Bijna vier jaar na het uitbreken van de pandemie worden mensen het beu om ermee om te gaan, maar het virus is nog niet klaar met ons. Op nationaal niveau begon medio december een scherpe stijging in het aantal bezoeken aan de spoedeisende hulp en ziekenhuisopnames voor Covid-19, influenza en het Respiratoir Syncytieel Virus (RSV), dat aan kracht lijkt te winnen.

Wat circuleert er nu?
Het covid-virus verandert voortdurend en een recente versie klimt snel in de hitlijsten. Ook al verscheen het pas in september, de variant die bekend staat als JN.1, een afstammeling van omicron, verspreidt zich snel en vertegenwoordigt tussen 39 procent en de helft van de gevallen, volgens statistieken vóór de vakantie van de Centers for Disease Control and Prevention. Laboratoriumgegevens geven aan dat de bijgewerkte vaccins, evenals de bestaande covid-sneltests en medische behandelingen, effectief zijn met deze nieuwste versie. Nog meer goed nieuws is dat het “geen extra risico’s voor de volksgezondheid lijkt te vormen naast die van andere recente varianten”, aldus de CDC. Toch vertonen de nieuwe covid-ziekenhuisopnames – 34.798 voor de week die eindigde op 30 december – een stijgende trend, hoewel de cijfers nog steeds aanzienlijk lager zijn dan die van afgelopen december. De virusniveaus in afvalwater – een indicator van hoe infecties zich verspreiden – zijn ‘zeer hoog’ en overschrijden de niveaus die vorig jaar rond deze tijd werden waargenomen. En vergeet niet dat er nog meer vervelende virussen rondgaan. In de week die eindigde op 30 december, werden ruim 20.000 mensen in het ziekenhuis opgenomen wegens griep, en de CDC meldt dat het RSV-virus in veel gebieden nog steeds verhoogd is. “De cijfers tot nu toe gaan beslist in de niet zo goede richting”, zegt Ziyad Al-Aly, hoofd van de onderzoeks- en ontwikkelingsdienst van het Veterans Affairs St. Louis Healthcare System en klinisch epidemioloog aan de Washington University in St. Louis. Lodewijk. “We zullen waarschijnlijk een grote stijging zien in januari nu iedereen weer thuis is van de vakantie.”

Maar geen probleem, toch?
Zeker, vergeleken met de eerste covid gaat het nu beter. Veel minder mensen sterven of worden ernstig ziek, waarbij vaccins en eerdere infecties enige immuniteit bieden en de ernst van de ziekte verminderen. Zelfs vergeleken met afgelopen winter, toen omicron een hoge vlucht nam, is de situatie beter. Het aantal nieuwe ziekenhuisopnames bedraagt bijvoorbeeld ongeveer een derde van wat ze rond de feestdagen van 2022 waren. Het aantal wekelijkse sterfgevallen is in de laatste week van december licht gedaald tot 839 en ligt ook aanzienlijk onder het niveau van een jaar geleden. “De verhouding tussen milde en ernstige ziekten is duidelijk veranderd”, zegt William Schaffner, hoogleraar geneeskunde op de afdeling infectieziekten aan de Vanderbilt University School of Medicine in Nashville, Tennessee. Welke invloed zal dit hebben op mijn dagelijks leven? “Ga ik echt ziek worden? Moet ik opnieuw een mondmasker dragen?” Het is belangrijk om de basis te kennen. Om te beginnen zullen de symptomen van de covid-varianten die momenteel in omloop zijn waarschijnlijk bekend voorkomen – zoals een loopneus, keelpijn, hoesten, vermoeidheid, koorts en spierpijn. ‘’Dus als u zich ziek voelt, blijf dan thuis’’, zegt Marcus Plescia, hoofdarts van de Association of State and Territorial Health Officials. “Het kan een groot verschil maken.” Stof de covid-testkits voor thuis af, controleer de verlengde houdbaarheidsdata op de FDA-website en gooi de verouderde exemplaren weg. Tests kunnen bij de meeste apotheken worden gekocht. Test meerdere keren, vooral als uw symptomen mild zijn. De snelle tests thuis kunnen de eerste paar dagen mogelijk geen covid-infectie detecteren, aldus de FDA, die aanbeveelt om “meerdere tests te gebruiken gedurende een bepaalde periode, zoals twee tot drie dagen”. Bij alle drie de virussen lopen de meeste risico’s vooral op zeer jonge leeftijd, oudere volwassenen, zwangere mensen en mensen met een aangetast immuunsysteem of onderliggende ziekten, waaronder kanker of hartproblemen. Maar ook mensen zonder risicofactoren kunnen negatief worden beïnvloed. Hoewel het dragen van een mondmasker op de meeste plaatsen is afgenomen, zie je mogelijk dat meer mensen een mondmasker dragen in openbare ruimtes, zoals winkels, openbaar vervoer of uitgaansgelegenheden. Hoewel een federaal mondkapjesmandaat onwaarschijnlijk is, hebben gezondheidsfunctionarissen en ziekenhuizen in ten minste vier staten – Californië, Illinois, Massachusetts en New York – het personeel en de patiënten opnieuw verteld maskers op te zetten. Dergelijke eisen werden vorig jaar versoepeld toen de noodsituatie op het gebied van de volksgezondheid officieel eindigde. Toch is de definitie van ‘mild’ ruim en verwijst in feite naar alles, behalve ziek genoeg zijn om in het ziekenhuis te worden opgenomen.