Duitsland wil stopzetting AstraZeneca vaccins buiten EU
Een vertraging in de levering van het coronavaccin van de farmaceut AstraZeneca aan de Europese Unie (EU), heeft de verhoudingen tussen meerdere landen op scherp gezet. Duidelijk is wel dat de strijd om het vaccin nu echt is losgebarsten in de wereld. De woede onder Europese leiders is groot, sinds dit weekend plotseling bleek dat de eerste levering aan de EU door AstraZeneca, fors lager is uitgevallen. Eerder deze maand bleek ook dat het coronavaccin van de farmaceutische gigant Pfizer/BioNTech, later wordt geleverd dan was afgesproken en dat bepaalde landen zelfs niet eens in aanmerking zijn gekomen.
De vertraging in de leveringen heeft in Duitsland, Italië, Polen, België en ook Nederland, directe gevolgen voor het tempo waarin gevaccineerd dient te worden. En dat terwijl de lidlanden van de EU juist als één blok leveringscontracten van honderden miljoenen euro’s hebben afgesloten met de farmaceuten, om dit te voorkomen. “Het zullen waarschijnlijk zeer veel minder vaccins zijn dan waar we aanvankelijk op hadden gerekend”, zei de Nederlandse minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid, gisteren tegen de Nederlandse media. Volgens hem moet Nederland door de vertragingen ‘’scherpere keuzes’’ maken bij het vaccineren.
Exportstop
Intussen wil de Duitse gezondheidsminister Jens Spahn, dat AstraZeneca tijdelijk stopt met zijn export naar landen buiten de EU. Ook wil hij dat er een openbaar register komt inzake de export van vaccins. “Dit gaat niet over de EU in het bijzonder, maar over het eerlijke aandeel van Europa”, zei Spahn bij de Duitse tv-zender ZDF. De eis van zo’n exportverbod schiet bij de Britten in het verkeerde keelgat, die ook klant zijn van AstraZeneca. De Britse minister voor Covid Vacinne Deployment, Nadhim Zahawi, heeft de EU erop gewezen, dat het zogenaamde vaccinnationalisme ‘’een doodlopende weg’’ betreft. “Niemand is veilig, totdat de hele wereld veilig is”, aldus Zahawi. Eerder waarschuwde ook de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) voor het vaccinnationalisme, waarbij vooral de rijke landen de vaccins wegkapen en de armere landen het nakijken hebben.
AstraZeneca: geen winst
Gisteravond reageerde de CEO van AstraZeneca, Pascal Soriot, voor het eerst op de beschuldigingen. “De suggestie dat we aan andere landen leveren om meer geld te verdienen, is niet juist, omdat we geen winst maken”, zei Soriot tegen de Italiaanse krant La Republica. “Regeringen staan onder druk. Iedereen raakt een beetje geïrriteerd of emotioneel”, aldus Soriot die het productieproces ‘zeer ingewikkeld en grootschalig’ noemt.
Betaalbaar voor de hele wereld
Volgens Maarten Postma, hoogleraar internationale gezondheidseconomie aan het UMC te Groningen en lid van de Britse Gezondheidsraad, heeft het AstraZeneca/Oxford-vaccin inderdaad geen winstoogmerk. Zij hanteren in tegenstelling tot andere vaccinmakers de kostprijs, die voor de hele wereld betaalbaar is. De prijs van het Pfizer-vaccin is bijvoorbeeld meer in lijn met een normale marktprijs. Ook Postma denkt daarom dat nationalisme een rol speelt bij de kritiek. “Er is met een ongekende snelheid een vaccin ontwikkeld. En er is ook nog nooit zo snel opgeschaald, naar grootschalige productie. Dan kan ik me voorstellen dat er soms iets mis gaat”, zegt hij tegen RTL Nieuws.
Drie maanden eerder
Wat natuurlijk ook meespeelt is dat de Britten en niet de WHO het AstraZeneca/Oxford-vaccin eind december, al hebben goedgekeurd na een versnelde procedure. In de EU wacht men nog altijd op het Europees Geneesmiddelen-bureau, dat het vaccin naar verwachting vrijdag kan goedkeuren. Ook zei de AstraZeneca-baas, dat de overeenkomst met de Britten drie maanden eerder is getekend dan het contract met de EU. Die voorsprong is volgens hem verklaarbaar, omdat de Oxford-universiteit al langer samenwerkte met de Britse regering.
Britten en Israëliërs lopen voorop
Ondertussen wordt in landen buiten de EU volop gevaccineerd. In het Verenigd Koninkrijk hebben bijvoorbeeld nu al ruim 6,8 miljoen mensen hun eerste prik gehad en bijna een half miljoen de tweede prik. Andere landen waar het snel gaat, zijn de Verenigde Arabische Emiraten (2,6 miljoen van de circa 9,8 miljoen inwoners), de VS (23,5 miljoen mensen zijn al geprikt) en vooral Israël, dat al bijna de helft van de bevolking een eerste coronaprik heeft gegeven. Van Israël is bekend dat het bijna twee keer zoveel aan Pfizer betaalde dan het reguliere tarief, om de vaccins zo snel mogelijk te krijgen. In Nederland staat de teller inmiddels op iets meer dan 173.000 prikken. Het RIVM verwacht dat Nederland de komende zes weken 1,3 miljoen goedgekeurde vaccins binnenkrijgt.
