Als minister van Natuurlijke Hulpbronnen had Gregory Rusland in de nadagen van het derde kabinet Venetiaan, een visie: wat Staatsolie, met een grote broer zoals Gulf Oil, in het ontwikkelingstraject had gerealiseerd, kon gerepliceerd worden in andere mijnbouwsectoren. De raffinaderij te Paranam raakte in efficiënte achter op andere aluinaarde-operaties, terwijl geen van de vooruitzichten op een aluminiumfabriek realistisch was met de sluimerende hete adem van een pseudo linkse dictator op de achtergrond. Voor wapen- en kernwapenontwikkeling was het eindproduct te strategisch volatiel om de Castro’s, Chavezes, Maduro’s, Obiangs, Kim Jong-Un’s en Al-Assads potentieel tot dat materiaal toegang te bieden via een Bouterse-achtige figuur. Grote herinvesteringen tegen de marktprijzen van bauxiet en aluminium op dat moment, waren niet te verwachten en Billiton had nog maar net een gapende krater aan werkgelegenheid achtergelaten. De visie van Rusland was simpel: het technisch middenkader, een deel van de infrastructuur en de grondstof zelf waren al aanwezig.
Een stukje geloof in eigen kunnen, behoud en zelfs groei in werkgelegenheid en spin-off industrie, waren realistisch, als een 100 procent staatsbedrijf, Alunsur, de Staatsolie van bauxiet en later aluminium kon worden. Politiek ook niet oninteressant voor de achterban, die etnisch, traditioneel, massaal in mijnbouw en administratieve afhandeling, bloeiende carrières had weten te cultiveren.
Wat de aankomende leider van de groene partij handig deed, was zichzelf vereenzelvigen met een aankomend, planmatig succes. Wat hij minder handig deed, was groene verf uitgieten over een nationaal plan, voordat de verkiezingen gewonnen waren. Bouterse kwam aan de macht en was ondanks alle fabels over zijn rol in de geboorte van Staatsolie, niet geneigd een ‘Staatsolie van aluminium’ tot bloei te brengen en daarmee ook maar een straal aan daglicht in de ogen van Venetiaan, noch van Rusland, te gunnen. Wat er volgde, was een desastreus vertrek van Alcoa uit Suriname, in ieder geval voor wat betreft de raffinaderijen en actieve mijnoperaties. Sommige van de meest rampzalige wetgeving die gepensioneerden, milieu-slachtoffers en gezondheidsrisico’s in de kou laat, overal ter wereld, werd onder Bouterse aangenomen, door Santokhi en Rusland vanuit De Nationale Assemblee bekritiseerd, maar vanuit de latere coalitie, door geen van beiden gecorrigeerd.
Santokhi is evenmin happig om van Alunsur een gedeeld succes te maken, maar Frank Esseds West-Surinameplan, blijft vanwege technische, economische en politieke redenen, een pareltje voor de VHP-partijleider die nooit naar behoren in het westen van Suriname heeft kunnen doorbreken. Het is dan ook geen wonder dat het Bakhuisgebied, de rebrand van de twee NPS-geesteskinderen in elkaars verlengde, zowel tijdens de verkiezing als bij ieder moment van politieke stilte, prettig van de presidentiële tong rolt. Ten slotte zijn er sluimerende akkoorden met zowel Alcoa als Billiton, over mogelijke exploratie, mogelijke investeringen, mogelijke opties. En thans, maakt de president be-kend, in een heuse fase van ‘Expression of Interest’ te zijn beland, voor meerdere bedrijven, in evaluatie door de – uiteraard presidentiële – commissie ‘Ontwikkeling West-Su-riname Bakhuis Bauxiet’. Met Amrish Lach-man en Johan Tjang-A-Sjin als leden, zijn zowel de overheid als het bedrijfsleven vertegenwoordigd en lijkt een serieus proces op gang te komen.
Door in de berichtgeving naar de lokale gemeenschappen te verwijzen en vooraankondigingen te doen, lijkt de regering Santokhi-Brunswijk de dure lessen van beoogde bestemmingswijzigingen in het westen van Suriname, van bosgrond naar landbouwgrond, ter harte te nemen. Langzaam aan ontstaat iets meer openbaarheid van bestuur, binnen de bestuurscultuur. Mocht de ontwikkeling werkelijk tot stand komen, dan liggen er drie waterkrachtcentrales, twee stadsgebieden, een industriële haven en meer dan tweeduizend arbeidsplaatsen in het middellange vooruitzicht.
Het is te hopen dat de plaats die het nationalisme als ideologie en ontwikkelingsonderdeel innam in de eerste twee incarnaties van het plan, zijn weg terugvindt in de Bakhuis bauxietbelofte van Santokhi.
R.B.
