Wij kunnen ons het allemaal nog goed herinneren, dat vorig jaar op vrijdag 17 februari 2023, de protesten nabij het Onafhankelijkheidsplein uit de hand liepen, toen een groep betogers met stenen en flessen gooide naar het gebouw van De Nationale Assemblee, DNA. De situatie escaleerde, nadat de menigte de poorten van DNA openbrak en schade aanrichtte in het parlementsgebouw. Om de woedende betogers terug te dringen of volgens verklaring van aanwezigen juist uit te lokken, loste de politie waarschuwingsschoten, maar die hadden geen effect. De politie en andere gewapende eenheden waren toen genoodzaakt traangas af te schieten. Duidelijk was dat het Presidentieel Paleis en het Kabinet van de President van een veel zwaardere beveiliging voorzien waren dan De Nationale Assemblee en dat de aanwezigen aldaar, geruime tijd verzuimden een petitie aan te nemen. Een deel van de rebellen toog daarna naar de binnenstad, waar het winkels plunderde aan de Maagdenstraat, Domineestraat, Dokter Sophie Redmondstraat, Burenstraat en Zwartenhovenbrugstraat. Ruiten en deuren van winkels werden vernield en voertuigen beschadigd. Ook zijn ondernemers aangevallen en mishandeld. De zaken die vernielingen moesten doormaken, waren onder andere: Times Mall, Cheung’s Music and Sound, Speed Computer, Asia, twee winkels van Rudisa, All Star, Optiek Marissa.

We zijn nu een jaar verder en het Openbaar Ministerie heeft enerzijds getracht de verantwoordelijken die hebben bijgedragen aan deze chaos te vervolgen en anderzijds zich meer te richten op de organisatoren van het protest, dan op de daders zelf. Op 29 en 30 maart 2023 zijn de eerste verdachten voor de rechter verschenen, voor hun vermeende betrokkenheid bij de rellen van 17 februari 2023. Het ging hierbij om ruim 115 personen die verdacht werden van grove en gewelddadige plunderingen, diefstal, vernielingen en opruiing.

Opruiing of het oproepen tot geweld, diefstal, vernieling, plunderen van andermans eigendommen, zijn strafbare feiten. Het Openbaar Ministerie benadrukte dat bij de constatering van deze gedragingen, onvermijdelijk zal worden overgegaan tot het aanhouden en vervolgen van deze overtreders. Op dinsdag 16 mei 2023 werd de behandeling van de strafzaken tegen de verdachten A. Ramharak (truckchauffeur) en Stephano ‘Pakkitow’ Biervliet voortgezet. Op die dag werden de getuigen en de verdachten gehoord.

De activist Pakittow stelde in de rechtszaal dat hij op 17 februari een vreedzame protestactie tegen het gevoerde beleid van de regering Santokhi wilde organiseren, maar dat zijn actie volledig uit de hand is liep. Biervliet heeft tijdens de zitting, waarin hij als verdachte aanwezig was, gezegd dat het nimmer zijn bedoeling was, gewelddadigheden en brandstichtingen in de hand te werken. Hij vertelde wat zich op 17 februari heeft afgespeeld en hoe zaken een totaal andere wending namen, dan aanvankelijk de bedoeling was.

Toen hij op het Onafhankelijkheidsplein met zijn soundtruck aankwam, merkte hij dat er lieden waren samengekomen die een heel andere bedoeling hadden dan het houden van een vreedzaam protest. Al heel spoedig werd het duidelijk, dat men op geweld en oproer uit was, met de bedoeling zware destabilisatie te verwezenlijken.  Er waren mensen met messen en andere wapens aanwezig en zij gingen volgens Biervliet, over tot vernielingen aan het gebouw van DNA, weer anderen stichtten opzettelijk brand.

De verdachte Biervliet gaf te kennen, dat het nimmer zijn bedoeling was de vreedzame demonstratie te doen overslaan in gewelddadigheden, en dat hem een dergelijke zaak niet aangerekend mag worden. Volgens Biervliet waren er mensen die zijn protest duidelijk wensten te coupen, en bereid waren daarvoor andere, niet vreedzame handelingen, te plegen.

