Miljoenen studenten in Latijns-Amerika zijn gestopt met hun opleiding vanwege de economische impact van de pandemie. Ook in Suriname zijn er vanwege de covid-pandemie en de economische situatie, meer drop-outs bij verschillende opleidingen en bij de Anton de Kom Universiteit van Suriname. “Ik wilde altijd vooruit in het leven en was in 2019 gestart met een opleiding, maar vanwege de economische situatie en het feit dat er geen fysieke colleges waren, ben ik maar gaan werken in de horeca. Ik moest overleven, want ik had de luxe niet om alleen student te zijn. De situatie in het land en covid, hebben mij ertoe gedreven om meer uren te gaan werken, zodat ik ook kon bijdragen aan de huishouding. Maar ook binnen de horeca werden banen geschrapt, waardoor ik in een callcenter ben beland en daar werk ik nog steeds”, zegt R.S. Een ander student raakte haar baan kwijt en kon de maandelijkse kosten niet meer betalen. “Toen covid in maart 2020 in Suriname werd geconstateerd, raakte iedereen in paniek. Ik heb toen nog een paar maanden kunnen werken, maar mijn werkgever verlengde het contract niet en ik zat daardoor maanden thuis zonder inkomsten.

Ik kon geen schoolgeld betalen, en kreeg vervolgens geen toegang tot de online classroom. Mijn situatie is niet vreemd, want veel vrienden en kennissen van mij zaten in hetzelfde schuitje. Onze generatie moet nu zien te overleven, want een opleiding is niet meer betaalbaar voor ons. Voor nu doe ik aan huisvlijt en probeer ik mijn producten te verkopen”, zegt R.M.

Columbia

Miljoenen studenten in Colombia en in Latijns-Amerika, zijn gedwongen het hoger onderwijs te verlaten vanwege de economische gevolgen van Covid-19, zeggen experts. Uit een onderzoek van WorkUniversity, een online banenplatform, bleek dat de uitval in het hoger onderwijs in Colombia in het tweede kwartaal van 2020 met 24 procent is gestegen ten opzichte van een jaar eerder. Meer dan de helft van de ondervraagde studenten zei gestopt te zijn vanwege economische redenen. Vorig jaar kondigde de Colombiaanse regering aan dat het collegegeld zou worden kwijtgescholden voor de armste studenten aan publieke universiteiten. Zo’n 650.000 studenten zouden daarvoor in aanmerking komen dit jaar.

Fabian Calderon keek samen met zijn vader, die werkte als vluchtcoördinator, vaak naar vliegtuigen op de luchthaven van Bogotá. Dat inspireerde hem later om dezelfde carrière na te streven. Calderon werkte overdag in een callcenter en gebruikte zijn spaargeld om zich in 2019 in te schrijven voor een avondopleiding aan een particuliere universiteit, waar hij 800 dollar per termijn betaalde – meer dan het dubbele van zijn minimummaandloon van 350 dollar. “Het was zwaar om tot 22.00 uur te studeren en de volgende dag weer naar mijn werk te gaan, maar als ik klaar was, zou ik gegarandeerd een goede baan krijgen”, vertelt de 29-jarige Calderon. Maar toen sloeg de covid-pandemie toe, die de Colombiaanse economie harde klappen toebracht en daarmee ook de dromen van Calderon om af te studeren en een betere toekomst te krijgen, in rook deed opgaan. “Ik verloor mijn baan. Ik hield het een maand vol zonder salaris. Ik kon mijn collegegeld niet betalen. Ik was zo teleurgesteld”, zegt Calderon, die in juni 2020 stopte met zijn opleiding.

Vooruitgang gestagneerd

Latijns-Amerika heeft de afgelopen twee decennia grote vooruitgang geboekt om meer studenten het hoger onderwijs in te krijgen. Volgens de Wereldbank is het bruto inschrijvingspercentage voor het hoger onderwijs in de regio tussen 2000 en 2018, meer dan verdubbeld: van 21 naar 52 procent. Maar de impact van de pandemie dreigt die vooruitgang nu teniet te doen en de kloof in onderwijskansen tussen arm en rijk, en man en vrouw, te vergroten.

“Voor de pandemie was er een groeiende trend om meer vrouwen dan mannen naar het hoger onderwijs te trekken in Latijns-Amerika”, zegt Francesc Pedro, hoofd van het International Institute for Higher Education in Latin America and the Caribbean (IESALC), onderdeel van het VN-agentschap Unesco. Een beter geschoolde beroepsbevolking helpt de economische groei te stimuleren, de sociale mobiliteit te vergroten en de ongelijkheid te verminderen.

