Covid-pandemie verstoort gezondheidsdiensten wereldwijd

Nieuw bewijs verzameld door de Wereldgezondheidsorganisatie en de Wereldbank toont aan dat de COVID-19-pandemie waarschijnlijk twee decennia van wereldwijde vooruitgang op weg naar universele gezondheidsdekking zal stoppen. De organisaties onthullen ook dat meer dan een half miljard mensen in extreme armoede worden geduwd omdat ze de gezondheidszorg uit eigen zak moeten betalen.

De bevindingen zijn vervat in twee complementaire rapporten, gelanceerd op Universal Health Coverage Day, waarin de verwoestende impact van COVID-19 op het vermogen van mensen om gezondheidszorg te krijgen en ervoor te betalen, wordt benadrukt. In 2020 verstoorde de pandemie de gezondheidsdiensten en dreef de gezondheidsstelsels van landen buiten hun grenzen, terwijl ze worstelden om de impact van COVID-19 het hoofd te bieden. Als gevolg hiervan daalde bijvoorbeeld de vaccinatiegraad voor het eerst in tien jaar en nam het aantal sterfgevallen door tbc en malaria toe.

De pandemie veroorzaakte ook de ergste economische crisis sinds de jaren dertig, waardoor het voor mensen steeds moeilijker werd om voor zorg te betalen. Zelfs vóór de pandemie werden een half miljard mensen in extreme armoede geduwd (of nog verder geduwd) vanwege betalingen die zij voor gezondheidszorg deden. De organisaties verwachten dat dat aantal nu flink hoger ligt. “Er is geen tijd over”, zegt dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, directeur-generaal van de WHO. “Alle regeringen moeten onmiddellijk de inspanningen hervatten en versnellen om ervoor te zorgen dat al hun burgers toegang hebben tot gezondheidsdiensten zonder angst voor de financiële gevolgen. Dit betekent dat de overheidsuitgaven voor gezondheidszorg en sociale steun moeten worden versterkt en dat er meer aandacht moet worden besteed aan eerstelijnsgezondheidszorgsystemen die essentiële zorg dicht bij huis kunnen bieden.”

Hij voegde eraan toe: “Vóór de pandemie hadden veel landen vooruitgang geboekt. Maar het was niet robuust genoeg. Deze keer moeten we gezondheidsstelsels bouwen die sterk genoeg zijn om schokken te weerstaan, zoals de volgende pandemie, en op koers blijven naar universele dekking van de gezondheidszorg.”

De nieuwe rapporten van de WHO/Wereldbank waarschuwen ook dat de financiële moeilijkheden waarschijnlijk groter zullen worden naarmate de armoede toeneemt, de inkomens dalen en regeringen te maken krijgen met strengere fiscale beperkingen.

“Zelfs voordat de COVID-19-pandemie toesloeg, gaven bijna 1 miljard mensen meer dan 10 procent van hun huishoudbudget uit aan gezondheid”, zegt Juan Pablo Uribe, Global Director for Health, Nutrition and Population van de Wereldbank. “Dit is niet acceptabel, vooral omdat de armste mensen het hardst worden getroffen. Binnen een beperkte budgettaire ruimte zullen regeringen moeilijke keuzes moeten maken om de gezondheidsbudgetten te beschermen en te verhogen”, voegde hij eraan toe.

In de eerste twee decennia van deze eeuw hadden veel regeringen vooruitgang geboekt op het gebied van servicedekking. In 2019, vóór de pandemie, werd 68 procent van de wereldbevolking gedekt door essentiële gezondheidsdiensten, zoals pre- en postnatale zorg en reproductieve gezondheidsdiensten; immunisatie diensten; behandeling van ziekten zoals hiv, tbc en malaria; en diensten voor het diagnosticeren en behandelen van niet-overdraagbare ziekten zoals kanker, hartaandoeningen en diabetes.

Maar ze hadden dergelijke vorderingen niet gemaakt om de betaalbaarheid te garanderen. Als gevolg hiervan zijn de armste groepen en degenen die op het platteland wonen het minst in staat om gezondheidsdiensten te krijgen, en hebben zij de minste kans om de gevolgen van het betalen hiervoor het hoofd te bieden. Tot 90 procent van alle huishoudens die te maken hebben met verarmende eigen gezondheidsuitgaven, bevindt zich al op of onder de armoedegrens – wat de noodzaak onderstreept om arme mensen vrij te stellen van eigen uitgaven voor gezondheidszorg, en dergelijke maatregelen te ondersteunen met beleid voor gezondheidsfinanciering dat het mogelijk maakt goede bedoelingen in de praktijk te realiseren.

Naast het prioriteren van diensten voor arme en kwetsbare bevolkingsgroepen, ondersteund door gerichte overheidsuitgaven en beleid dat individuen beschermt tegen financiële problemen, zal het ook van cruciaal belang zijn om de verzameling, tijdigheid en desaggregatie van gegevens over toegang, servicedekking, pocket gezondheidsuitgaven en totale uitgaven ter hand te nemen. Alleen wanneer landen een nauwkeurig beeld hebben van de manier waarop hun gezondheidssysteem presteert, kunnen ze effectief actie ondernemen om de manier waarop het aan de behoeften van alle mensen voldoet te verbeteren.

Samen bieden deze twee nieuwe rapporten zowel een waarschuwing als wegwijzers voor alle landen die ernaar streven beter te herstellen van COVID-19 en hun bevolking veilig, gezond en financieel veilig te houden.

De Wereldbankgroep op COVID-19

Sinds het begin van de COVID-19-pandemie heeft  de Wereldbankgroep meer dan 157 miljard dollar  ingezet   om de gezondheids-, economische en sociale gevolgen van de pandemie te bestrijden, de snelste en grootste crisisrespons in haar geschiedenis. De financiering helpt  meer dan 100 landen  om zich beter voor te bereiden op een pandemie, de armen en banen te beschermen en een klimaatvriendelijk herstel op gang te brengen. De Bank ondersteunt ook  meer dan 60 lage- en middeninkomenslanden , waarvan meer dan de helft in Afrika, met de aankoop en inzet van COVID-19-vaccins, en stelt   voor dit doel 20 miljard dollar ter beschikking tot het einde van 2022.