Oliewinning is een geweldige opfrisser voor het geheugen van landen. Aanspraken van honderden jaren ervoor, worden omhoog gehaald, wapenverkoop en troepenmobilisatie nemen toe en juristen bestellen liters aan inkt om aan beide kanten van betwiste grenzen, hun regeringen in het gelijk te stellen.

Legitimiteit of excuus, komen in vele vormen en Venezuela, meer dan een decennium diep in dictatuur, heeft recent het referendum, wondermiddel van democratie, uit de kast gehaald, om haar imago in assertiviteit van hun territorium claim op Guyana, van decoratie te voorzien. 95 procent van de Venezolaanse kiezers is het ermee eens, dat een nieuwe Venezolaanse ‘staat’, de bestuurseenheid meest vergelijkbaar met ons ‘district’ gevormd wordt.

Tegen de achtergrond van het inlijven van Crimea, de nederzettingen in de Gazastrook en de gewapende conflicten die daar rechtstreeks mee samenhangen, is voorspelbaar dat ook in onze regio, escalatie in het verlengde van de ontwikkelingen ligt.

In Guyana zijn steunbetuigingen aan de regering gehouden, door bijeenkomsten in ondersteuning. Mediaverslaglegging benadrukt het bestuur door het Verenigd Koninkrijk in de koloniale periode, gevolgd door Guyana als onafhankelijke staat. Zonder de gelijkenis te trekken met Tigri, wat vanuit de voormalige kolonisatoren van respectievelijk Guyana en Suriname een onopgelost dispuut als ongelukkig en gebrekkig erfgoed betreft.

Het is geen toeval dat dit alles actueel wordt op het moment dat Guyana het gebied voor ontwikkeling van verdere olievoorraden in de internationale etalage zet.

Venezuela is in de decennia hiervoor niet inactief of ongeïnteresseerd geweest, maar heeft politieke, diplomatieke en militaire inspanningen in andere richtingen dan Guyana geuit. Het Guyanees staatshoofd zou zich niet gesterkt voelen, de duale houding van vredelievendheid en vastberadenheid, aan te nemen, die altijd op het menu staat als voorgerecht aan militarisatie, als de belangen van de Amerikaanse en Europese oliegiganten, niet gelijk liepen met dat van Guyana als land. Op dezelfde wijze, zou Venezuela niet op agressie of escalatie aansturen, als een nieuw theater op het westelijk halfrond, voor partners zoals Rusland en China, geen welkom drukpunt zou zijn, om zuivere westerse aandacht voor de Zuid-Chinese Zee en Taiwan en voor Crimea en Oekraïne minstens te vermengen en te vertroebelen.

Dit alles werpt een lange schaduw af, die dwars over de oostergrens van Guyana, het Surinaams belang kan beïnvloeden. Onze grenzen met Guyana, zijn niet alleen slecht bewaakt, maar rechtstreeks het onderwerp van een schending van onze soevereiniteit, al tientallen jaren, waar het het Tigri-gebied betreft. Illegaliteit van visvaartuigen, piraterij en drugsgerelateerd watervervoer, in het gebied tussen de Corantijn- en de Coppename-monding zorgt voor verdere kwetsbaarheid.

Een Guyana in staat van oorlog, is een agressiever, verder gemilitariseerd Guyana, met lekkage van illegale smokkel, handelswaar, gewelddadige veteranen, getraumatiseerde slachtoffers van geweld en vluchtelingenstromen, naar de drukpunten in ons poreus territoriaal gebied. De druk van opvang van nog meer kansarmen, in een sociaal vangnet waar de bodem al doorheen dreigt te zakken, zal een verdere ramp voor de Surinaamse economie en sociologie betekenen. Met het risico dat na afloop, op welke wijze dan ook, van een gewapend conflict aan de westgrens, de Guyanese gewapende machten alles in huis zullen hebben voor een technologisch, ervaren en strategisch offensief, in geval van escalatie van de twist over de oostergrens, de grens met Suriname.

Voldoende redenen voor Suriname om zich op diplomatiek niveau, actueel en gevarieerd te laten informeren, door alle stakeholders, niet voorbarig te zijn in betuigen of leveren van steun, voorwaarden te stellen aan betrokkenheid en te investeren in onze eigen weerbaarheid en waakzaamheid.

A.A.