Biervliet blijft erbij, dat hij niets verkeerd heeft gedaan en ook dus niets te maken heeft met de plunderingen en berovingen die tijdens en na de protestactie op vrijdag 17 februari zijn gepleegd. “De mensen die voor plundering en diefstal zijn aangehouden, moeten verklaren wie ze heeft gestuurd. Diefstal en plunderingen zijn niet in mijn systeem”, aldus Biervliet. Opmerkelijk hierbij is, dat de president van de Republiek Suriname, die ten opzichte van bijvoorbeeld de decembermoordenstrafzaak ruime afstand houdt, direct na de gebeurtenissen vertelde, opdracht te hebben gegeven de organisatoren van het protest te laten vervolgen. Die bevoegdheid ontbreekt grondwettelijk, maar zijn informeel gezag, lijkt absoluut te hebben bijgedragen aan de zware strafeis tegen Biervliet.

Onlangs liet Biervliet weten, dat hij zijn verontschuldigingen aanbiedt aan alle ondernemers die schade hebben geleden bij de rellen op die bewuste dag. Hij blijft echter wel bij zijn eerdere verklaring dat het protest is ‘gecoupt’ door derden, dat de veiligheidsdiensten gefaald hebben en er genoeg beeldmateriaal is om te bewijzen dat hij niet schuldig is aan bijvoorbeeld poging tot zware mishandeling.

WIE IS VERANTWOORDELIJK WAARVOOR?

In februari 2023 schreef dokter Wim Bakker, voormalig NPS-parlementariër en rubricist, een uitgebreid commentaar hierover. Hij stelde toen het volgende: Hoe zag de leiding van de acties eruit en wat heeft de leiding gedaan om de orde en de veiligheid te verzekeren?  Wie is verantwoordelijk voor de gebeurtenissen? ‘’Stephano Biervliet is aansprakelijk, maar wie nog meer?

Hij is misbruikt’’, zegt Bakker. “Hij werd in de steek gelaten door zijn eigen politieke partij PRO, die hem de wildernis in liet gaan, zonder ideologische en organisatorische leeftocht.

Ze gaven hem niet de nodige adviezen en ondersteuning bij de organisatie van het geheel.  Ze zorgden wellicht ook niet voor een eenduidig thema om de massa richting te geven”, aldus Bakker.

Volgens Bakker moet een protestdemonstratie een duidelijk thema hebben.  “Spandoeken en borden moeten vooraf geproduceerd worden met eenduidige boodschappen.  De sprekers moeten zich aan het thema houden.  Er behoren shopstewards, beveiligers, hulpverleners en EHBO’ers aanwezig te zijn in de menigte om problemen op te vangen.

Deze ordebewakers moeten duidelijk herkenbare hesjes en hoofddeksels hebben. Het ideale voorbeeld van een goed opgezette protestmanifestatie is een van de geweldigste protestdemonstraties die er ooit gehouden zijn, namelijk het massaprotest van de NAACP in Washington DC op 28 augustus 1963, waar Martin Luther King zijn beroemde ‘I have a dream’ toespraak hield.  Wat een verschil met de stormloop van Trump-aanhangers op 6 januari 2021. Zonder een inspirerende boodschap, zonder leiders, zonder een duidelijk thema, zonder ordediensten, is de menigte een speelbal van opgeklopte emoties en mensen met een andere agenda.”

De actoren

“Wat de rol van de vakbeweging precies was, is niet duidelijk, maar het lijkt erop dat zij ook weinig gedaan heeft om ontsporingen en geweld te voorkomen.  Best mogelijk dat de vrouw die haar excuses aan de president aanbood, iemand van de vakbeweging was, maar dat wisten mijn kennissen niet. De NDP heeft een belangrijke rol gespeeld.  Juridisch onderzoek en ondervraging van gearresteerde geweldenaars zal deze rol in beeld brengen, maar daarnaast zou er een speciale onderzoekscommissie kunnen worden gevormd om in de achtergrond verborgen actoren, in beeld te brengen.

“Er zijn mensen die de schuld leggen bij de regering.

De regering is schuldig, omdat haar beleid niet goed is.  President Santokhi is arrogant en ongevoelig tegenover het volk en zijn noden, zegt men.  Bovendien had de regering te weinig maatregelen genomen om escalaties te beheersen. Sommige mensen vinden dat de NPS mede schuldig is.  De timing van het moment van uittreden uit de regering heeft bijgedragen aan de stemming van wanhoop en boosheid die de menigte voortdreef.

De boosheid van de NPS droeg bij aan het algemene klimaat van boosheid van het moment”, benadrukte Bakker.