De oppositie in Venezuela heeft een flinke overwinning behaald bij de parlementsverkiezingen afgelopen zondag. De Kiescommissie maakte vanmorgen bekend dat de oppositiecoalitie MUD zeker al 99 van de 167 zetels in handen heeft. Nog niet alle zetels zijn verdeeld. President Nicolás Maduro heeft zijn nederlaag erkend. Hij spreekt van een ‘ongunstige uitslag’’. Het is voor het eerst in zestien jaar dat zijn socialistische partij PSUV geen meerderheid heeft in het parlement. Oppositieleider Henrique Capriles claimde de overwinning zondagnacht al vroeg. ‘De resultaten waar we op hoopten. Venezuela heeft gewonnen. Het is onomkeerbaar’, schreef hij op Twitter. Waarnemers en opiniepeilers waren het er voor de stembusgang al over eens dat de toestand in het Latijns-Amerikaanse land zo slecht is, dat de PSUV van president Nicolás Maduro de verkiezingen zou verliezen.

Stembusfraude

De verkiezingen afgelopen zondag verliepen zonder geweldsincidenten. Wel waren oppositieleden ongerust over de stemlokalen. Die bleven namelijk tot lang na de sluitingstijd open. De oppositie verdenkt de regeringspartij ervan stembusfraude te hebben gepleegd door de bussen in de avond vol te stoppen met vervalste stemmen.

Eigen schuld

Analist Lode Vanoost geeft in het actualiteitenprogramma ‘De Wereld van Morgen’ (Nederland) een uitgebreide analyse van de verkiezingen. Hij begint met de stelling dat de medestanders van Chávez in de eerste plaats de oorzaken voor deze nederlaag na zestien jaar onafgebroken bestuur bij zichzelf moeten zoeken. Interne tweestrijd, corruptie in eigen rangen, ondoordachte economische beslissingen en onverstandige politieke uitspraken, hebben zonder twijfel bijgedragen aan dit resultaat. Dat werd recent nog uitvoerig beweerd in een reeks documentaires op het VRT-Journaal. Venezuela zou sinds de verkiezing van Hugo Chávez in 1999 gebukt gaan onder zware perscensuur. De media zouden zijn overgenomen door de overheid en verkiezingen zouden door fraude gemanipuleerd worden. De Amerikaanse media en presidentskandidaat Hillary Clinton, spraken hun vermoeden uit dat ook de parlementsverkiezingen van 6 december ‘zoals steeds’ door het ‘regime’ zouden worden gemanipuleerd.

De commentaren bij een eventuele overwinning van het ‘regime’ lagen klaar voor gebruik.

Zoals steeds eerlijke verkiezingen

Een dag na die parlementsverkiezingen blijkt hoeveel van die beweringen overeenkomen met de realiteit. De rechtse oppositie, sinds 2013 verenigd in de Mesa de la Unidad Democrática, (MUD – Ronde tafel van Democratische Eenheid) heeft, zoals voorspeld, een klinkende overwinning behaald. De definitieve resultaten worden verwacht in de komende dagen. Het is nu echter al zeker dat de MUD minstens 99 van de 167 zetels in het parlement behaalt (Venezuela heeft één parlement). De Partido Socialista Unido de Venezuela (PSUV) van president Maduro behoudt nog amper 46 zetels. 19 zetels zijn nog niet toegewezen. (In feite 22, maar drie zetels zijn voorbehouden voor vertegenwoordigers van inheemse volkeren, zoals voorzien in de nieuwe grondwet van Hugo Chávez). Die zetels zullen meer dan waarschijnlijk eveneens voor het grootse deel naar de MUD gaan.

Volgens de nationale kiescommissie bracht 74,27 procent van de kiezers hun stem uit, wat een historisch hoog cijfer is. De kiescommissie had onder meer beslist dat de kiesbureaus langer dan 18.00 uur ‘s avonds open mochten blijven voor alle personen die op dat ogenblik nog in de lange wachtrijen stonden. De MUD heeft met 99 zetels reeds een gewone meerderheid. Met één zetel meer heeft de meerderheid de bevoegdheid om ministers met een vertrouwensstemming tot ontslag te dwingen. Haalt de MUD 111 zetels – wat goed mogelijk is – dan heeft ze tevens een tweederde meerderheid. Dat laat het parlement toe om rechters van het Hooggerechtshof te ontslaan en te vervangen, evenals in de nationale kiescommissie en om de grondwet te wijzigen.

Maduro volgend doelwit

Bovendien heeft het parlement dan de bevoegdheid om een terugroepreferendum te houden, zonder de noodzaak eerst een aantal handtekeningen van burgers te verzamelen. Dat artikel in de grondwet werd ingevoerd door Hugo Chávez. Het voorziet erin dat de bevolking voor elke verkozene op alle niveaus na de helft van het verkregen volksmandaat een referendum kan eisen om de verkozene ‘terug te roepen’. Als de verkozene dat referendum verliest, volgen er nieuwe verkiezingen voor het betrokken mandaat. President Maduro is in de tweede helft van zijn mandaat en een referendum kan dus. Het lijdt geen twijfel dat de MUD dat na deze overwinning bij de parlementsverkiezingen zal doen. President Maduro erkende op de nationale televisie de nederlaag van zijn partij – de eerste grote nederlaag sinds Hugo Chávez de verkiezingen won in 1999.