De Stichting Nationaal Waarnemers Instituut Suriname (SNWIS), is een onafhankelijk instituut van lokale waarnemers dat op 21 mei 2020 door de Vereniging Surinaams Bedrijfsleven (VSB) en de Associatie van Surinaamse Fabrikanten (ASFA) is opgericht. Het doel van SNWIS is om een bijdrage te leveren aan de integriteit, onpartijdigheid en betrouwbaarheid van de verkiezingen en waarborging van de rechten van kiesgerechtigden op een eerlijk en transparant verkiezingsproces. In haar eindverslag zegt SNWIS, dat de COVID-19 pandemie van grote invloed is geweest op de verkiezingen. “Er waren in de gemeenschap en bij het Onafhankelijk Kiesbureau (OKB) twijfels of deze überhaupt voortgang konden vinden en internationale waarnemers konden worden afgevaardigd”, wordt vermeld in het rapport. Immers, de Europese Unie (EU) en de ACS-staten, zegden een maand voor de verkiezingsdatum de afvaardiging van hun waarnemersdelegaties af. Politieke partijen hebben hun traditionele verkiezingscampagnes en partijbijeenkomsten moeten aanpassen.
Stembureauleden die waren opgeleid, hebben zich vanwege het COVID-19 risico teruggetrokken. Kort voor de verkiezingen is de Wet Uitzonderingstoestand COVID-19 afgekondigd, gevolgd door een Presidentiële Resolutie genaamd ‘COVID-19 Maatregelen verkiezing van volks vertegenwoordigende organen’, die tot discussies tussen de President van Suriname en het OKB heeft geleid. Enkele bepalingen waren volgens het OKB in strijd met de Kies-regeling en de rechtsorde. Ook onder politieke partijen hebben deze wet en resolutie grote commotie veroorzaakt. De partiële lockdown die eind maart was afgekondigd, is in verband met de verkiezingen op 24 en 25 mei tijdelijk opgeschort. COVID-19 preventiemaatregelen hebben op de verkiezingsdag lange rijen en wachttijden veroorzaakt. De openingstijden van de stembureaus zijn mede daarom landelijk met twee uur verlengd. Dit in de ogen van de samenleving plotseling genomen besluit dat onvoldoende met de gemeenschap en stembureaus is gecommuniceerd, heeft voor veel onrust en verwarring gezorgd. Voor de 183 ingezetenen die op de verkiezingsdag nog in quarantaine waren, is een bijzonder stembureau (nummer 649) ingericht. Op 31 mei 2020 zijn de COVID-19 veiligheidsmaatregelen vanwege een opleving in het aantal nieuwe besmettingen aangescherpt.
Werkzaamheden van diverse hoofdstembureaus hebben mede hierdoor vertragingen opgelopen. Ook het waarnemingsprogramma van SNWIS moest dienovereenkomstig worden gemodificeerd.
Door ruis in de gemeenschap omtrent de verwerking van de verkiezingsresultaten door enkele Hoofdstembureaus heeft onze waarneming zich ook toegespitst op dit onderdeel van het proces. Vanwege besmetting van leden van het hoofdstembureau van het kiesdistrict Sipaliwini met het COVID-19 virus, als gevolg waarvan de vaststelling van de verkiezingsuitslag conform de Kiesregeling geen voortgang kon vinden, moest op 4 juni 2020 tijdelijk een nieuw hoofdstembureau voor dit kiesdistrict worden benoemd. De locatie waar de openbare zitting voor vaststelling van de verkiezingsuitslag werd gehouden is als gevolg hiervan verplaatst naar het Hoofdstembureau Saramacca.
