Viren Ajodhia, politiek analist en energiedeskundige, zei gisteren in het tv-programma To the Point, dat het verhogen van de stroomtarieven noodzakelijk is als we de N.V. Energiebedrijven Suriname (EBS) financieel gezond willen maken, waarbij dit bedrijf ook een bijdrage kan leveren aan de staatskas. Volgens Ajodhia draait het bedrijf al jaren op verlies en is het financieel gehandicapt gehouden. “Misschien niet heel erg bewust, want in troebel water kan men goed vissen, maar aan de andere kant zijn ze misschien ook bang om de stroomtarieven te verhogen, want dat is niet populair, waardoor EBS onder de kostprijs opereert”, zei Ajodhia. De verkoopprijs is zwaar onder de kostprijs, waardoor er een gat ontstaat dat dat gedicht moet worden. Dat gebeurt met subsidies die niet transparant zijn. “Als je energie wilt gebruiken om in plaats van gesubsidieerd te worden ook inkomsten te leveren aan het land, moet je als eerst de financieel gehandicapte EBS herstellen door de tarieven te verhogen, maar daarvoor is de politieke wil nodig.”

Volgens Ajodhia, moet er overigens ook een goed verhaal achter de verhoging zitten. De regering moet het volk uitleggen waarom de tarieven verhoogd moeten worden en dat als dat niet gebeurt, de EBS een put blijft waarin steeds geld wordt gestopt en die corruptie faciliterend is. Hoewel erbij de EBS toch wat inefficiëntie is, zegt de energiedeskundige dat het wel meevalt.

“Er is wel, maar ook als je alle personeel zou ontslaan, dan nog zou je het tarief moeten verhogen. Zo laag is het tarief. Dus de efficiëntie moet zeker verhoogd worden, maar het zal ons niet brengen waar we moeten zijn. Voor een financiële gezondmaking moet het tarief verhoogd worden naar een niveau dat een efficiënt kostenniveau reflecteert”, stelde Ajodhia.

Volgens hem zullen de burgers bereid zijn meer te betalen voor stroom, maar niet voor corruptie. Als de overheid dus kan aangeven hoeveel de corruptie is en wat het tarief zou zijn zonder de corruptie, dan kan daarover gesproken worden. Het moet een acceptabele verhoging zijn die de sociaal zwakkeren gaat ontzien. “Mensen die in staat zijn te betalen, moeten het betalen.”

Politiek analist Henri Ori, zei dat de regering de tarieven zal moeten verhogen, maar dat zij een goed verhaal moet bedenken. Daarnaast moet er worden nagegaan hoe de nieuwe tarieven bekendgemaakt zullen worden en hoe die zullen worden opgebouwd. “Surinamers weten dat zij gekozen hebben voor een andere regering en zijn bereid die pijn te lijden. Naast de verhoging van het tarief moet er ook een opvangprogramma komen voor de zwakkeren. We moeten solidair zijn met de burgers. We moeten communiceren met het volk en met een televisieprogramma alleen gaat het niet lukken. We moeten de wijken ingaan en de boodschap brengen”, stelde Ori. Er moet volgens hem ook gekeken worden naar het effect hiervan op de economie. Hierop zei Ajodhia dat de doorberekening van stroom in bijvoorbeeld de broodprijs, maar 5 procent is en dat het effect op de economie wel zal meevallen. ‘’Er moet wel ervoor gewaakt worden dat er geen misbruik hiervan wordt gemaakt’’, aldus Ajodhia.

De energiesector heeft drie functies, namelijk het opwekken van stroom, transport en distributie en levering. Op de vraag of het liberaliseren van de markt niet ervoor zal zorgen dat de efficiëntie komt, zei Ajodhia, dat liberalisering alleen kan worden ingevoerd bij de opwekking. ‘’De rest gaat niet lukken, onze markt is te klein. Bij opwekking is wel liberalisering mogelijk, maar er moet een goed plan zijn waar een centrale moet komen en andere bedrijven moet je de kans geven om te bieden’’, aldus Ajodhia. De concurrentie let op de laagste prijzen en hoogste efficiency. Concurrentie is wel mogelijk, maar daarvoor moet de wet aangepast worden.

Ori zei dat er tegelijkertijd ook moet worden gekeken naar mogelijkheden voor huishoudens om te besparen door bijvoorbeeld zonnepanelen aan te bevelen wanneer zij hun woning bouwen. Ajodhia is van mening dat doordat het tarief te laag is, er sprake is van overconsumptie. “Mensen laten gewoon de airco’s en lichten aan en omdat de kosten daarvoor gesubsidieerd worden, wordt dit bedrag ook hoger voor de overheid.”

Overigens bestaat ook de mogelijkheid dat Suriname energie exporteert. Onder andere in Frans-Guyana is er behoefte aan groene stroom. “Wij hebben dat en dat kunnen we verkopen en exporteren. We moeten alleen een verbinding hebben met Frans-Guyana”, stelde Ajodhia. Ori zei dat het probleem van Suriname is dat we moeten leren om afspraken na te komen en te communiceren. “Mensen tonen interesse, maar na een gesprek is het stil en dat frustreert mensen. Je moet betrouwbaar zijn en je aan je woord houden. Ze willen helpen, maar missen begrip bij de toppers van het ministerie. We moeten letten op dit soort zaken. Maar ook prioriteit stellen welke sectoren we versterkt willen hebben”, aldus Ori.