Jarenlang dwong de ene tragedie na de andere hen uit Venezuela: hyperinflatie, hongersnood, malaria-uitbraken en een ineenstorting van het netwerk waardoor de hele natie een week in het ongewisse bleef. In totaal zijn 6 miljoen mensen gevlucht in wat de grootste humanitaire crisis in de moderne geschiedenis op het westelijk halfrond is geworden. Nu begint een ommekeer vorm te krijgen.
Tienduizenden komen naar huis. Het is een wending die zo onverwacht is dat zelfs Venezolanen die de terugkeerders begroeten, het moeilijk te geloven vinden. De pandemie is echter bijzonder wreed geweest voor de migranten die over de regio zijn verspreid. Banen zijn schaars en vreemdelingenhaat neemt snel toe.
Ondertussen is de economie thuis, tegen alle verwachtingen in, gestabiliseerd. Na jaren van hardhandige overheidsinmenging waardoor het bbp van de olierijke natie tot een fractie van wat het ooit was, kromp, heeft de socialistische leider Nicolás Maduro, een reeks vrijemarkthervormingen doorgevoerd die de groei van de economie aanwakkert. Het is een grote overwinning voor Maduro, een meedogenloze autoritair wiens regime een paar jaar geleden werd opgeschrikt door een reeks Amerikaanse sancties, vergelijkbaar met die van zijn naaste bondgenoot Vladimir Putin in de afgelopen twee weken. Als teken van hoe sterk Maduro’s greep op de macht nu lijkt – en hoeveel sterker de financiële positie van Venezuela plotseling is geworden – stuurde de regering Biden dit weekend een gezant naar Caracas om te onderhandelen over een mogelijke opheffing van de sancties.
Een deal zou Venezuela in staat stellen meer olie te exporteren, wat zou helpen het verlies van Russische vaten op de internationale markten te compenseren, terwijl de prijzen omhoogschieten. Het is bijna onmogelijk om met een precies aantal terugkeerders te komen, het is nog niet duidelijk of de trend jaren zal aanhouden of binnen maanden zal verdwijnen. Maar dat ze er zijn is zichtbaar in Caracas: er worden veel appartementen verhuurd; particuliere scholen krijgen inschrijvingen; er staan auto’s in straten die ooit leeg waren door de exodus; en er zijn tientallen pas geverfde winkels die voor het eerst hun deuren opengooien voor klanten. In kleine steden langs de westelijke grens met Colombia is het ook duidelijk. Jarenlang reden mensen vooral het land uit. Nu, zegt de lokale bevolking, komen er net zoveel mensen thuis als dat er weggaan. Alejandro Rivas is een van hen. “Ik zou er niet voor kiezen om nog een keer te migreren”, zei hij op een doordeweekse dag in een kleine pizzeria in de buurt van het centrum van Caracas. Rivas, 34, keerde vorig jaar terug uit de Dominicaanse Republiek, waar hij ook een restaurant draaide, en opende Mamandini – lokaal jargon voor ‘brak’ – met drie partners.
Na het overwinnen van het soort uitdagingen dat gepaard gaat met investeren in een economie in puin – zoals het moeten herbouwen van het afbrokkelende trottoir voor het restaurant – is Rivas aangenaam verrast: zijn pizza’s verkopen goed (ongeveer 12 taarten per dag) en ook de borden met lasagne (30) en pasta (33). Zijn klanten zijn geen high-society types, maar arbeiders die het zich ineens kunnen veroorloven om USD 5 uit te geven voor een maaltijd.
Dit was ondenkbaar toen Rivas in 2015 vertrok. Een paar jaar later nam Maduro echter een van de grootste stappen in zijn hervormingspoging: de Amerikaanse dollar als de onofficiële valuta van het land aannemen. Tegenwoordig betalen de meeste bedrijven hun werknemers in dollars en voeren ze transacties uit in dollars. Dit heeft een cruciale rol gespeeld bij het terugdringen van hyperinflatie en het helpen herstellen van een deel van de koopkracht die de Venezolanen hebben verloren.
Bron: bloomberg