‘’Terwijl sommige patiënten misschien niet meer dan snuiven, kunnen anderen die een milde covid ervaren, zich drie tot vijf dagen ellendig voelen’’, zei Schaffner. Dergelijk beleid wordt bevorderd via richtlijnen op provinciaal niveau. Uit de CDC-gegevens blijkt dat landelijk ongeveer 46,7 procent van de provincies een matig tot hoog aantal covid-opnamen in ziekenhuizen kent. “We zullen geen wijdverbreide maskermandaten zien, omdat onze bevolking dat niet acceptabel zal vinden”, merkte Schaffner op. “Dat gezegd hebbende, is het dragen van een mondmasker op individuele basis een zeer intelligente en redelijke maatregel als extra bescherming.” De N95-, KN95- en KF94-maskers zijn het meest beschermend. Stoffen en papieren mondmaskers zijn niet zo effectief. En tot slot: als u nog niet bent gevaccineerd met een bijgewerkt covid-vaccin of nog geen griepprik heeft gekregen, is het nog niet te laat. Er zijn ook nieuwe vaccins en monoklonale antilichamen ter bescherming tegen RSV aanbevolen voor bepaalde populaties, waaronder oudere volwassenen, zwangere mensen en jonge kinderen. Over het algemeen piekt de griep midden in de winter en loopt door tot in de lente. Hoewel covid technisch gezien niet seizoensgebonden is, hanteert het hogere tarieven in de winter als mensen binnenshuis samenkomen. “Als u geen vaccins heeft gekregen,” zei Schaffner, “dringen wij u dringend aan om ze te halen en niet te blijven hangen.” Gaan we het niet allemaal krijgen? Hoe zit het met herhaalde infecties? Mensen die covid volledig hebben ontweken, zijn in de minderheid. Tegelijkertijd komen herhaalde infecties vaak voor. Vijftien procent van de respondenten van een recente peiling van Yahoo News/YouGov zei dat ze twee of drie keer covid hadden gehad. Uit een Canadees onderzoek dat in december werd gepubliceerd, bleek dat 1 op de 5 inwoners zei dat ze sinds afgelopen juni meer dan eens covid hadden opgelopen. Afgezien van de last van ziek zijn en dagenlang niet werken of naar school gaan, gaat de discussie voort over de vraag of herhaalde infecties kleinere of grotere risico’s op ernstige gevolgen voor de gezondheid met zich meebrengen. Er zijn geen definitieve antwoorden, hoewel experts het probleem blijven bestuderen. Twee onderzoeksinspanningen suggereren dat herhaalde infecties de kans van een persoon op het ontwikkelen van een ernstige ziekte of zelfs langdurige covid kunnen vergroten – wat op verschillende manieren wordt gedefinieerd, maar over het algemeen betekent dat een of meer effecten een maand of langer na de infectie aanhouden. Het precieze percentage gevallen – en onderliggende factoren – van langdurige covid en waarom mensen het krijgen, behoren tot de vele onbeantwoorde vragen over de aandoening. Er bestaat echter een groeiende consensus onder onderzoekers dat vaccinatie beschermend is. Toch zei Al-Aly van de VA dat uit een onderzoek waarvan hij co-auteur was en dat in november 2022 werd gepubliceerd, bleek dat het krijgen van covid meer dan eens een “extra risico op problemen in de acute fase met zich meebrengt, of het nu gaat om ziekenhuisopname of zelfs overlijden”, en persoon twee keer zoveel kans op langdurige covid-symptomen. Uit het Canadese onderzoek bleek ook een hoger risico op langdurige covid onder degenen die zelf twee of meer infecties rapporteerden. Beide onderzoeken hebben hun beperkingen: de meeste van de 6 miljoen in de VA-database waren mannen en ouder, en de bestudeerde gegevens kwamen uit de eerste twee jaar van de pandemie, dus een deel ervan weerspiegelde ziekten van vóór de vaccins beschikbaar kwamen. Het Canadese onderzoek, hoewel recenter, was gebaseerd op zelfrapportage van infecties en aandoeningen, wat mogelijk niet accuraat is.
Bron: news-medical.net