Santokhi-I kon in bestuurscultuur, resultaten en intrinsiek leiderschap, niet verder verschillen van Venetiaan-III. De huidige regering is zo overduidelijk en transparant een een-op-een kopie van Bouterse-II, dat de volksbenaming ‘Bouterse-III’ niet geheel onterecht als etiket, zorgeloos opgeplakt kan worden.

De campagne was echter een andere. In het boek ‘Chan’, interviewt auteur Ramcharan de oud-president Venetiaan in een vier pagina’s durende lijdensweg, op zoek naar een positief woordje over de toenmalige kandidaat, Santokhi. Venetiaan is spaarzaam in zijn ondersteuning, naar de man die vandaag de dag de ambtsketen om heeft hangen, die hij zelf bij het uitvoeren van het Structureel Aanpassingsprogramma (SAP) met staatsmiddelen om had. Ook halverwege de regeertermijn en vlak voor het uittreden van de NPS, wilde een bomvol Grun Dyari van de nationale schat, de laatst levende ‘goede president’ weten: Chan ja of Chan nee? Het orakel van Uitvlucht had niet veel meer voor het nieuwsgierige publiek dan te melden, dat als het volk Chan liet vallen, wij niet jarig zouden zijn. Om dat een onderschrijving van het beleid of karakter te noemen, zou te ver voeren. Het was eerder een reflectie van het diepe en koppige conservatisme, dat aan de kern van de politieke identiteit van de top-down, oogkleppen op, doof-voor-eenieder bestuursstijl van de man die Suriname twee keer uit crises redde, ten grondslag lag.

Maar het volk mist Venetiaan. Genoeg om zijn dochter met een bootlading aan voorkeurstemmen te belonen in 2020. Genoeg voor de angstige partijleiding om haar eerst, het bestuur van een blutte universiteit in de maag te splitsen en vervolgens, geen kopere stuiver toe te kennen, uit vrees voor het politiek voorbijstreven van zowel de voorzitter, als de leiding van het land. Want ook Santokhi die gedurende de hele 2020 campagne het had over ‘ons’, ‘wij’ en ‘toen ik minister was’, weet dat hij geen tweede keer geloofwaardig wegkomt met de slecht passende schoenen van zijn illustere voorganger in het ambt.

De reis averse, onderwijs geobsedeerde Venetiaan, had nimmer de kosten van de algemene toets van het primair onderwijs, een reden laten zijn daarvan af te zien, terwijl hij elk continent aandeed, met een echtgenote aan zijn zijde, wiens merk tassencollectie, de valutareserve wel eens in waarde te boven zou kunnen gaan.

De uitdaging voor de NPS ligt niet in een verkoopbaar pakket, als om gewoon domweg terug te willen naar een simpelere en betere tijd.

Het ligt erin, dat de machtobsessie van een voorzitter, die bereid was de statuten te herschrijven, rancune tot een deeltijdsport te maken, hoofdbestuursleden in te wisselen, goed bestuur in de vorm van notuleren van vergaderingen af te schaffen en top politici in de wacht te plaatsen voor onervaren intimi, nog geen duidelijkheid heeft gegeven over de eigen plannen. Met meer NPS’ers die niet op Rusland stemden in 2020 dan die wel op hem stemden, voelde noch de voorzitter zelf, noch zijn partijgenoten, daarin een boodschap voor vervanging: immers stelde niemand zich tegenkandidaat bij de hoofdbestuursverkiezingen en is hij de gedoodverfde lijsttrekker en presumptieve presidentskandidaat, in geval van groen succes bij de stembus.

De gedurfde stap, van, weliswaar onder druk van Etnel en het cohort dat haar ondersteunt, de coalitie verlaten, kostte hem persoonlijk het nodige aan functies en vooruitzichten, maar was een gecalculeerde gok op oppositie leiderschap, de ladder naar een gunstige uitslag bij toekomstige verkiezingen.

Maar de impuls voor jongeren en de werkende klasse om zich bij het elitair en hautain opererend bestuursbastillion aan te sluiten, ontbreekt. De pogingen tot een oplossing, zijn enigszins lachwekkend en met eindeloze commissies en werkgroepen, de zuivere aanpak die in eerste instantie afschrikt, wie men probeert aan te trekken. Aan de andere kant, kan Rusland zich geen tweede Mapane of Drenthe fiasco veroorloven.

Al met al, maakt Frambo een kans als grootste partij bovenaan te eindigen, met de voordelen van een gewijzigd kiesstelsel, een blinde nostalgie naar Venetiaan-Hildenberg-Telting (al was de laatste nooit partijpolitiek actief bij de NPS) en een sluimerende ontevredenheid over de zittende regering in balans met een vrees voor een paarse opmars. Een uitkomst tussen de 8 en 12 zetels mag niemand echt verrassen.