“We kunnen nu verwachten dat er een grote impact zal zijn op de inkomsten van deze generatie. Het is duidelijk dat er een effect zal zijn op het bbp (bruto binnenlands product) van alle landen”, aldus Pedro. Voor kinderen zal de verstoring van het onderwijs als gevolg van maandenlange schoolsluitingen door de pandemie, leiden tot een verlies van vaardigheden. Dat zou weer kunnen leiden tot een daling van de wereldwijde economische output met 1,5 procent voor de rest van deze eeuw, zo schat de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO).

Genderongelijkheid

In Latijns-Amerika zullen vrouwelijke studenten het hardst worden getroffen. “We verwachten dat minder vrouwen terugkeren naar universiteiten, het genderprobleem is een indicator van sociale en economische ongelijkheden waar vrouwen in onze regio meer onder lijden”, zegt Pedro.

Voordat de pandemie in maart 2020 Colombia bereikte, had Daniela Acevedo (24) nog maar zes maanden te gaan voordat ze haar diploma gezondheidsadministratie zou halen aan een door de overheid gerunde school. Acevedo’s vader betaalde haar dagelijkse buskaartje, ongeveer 5 dollar, maar toen veel bedrijven sloten vanwege de maandenlange lockdown, verloor haar vader zijn baan als bouwvakker en kon hij zich niet langer veroorloven haar te ondersteunen. “Ik liep de helft van de weg om te besparen op reiskosten en verkocht snoep in de klas. Maar ik hield het niet vol”, zegt Daniela. “Ik moest stoppen met studeren. Het was hartverscheurend. Al die moeite en tijd, bijna twee jaar, verspild. Ik heb het diploma niet behaald. Ik heb niets om te laten zien bij sollicitatiegesprekken.”

Thuisonderwijs zat er voor Daniela niet in, omdat ze geen computer of internet heeft. Veel studenten met een laag inkomen hebben met soortgelijke problemen te maken gehad, waardoor het moeilijk voor hen was om niet achterop te raken of helemaal af te haken. “Ik raakte in een depressie. Ik voelde me waardeloos en nutteloos.” Met het diploma hoopte Daniela te kunnen solliciteren naar een baan als ziekenhuisadministrateur en iets meer dan het maandelijkse minimumloon van 300 dollar te verdienen. ‘’Het had een kans kunnen zijn om uit de armoede te komen en te voorkomen dat ik in de enorme groep informele arbeiders terechtkom, die dagelijks moeten zwoegen voor contant geld.’’ Nu is Daniela op zoek naar werk als serveerster of schoonmaker, waarmee ze ongeveer 5 dollar per dag verwacht te verdienen. “Het is niet wat ik voor mezelf wilde. Ik had een carrière gewild, een stabiele baan. Ik zal vanaf nul moeten beginnen”, zegt ze.

Braziliaanse studenten

Een soortgelijk patroon deed zich voor in buurland Brazilië, waar vorig jaar zo’n 3,4 miljoen studenten stopten bij particuliere universiteiten, volgens schattingen van Semesp, een brancheorganisatie. De armste Brazilianen werden het zwaarst getroffen, aldus actievoerders. In de wijk Mare in Rio de Janeiro, een uitgestrekte favela waar ongeveer 140.000 mensen wonen, geeft de non-profitorganisatie Redes da Mare al meer dan twintig jaar avondlessen om bewoners voor te bereiden op toelatingsexamens voor de universiteit. In 2021 werd het laagste aantal studenten gerapporteerd dat zich had aangemeld voor het examen sinds 2005.

“We zagen een gigantische uitval. Eind 2020 hadden we een klas van twintig leerlingen; toen het jaar begon waren dat er 250”, zegt Daniel Martins, onderwijscoördinator bij Redes da Mare. “Mensen moesten of stoppen met studeren of stoppen met werken.” Een van de inwoners van Mare, de 21-jarige Antonia Rodrigues, kon tijdens de lockdown in 2020 de combinatie online universitaire lessen en haar 10-urige werkdag bij een kledingfabriek nauwelijks bolwerken. Rodrigues deelt haar kleine huis met meerdere familieleden. Altijd drukte in huis en dan ook nog een haperende internetverbinding, het was voor Rodrigues bepaald niet makkelijk om te studeren. Ze haalde in 2020 goede cijfers, maar had het gevoel niets te leren.

“Ik studeerde om docent te worden. Hoe kon ik iets onderwijzen dat ik niet had geleerd?” Ze stopte in 2021, afgehaakt door het online studeren en het terugkijken van opgenomen lessen na lange werkdagen. Nu is ze vastbesloten om het opnieuw te proberen en is daarvoor terug bij Redes da Mare. “We zijn hier in de favela, maar we moeten nieuwe ruimtes opvullen”, zegt Rodrigues. “En dan terugkomen om anderen te helpen.”

(Dit artikel is oorspronkelijk verschenen bij IPS-partner Thomson Reuters New Foundation)