Oplossing grondenrechtenvraagstuk en erkenning gezagdragers duurt te lang

De Vereniging van Inheemse Dorpshoofden in Suriname (VIDS) heeft een klacht ingediend bij António Guterres, secretaris-generaal van de Verenigde Naties (VN). Carlo Lewis, secretaris van de VIDS tevens kapitein van Apoera, zei gisteren in gesprek met D-TV Express dat de VIDS dit jaar 30 jaar bestaat. Echter is er nog geen enkele oplossing gekomen voor wat betreft de prioritietsgebieden van de vereniging. Het gaat hierbij om oplossing van het grondenrechtenvraagstuk en erkenning van het traditioneel gezag. Lewis geeft aan dat de vereniging veel werk heeft verzet, onderzoek heeft gedaan en gedemarqueerd waarbij de woon- leefgebieden van de inheemsen in kaart zijn gebracht. “We zijn nu ready. Er is een conceptwet die bij DNA ligt om behandeld te worden, maar die laat op zich wachten”, sprak Lewis. Bij een bezoek van Guterres aan Pierre Kondre Kumbasi is gebruik gemaakt van de gelegenheid om hem een petitie voor te lezen en overhandigen. Volgens Lewis hoefde het niet zo ver te komen, maar er zijn al drie vonnissen tegen de overheid van Suriname namelijk het Moiwana vonnis, het Saamaka vonnis en het Kalina-Lokono vonnis. “Verschillende overheden hebben nooit de vonnissen uitgevoerd. Dat maakt dat we huiverig worden. Men neemt ons niet serieus, daarom hebben we het onder de aandacht gebracht van de VN-secretaris generaal om de regering op de vingers te tikken”, zei Lewis.

Volgens hem is Suriname het enige land op het westelijk halfrond waar deze kwestie nog niet is geregeld. Guterres heeft positief gereageerd op de petitie van de inheemsen. Opeenvolgende regeringen hebben beloofd het grondenrechtenvraagstuk op te lossen, maar er wordt nooit iets gedaan. Lewis zei dat de belangen die spelen de grootste issues zijn in deze kwestie. Op dit moment zijn er concessies uitgegeven in de gebieden waar men bezig is met hout, goud en een heleboel andere zaken. “Men denkt dat als het grondenrechtenkwestie opgelost is dat die mensen uit het gebied gehaald zullen worden. Maar we gaan aan tafel moeten zitten. Het is een onderhandeling. Het is iets nieuws en we weten dat er werk verzet moet worden om het georganiseerd te hebben, maar de belangen spelen en de politieke wil is er niet”, benadrukte Lewis. Hij gaf aan dat er in de wet is opgenomen dat als iemand een concessie heeft in een gebied de partijen aan tafel moeten gaan om afspraken te maken. “Het is dus niet zo dat mensen weggejaagd worden, omdat zij geïnvesteerd hebben. We moeten een win-win situatie creëren en in vrede leven. De bedrijven moeten ruimte krijgen om hun dingen te doen, maar ook de bewoners moeten er beter van worden”, stelde Lewis. Hij haalde aan dat de bewoners nu niets rechtstreeks krijgen en dat alleen de overheid royalties en belasting krijgt. Af en toe krijgen de gemeenschappen wel hulp van de multinationals of bedrijven die operationeel zijn, maar dat is een druppel op een hete plaat. “Als het grondenrechtenvraagstuk geregeld is hebben we inspraak, rechtszekerheid en kunnen we medebepalen welke richting we op gaan”, meende Lewis. Ten aanzien van de erkenning van de gezagdragers zei Lewis dat de gezagdragers nu een beschikking hebben en op basis daarvan een honorarium krijgen van de overheid. Overigens is er ook een voorstel gedaan om het honorarium aan te passen. Lewis is van mening dat de erkenning van de gezagdragers in DNA moet gebeuren. “De wet moet veranderd worden, want eigenlijk bestaat het traditioneel gezag niet, dus het is een strijd van de binnenlandbewoners”, aldus Lewis. Deze regering heeft beloofd om de problemen aan te pakken. De hoop is dat DNA zo snel als mogelijk begint met de behandeling van de wet.