De Vereniging van Economisten in Suriname (VES) heeft president Chandrikapersad Santokhi, in een schrijven gevraagd de uitgifte van domeingronden, tijdelijk stop te zetten. Volgens de VES is dit van belang als er gelet wordt op de recente perikelen rondom de uitgifte van domeingronden in grondhuur, in het bijzonder het Sabaku-project in Paramaribo-Noord. De VES vindt de Sabaku-kwestie incorrect en onethisch en vraagt in het kader daarvan dat de regering deze kwestie structureel en duurzaam aanpakt.

De VES wil volgaarne een bijdrage leveren aan een beter economisch bestuur en niet aan de kantlijn zitten. ‘’Indien gewenst willen wij gaarne een nadere toelichting op ons verzoek verschaffen, alsmede de ideeën van de VES t.a.v. deze wetswijziging op korte termijn met U bespreken.

Wij gaan er van uit dat U enige steun kunt gebruiken teneinde steeds verder woekerende corruptie in bestuur en samenleving te bestrijden en de overtreders uit het landsbestuur te weren en waar mogelijk ook te vervolgen‘’, aldus de VES.

De VES overweegt en doet enkele voorstellen aan de regering die de gronduitgifte problematiek zou kunnen oplossen. Zo vindt de vereniging dat het grondbeleid grondig geëvalueerd moet worden. De brief van de VES luidt als volgt:

De Vereniging van Economisten in Suriname (VES) heeft in de media kennisgenomen van de recente perikelen rondom de uitgifte van domeingronden in grondhuur. Wij benaderen U als President omdat dit geen incident betreft maar een uitwas is van een diepgewortelde door diverse Regeringen toegepaste bestuurspraktijk welke om een structurele duurzame correctie vraagt.

In overweging nemende:1. Dat het grondbeleid onderdeel is van het Regeerbeleid van de Regering Santokhi-Brunswijk over de periode 2020-2025 en niet het beleid van een toevallige minister;

2. Dat het “Sabaku-schandaal” geen toevallige bestuurlijke incorrectheid of onethisch gedrag van een minister betreft, maar dat het wettig Bestuur op diverse punten de vigerende wet heeft overtreden. Dit vraagt om een diepgaand onderzoek die tot fundamentele verbetering moet leiden en zeker niet kan worden afgedaan met het voor de show “vrijwillig teruggeven” van een onterecht verkregen beschikking door een enkel DNA-lid totdat de storm is gaan liggen;
3. Dat dit beleid volgens mediaberichten nu reeds ertoe heeft geleid dat meerdere net uitgegeven gronden op het Sabaku-project zijn doorverkocht, of in elk geval voor verkoop tegen hoge bedragen worden aangeboden, ter verrijking van een bevoorrechte groep geprivilegieerde personen;
4. Dat de gedachte van het Decreet Gronduitgifte (1982) om elke burger gelijke kansen te geven om in hun huisvesting of broodwinning middels productie te kunnen voorzien, door dit beleid reeds decennia willens en wetens wordt misbruikt. Het is dan ook niet vreemd dat de vorige President een 4-tal ministers op dit beleidsgebied “eervol” heeft ontslagen en U ook al eerder de eerste voor het grondbeleid verantwoordelijke minister heeft moeten vervangen, waardoor genoemde misstanden klaarblijkelijk niet alleen aan de persoon die aan het ministerie leiding geeft kunnen liggen;

5. Dat de grondoorzaak voor dit misbruik zijn oorsprong vindt in de wet, met een Decreet Gronduitgifte welke vrije ruimte geeft aan de bewindspersoon om naar eigen discretie domeingronden toe te wijzen. Daarbij worden kavels, zonder begrenzing in omvang en aantallen, zonder duidelijke criteria wie wel of niet in aanmerking komen, volgens willekeurige volgorde van aanvraag aan personen toegewezen. Dit betreft niet alleen een bevoordeling van de bekende Politically Exposed Persons (w.o. DNA-leden) maar ook een grote groep van minder bekende geregelde partijpropagandisten, vrienden, families en sponsoren van de coalitiepartijen, een oneigenlijk politiek bindmiddel en onacceptabele vorm van patronage, welke de inkomensverdeling c.q. de welvaartkloof tussen de top en de basis van de samenleving verder zal doen verslechteren.
6. Dat dit decreet de bewindspersoon de ruimte geeft om toestemming te verlenen voor de verkoop van het recht op grondhuur waardoor dit “recht” tot een commercieel verhandelbaar product is gemaakt, geheel in strijd met de bedoeling van de wet;
7. Dat ook Uw Regering de al lang achterhaalde grondhuurvergoeding weigert aan te passen, ondanks dat het prominent als één van de 185 maatregelen uit het Herstelprogramma 2020-2022 is aangegeven, waardoor domeingrond in grondhuur wordt gezien als “gratis grond”, welke gemakkelijk kan worden doorverkocht of als onderpand voor een lening die niet hoeft te worden terugbetaald kan dienen;
8. Dat daarenboven ook rechtspersonen als Stichtingen kennelijk “recht” schijnen te hebben op bewoning en ongeacht hun datum van oprichting of enige eerder verrichte activiteiten, zonder duidelijke doelstelling van bewoning of bebouwing, op in de Surinaamse geschiedenis ongekend grote schaal bouwkavels krijgen toegewezen. Deze vorm van misbruik, waarbij de identiteit van de uiteindelijke belanghebbende(n) (UBOs) moedwillig wordt afgedekt, is in strijd met het Goed Bestuur dat ook door uw Regering wordt gepredikt;
9. Dat dit geheel wordt versterkt door het ontbreken van effectieve controle op de naleving van de wet door De Nationale Assemblee (DNA) en het uitblijven van enig initiatief ter verbetering van deze niet-functionele wetgeving, hetgeen tot de basis verantwoordelijkheden van DNA behoort;
10. Dat uiteindelijk door gebrek aan transparantie in het gronduitgiftebeleid, ondanks de vele beloften tot publicatie door uw Regering, ook de samenleving en de organisaties in het maatschappelijk middenveld onvoldoende krachtig hun stem hebben laten horen om een duurzame correctie van bovenstaande misstanden af te dwingen.

Gezien het voorgaande vragen wij U, in het kader van een meer fundamentele aanpak voor een rechtvaardigere, corruptievrije en duurzame uitgifte van domeingronden, het volgende:

• De bestaande wetgeving m.n. het Decreet Gronduitgiftebeleid grondig te (doen) evalueren door een brede selectie van ter zake deskundigen, en duidelijk omschreven, heldere, concrete en niet voor tweeërlei uitleg vatbare voorstellen voor verbetering aan DNA aan te bieden;
• Gedurende deze periode van maximaal 4 maanden de uitgifte van alle domeingronden aan te houden.