Internationaal advocaat Melinda Janki, gelooft dat de relatie van ExxonMobil met Guyana, neerkomt op een poging tot kolonisatie. In een gesprek met Andy Higginbottom, professor aan de Kingston University, zei Janki vorige maand tijdens een online forum, dat het belangrijkste punt van kolonisatie is om de middelen van een land af te nemen en weinig of niets te betalen.
Janki: ‘’De koloniserende entiteit coöpteert de politieke elite, dan de koloniserende entiteit en de gecoöpteerde politieke elite vertrouwt op agenten en medeplichtigen. Samen heb je een onheilige drie-eenheid die de kolonisatie voltooit.” Ze legde uit dat ExxonMobil mensen voor de gek moet houden om hiermee weg te komen. Ze herinnerde eraan dat Europese kolonisten vroeger beschaving en een beter geloof beloofden. ‘’We weten hoe dat eruitziet, dat hebben we gehoord. Genocide, slavernij, wreedheid, landontneming, armoede voor de gekoloniseerden en rijkdom voor de koloniserende macht. De leugen gaat nu niet werken. Dus vandaag zeggen de kolonisten dat we economische ontwikkeling zullen krijgen – de heilige graal van het kapitalistische systeem. Wat wordt beloofd als economische ontwikkeling,’’ stelde Janki, ‘’heeft de neiging om te veranderen in genocide, landroof, schrijnende armoede voor de gekoloniseerden, rijkdom voor de koloniserende macht en de elites, en hun handlangers en agenten, en vernietiging van de natuurlijke wereld.’’
Voormalig petroleumadviseur van de regering, dr. Jan Mangal, uitte ook zijn zorgen over deze kwestie. Hij had gezegd dat de regering de kolonisatie van Guyana verwelkomt als zij de Payara-vergunning goedkeurt. Destijds had hij de regering geadviseerd om de vergunning als hefboom te gebruiken om Exxon ervan te overtuigen naar de onderhandelingstafel te komen voor een betere Stabroek-blokdeal. De regering weigerde en keurde het project snel goed. Mangal had gezegd: “Ze zeggen‘ welkom bij de nieuwe kolonisatie van Guyana. We hebben ‘Bookers’ vervangen door ExxonMobil.”
Bookers, een Britse zakenfirma, was actief geweest in Brits-Guyana, met suikerplantages als levensader van zijn rijkdom. De economische macht van het bedrijf en de reikwijdte van de koloniale zaken van Guyana waren zo doordringend dat het land soms ‘Booker’s Guiana’ werd genoemd. ExxonMobil deed in 2015 voor het eerst een commerciële ontdekking van olie in het Stabroek-blok en heeft sindsdien steeds geboord, waarbij negentien ontdekkingen in twee blokken zijn verzameld, wat neerkomt op meer dan 9 miljard olie-equivalente vaten. ExxonMobil verwacht minstens 12 miljard meer vaten te vinden in de blokken die het exploiteert.
Het voorbehoud bij de ontdekking van deze olie is dat Exxon werkt met een oliecontract dat hem buitengewoon genereuze concessies verleent, en internationaal is veroordeeld als oneerlijk en scheef. Beide grote partijen weigeren opnieuw te onderhandelen over de Stabroek Block-overeenkomst, waarvan gezegd wordt dat er tientallen miljarden dollars op de onderhandelingstafel liggen. Beide grote partijen hebben problematische aanwervingen gedaan in hun beheer van de olie- en gassector, waarbij grote belangenconflicten en / of controversiële specialisten betrokken waren. Beide grote partijen hebben ook onder bedenkelijke omstandigheden getekend, wat heeft geleid tot het oproepen tot een onafhankelijk forensisch onderzoek naar de omstandigheden rond de toekenning. Na vijf jaar leiding te hebben gegeven aan de olie- en gasindustrie, hebben de politieke leiders van Guyana de productie van olie toegestaan met het bijwerken van een stukje wetgeving die relevant is voor het beheer ervan. De petroleumwet (Exploratie & Productie), de belangrijkste wetgeving voor de sector, is meer dan drie decennia oud. Als gevolg van het verouderde juridische kader van Guyana, is ExxonMobil erin geslaagd een effectief monopolie op de oliesector van Guyana te verwerven.
