moord en brand, maar ze speelden de wedstrijd uit. Ze liepen niet van het veld en ze sloegen de arbiter ook niet in elkaar. Ze hebben diep respect voor de autoriteit van de arbiter.

Zo is het in onder normale omstandigheden ook met de power van de Rechterlijke Macht. Je hoeft er niet mee eens te zijn, je mag denken dat je gelijk hebt of dat je het beter weet, toch is het alleen de rechter die recht mag spreken en een wet op zijn merites beoordelen. Zoals het een janboel zou worden op het voetbalveld, als elk van de 22 spelers op basis van hun eigen bevindingen, de beslissingen van een arbiter naar hun hand konden zetten, zoveel malen erger kan het worden als elk van de 500.000 zielen in Suriname rechterlijke beslissingen naar zijn of haar hand kan zetten.

Ondertussen weet zelf een kind van 5, dat het Bouterse niet eens te doen is om wat er reilt en of zeilt bij de Rechterlijke Macht. Meneer probeert gewoon zijn eigen hachje te redden. Hij heeft zich namelijk voorgenomen alles te doen om de rechtszaak, waarin hij zich moet verantwoorden voor 15 moorden en andere delicten te hinderen, te boycotten en te doen ophouden. Nu zelfs zijn advocaat het heeft begeven en opgegeven, rest hem niks anders te doen, dan de meest niet-conventionele ,,wapens’’ uit de kast te halen: een aanval op de grondwet.

Het is maar een goedkope leugen, dat er sprake is van een constitutionele crisis. Zijn gedrag is gelijk een agressieve, onsportieve en a-sociale speler op het voetbalveld. Bedenkt u zich als lezer een situatie, waarbij speler x de balbezitter bewust met een verboden tackle onderuit haalt. De arbiter fluit, rent op valsspeler af en steekt zijn rode kaart in de lucht. Volgens de geldende norm rest het speler x niets anders te doen, dan de kleedkamer op te zoeken. Maar wat als hij begint te roepen dat ‘A pley disi pori’, is de wedstrijd dan inderdaad verpest? KEERPUNT antwoord daarop ronduit ‘Neen’. De arbiter zal dan zonder schroom, zijn rode kaart in de lucht houden en zoveel mogelijk oogcontact houden met de speler, met het doel hem te overtuigen van de autoriteit dat hij, de arbiter het voor het zeggen heeft. Menige speler zal dan alsnog bijdraaien en misschien zelfs door medespelers worden weggeleid. De autoriteit blijft in tact en er ontstaat geen crisis.

Maar er zijn ook gevallen bij, waarbij de arbiter zijn rode kaart in de lucht steekt en de bestrafte speler weerspannigheid toont. Hij weigert het veld te verlaten. Zelfs dan vindt KEERPUNT dat er geen sprake is van een crisis. Als politie en veiligheidspersoneel in staat zijn die lummel van het veld te halen, dan is een crisis ook voorkomen.

Maar ohwee, de speler zoveel tussen hemel en aarde in beweging kan brengen dat de arbiter zijn rode kaart terugneemt, en de agressor toestaat om verder te spelen …. Ohwee. Dan is het hek van de dam, geen van de 21 andere spelers, zal nog respect hebben voor zijn autoriteit.

De Rechterlijke Macht, zijnde de arbiter op het voetbalveld van de democratie, u bent dus gewaarschuwd. Steek uw rode kaart nog hoger in de lucht, houd uw rug recht, buig uw hoofd niet en wendt u ogen niet af van de speler met deviant gedrag.

Beste verdachte, gaat u naar de kleedkamer, laat de overige spelers met rust, zorg niet voor dyugu dyugu, probeer geen steun te vinden voor disrespect jegens de arbiter. Je weet dat je met een verboden tackle, anderen onderuit hebt gehaald. Jij denkt ‘Het is all in the game’, ook de consequenties daarvan zijn all in dezelfde game. Probeer dus geen crisis te scheppen, want die is er niet.4