In de afgelopen dagen is de discussie weer opgelaaid over de vraag of de oorzaak van de precaire financiële situatie in onze 40 jaar oude republiek, nou wel of niet de zware terugval in de wereldmarktprijzen van grondstoffen is. Voor al deze betweters lijkt het kies om wederom in deze krant te herhalen: Suriname is naar de economische afgrond gegleden vanwege de onhebbelijke kleptomanie en de vloek van paars, waarbij alles wat wordt aangeraakt, wordt vernietigd. Krabita anu nanga langa finga, so bun.
Wat ook meteen uit de wereld moet worden geholpen, is de grootste mop van de week: devaluatie is voordelig voor ons land. Natuurlijk is devaluatie gunstig als je referentiekader IMF, Fitch of een soortgelijke instantie is. Multinationals, westerse mogendheden en IMF, zien niets liever dan dat een derde wereldland zoveel als mogelijk de nationale munt devalueert, zodat de arbeidskrachten spotgoedkoop worden en er een situatie van een soortement wingewest kan ontstaan. Onder meer wordt als argument voor het voordelig zijn van devaluatie aangedragen, dat de exporten van ons land voordeliger zullen worden. En dat is nu precies waar de schoen wringt.
Als China devalueert, is dit inderdaad voordelig voor de export van deze Aziatische grootmacht. De exporten van Suriname daarentegen, stellen niets voor, deze devaluatie is overigens geen devaluatie, maar een flagrante depreciatie. Anders gezegd: onze munteenheid is simpelweg in waarde gedaald ten opzichte van de Amerikaanse dollar, zonder dat daar enig voordeel tegenover staat. Deze waardevermindering is ontstaan door de enorme discrepantie in vraag en aanbod op de valutamarkt. Hoofdschuldige in deze is het paarse regiem. Door krabita anu en door langa finga zijn miljarden in omloop gebracht, tevens heeft paars de overheid miljarden laten lenen en voor honderden miljoenen laten interveniëren. Kortom: een hele puinhoop van de economie van Suriname gemaakt.
Een topper van een bedrijfslevenorganisatie gaf in deze week in dit verband aan, dat er een wildgroei is geweest van onderhandse gunningen bij de overheid, waarbij men niet echt kon controleren of werken daadwerkelijk zijn uitgevoerd en of de gehanteerde projectkosten billijk waren. Dergelijke criminelen hebben de dollarkoers op de zwarte markt opgedreven, omdat het ze niet kon schelen hoeveel ze moesten neertellen voor de Amerikaanse dollars, omdat het toch om gratis verkregen geld ging. Deze criminelen die zich voordoen als ondernemers, hebben mede omdat deze overheid hun accommodeerde, een aanzienlijke hoeveelheid interventiedollars afgeroomd. Ook zijn er allerlei beleidsadviseurs, fors verdienende regeringsfunctionarissen en wat dies meer zij, die naast hun exorbitante salarissen ook nog de prefuru hadden om ongestraft allerlei duistere corruptieve deals te maken. EBS, LBB, Telesur, Staatsolie, Vreemdelingendienst, skalians, teveel om op te noemen. Naast krabita anu en langa finga, heeft paars er overigens ook een handje van om lamlendig te doen. Traineren met belangrijke besluiten nemen: baggeraars, Alcoa, Iamgold en Newmont, kunnen er van meepraten. Iedereen met een beetje gezond verstand had door dat er een moment zou komen dat de wereldmarktprijzen van grondstoffen zouden kelderen.
De overheid (lees: Paars) heeft in de afgelopen jaren onvoldoende ingespeeld op het prijscyclus karakter van grondstoffen. Hebzucht maakte dat men maar bleef wachten, traineren en hopen dat de goudprijs nog meer omhoog zou gaan. Het probleem met prijzen van grondstoffen is echter dat ze cyclisch van aard zijn: ze zijn dan hoog en dan weer laag, enzovoorts, alleen weten we niet wanneer dat het geval is. Essentieel is dan ook dat we sparen in gunstige tijden, maar stabilisatiefonds? Ho maar! Waar-\om sparen, liever spenderen met paarse krabita anu en langa finga. De lijst van voorbeelden is gewoonweg te lang. Lange vingers hebben is wanneer straffeloos wordt toegestaan dat Vader Abraham voor miljoenen auto’s laat oppimpen, voor zijn kinderen allerlei miljoenencontracten regelt, kantoor laat oppimpen, helikopters voor zich zelf aanschaft. Onder de noemer van krabita anu vallen: mislukt btw-project, treintje, naschoolse opvang, Nederlandse schoolboeken importeren, Basiszorg, opzeggen MoU Alcoa voor US$ 1 miljoen, een governor met torenhoog salaris voor honderden miljoenen laten interveniëren, deviezenreserves opmaken, enzovoorts. We zouden zeggen: vult u zelf maar aan.
