Corruptie is een brede verzamelterm. Corruptie in Suriname, specifiek, is een bruidstaart met lagen, waar iedere nieuwe regering meer deeg aan toevoegt. De arme staander, de inkomsten onttrokken aan land en volk, kan het gewicht nauwelijks meer aan.

Smeergelden op basaal niveau voor een gunstige of snellere behandeling, patronage voor het bekleden van functies en beloningen in gronduitgiften bestaan al sinds onze jonge republiek een staatkundig feit is.

Leden van de gewapende macht, die als wapendrager, cambio’s, casino’s en topfiguren uit het crimineel circuit wat extra aandacht en een hoger gevoel van veiligheid bieden, is ook echt geen uitvinding van de NDP-regeringen of haar eerdere verschijningsvorm, het militair regime.

Het overkopen van voertuigen, bij het einde van de termijn, tegen een waarde waarvoor nergens anders een zelfde soort voertuig kan worden gekocht, dateert niet van na de zogenaamde ‘kruistocht’ tegen corruptie, maar was eerder bemesting voor de voedingsbodem die dat sprookje uit de grond deed rijzen.

In 2010 was er werkelijk een moeheid met de barsten in een systeem. Een hokjesgeest onder de bevolkingsgroepen in politieke kampen. Het gedrocht van het instituut van ‘Frontleiders’, dat grote politieke organisaties, min of meer gelijkstelde aan kleine, beschermde interessegroepen uit de intellectuele kaste en het vakwezen, die slechts nominaal een plek aan tafel verdienden, maar met pollepels uit de vleespotten meesnoepten. Ministers die eindeloos lang en eindeloos vaak aanbleven, gereshuffeld werden en meer het ministerschap als vakgebied hadden dan deskundigheid als portaal naar een plaats van gezag, die een sector of beleidsgebied ten goede kwam. Het compleet sidelinen, buiten spel laten en boycotten van personen, ideeën, concepten, projecten die in de verste verten ooit iets met de NDP of haar voorgaand gedachtegoed te maken hadden gehad. Het constant vermengen en criminaliseren van de politieke tegenstanders met de dreiging en de beginbewegingen van onderzoek, strafvorderlijke druk met de nodige effecten op politieke beeldvorming.

De ‘kruistocht tegen corruptie’, bleek echter een paard van Troje. De geestesvaders van de vier vernieuwingen hadden verdere vernieuwingen van corruptie in de hand en brachten die in de praktijk, met vernietigende gevolgen, die we tot nu toe voelen in de economie, het moreel besef en onze internationale positie als staat.

De eerste vernieuwing in corruptie die de NDP bracht, was het introduceren van een loterij-aspect in incompetentie. Eerdere regeringen hebben clowns benoemd aan het verkooploket van het circus en af en toe als stalmeester. Maar de tijger beet, de tribunes stroomden te snel vol en de bezoekers hadden door wat er aan de hand was. De introductie van compleet en absoluut ongeschikte figuren, in een lachspiegel van een carrièrepad van soms twee of drie jaar, naar de hoogste regionen van het landelijk bestuur, met alle ruimte om familieleden en vrienden te benoemen en te verrijken, komt nergens anders dan van de berm vandaan. Onderdirecteuren werden directeuren, directeuren werden ministers, consultants werden commissarissen en commissarissen stroomden door naar directies bij instanties en parastatalen in een carrousel die nooit stopte. Het doel ging verder dan accommoderen en simpele patronage: het was een advertentiebord dat iedere ‘ghetto leider’ vroeg of laat het glazen muiltje kon passen en als Assepoester naar het bal kon. Wat de partij actief deed groeien uit haar voegen. Met name de ABOP heeft niet van deze tactiek losgelaten.

De tweede vernieuwing was het vergrendelen van doorstroom voor iedereen behalve de partij en het stimuleren van overlopers leden. Hierin zit een subtiel verschil met de Front-benadering, met haar eigen tekortkomingen. De regeringen daarvoor, hadden hun appeltjes te schillen en rekeningen te vereffenen. Het is in 2010 – 2020 echter regel geworden, dat zelfs de allerbeste kandidaten geen schijn van kans op een centimeter vooruitgang in de carrière maakten, als zij niet bereid waren zich in Paars onder te dompelen.

Zowel de VHP hardliners en met name de Pertjajah Luhur, passen deze tactiek onverkort toe.

De derde vernieuwing betreft het vermarkten en versnellen van keiharde partijdigen als technocraten, met bliksemcarrière naar een positie van invloed, in de volste verwachting dat men zich zal vergalopperen en met een psychisch profiel van problematisch persoonlijk gedrag. De domme ganzen worden overvoed tot aan verstikking toe, waarna het proces van chantage kan beginnen en de golden boy of girl niets meer is dan een rubberen stempel, voor de werkelijke machthebbers om van stal te halen. Misschien moet een aangifte van huiselijk geweld onderdrukt worden of de familie van een misbruikt kind omgekocht worden. Misschien vond de staat het nodig huisvesting of vervoer, beter passend bij de levensstijl van internationale drugsbaronnen te financieren voor deze ‘technocraten’. Hoe dan ook, onafhankelijkheid, al flinterdun als die ooit bestaan had, verdween met de noorderzon, zoals, af en toe, de ‘technocraat’ zelf.

Het is misschien nog vroeg om een partij hierbij te noemen. Maar de tekenen zijn aan de wand en de verwachting is niet dat het volledige kabinet, Suriname, na de macht te hebben verloren, nog zo’n droombestemming zou vinden.

De vierde vernieuwing betreft het nooit terugkomen op een duidelijk verkeerd ingeslagen weg. Het subsidie-infuus waaraan bijna het heel volk tijdens de NDP regeringen, verslaafd raakte, werd er niet uitgetrokken, ondanks dat economen van eigen bodem en uit het buitenland, keer op keer erop wezen dat de situatie niet houdbaar zou zijn. De honderden miljoenen die tijdens Covid-19 uit een noodfonds voorbij het leningsplafond werden getrokken en verkwanseld, zijn nooit onderwerp geweest van grondig onderzoek, laat staan van terugvordering. Maar het meest in het oog springende is wel, dat verhoging na verhoging vanuit staatsbedrijven in rekening wordt gebracht aan de burger, terwijl nog bijna geen enkele van deze organisaties, sinds een boekjaar waarin deze regering aanzat, heeft gerapporteerd.

Het elastiek, dat de NDP hiermee verder gerekt heeft, dan enige regering of partij daarvoor, blijft een uitgerekte band, dat geen tekenen van terug krimpen vertoont. Geen van de politieke partijen die het verschil kunnen maken, schijnt behoefte te hebben het troebel water te doen bedaren. Het past niet bij hun stijl van vissen.

A.A.