Maatschappelijke ontwikkeling komt niet door toeval tot stand. Beleidskeuzes moeten de ontwikkelingsdoelen dienen die wij als samenleving voor ogen hebben. Vrijheden en ondernemersrisico hebben een plaats in onze ontwikkeling. Maar wij leven in een realiteit waarbij schaarse valuta, schaarse energie en een beperkte hoeveelheid aan kader, ingezet moeten worden om het land draaiende te houden. Sommige ontwikkelingen de laatste tijd roepen de vraag op of wij als volk die richting van ontwikkeling zouden moeten willen, ook als degenen van ons die de keuzes maken, volgens de wet de mogelijkheid daartoe hebben.
CRYPTOMINING
Een cryptofarm van een invloedrijke informatica-ondernemer heeft geruime tijd groei doorgemaakt, met allerlei voordeeltjes die niet voor de gewone burger binnen handbereik zijn. Wij zullen meteen vermelden dat het er alle schijn van heeft dat de nutsbedrijven inmiddels marktconforme tarieven hanteren. Naar verluidt heeft dit behoorlijk gesneden in de opbrengst van de cryptofarm, maar de uitbreiding gaat gestaag door. Zodanig, dat het passen en meten is voor de rest van de bevolking, hoeveel energie er overblijft nadat het bedrijf in kwestie de winstgevende activiteit van machines, die cryptocurrency bijschrijven in wallets in het buitenland, met een minimum aan personeel heeft voltooid. Surinaamse stroom, tegen Surinaamse tarieven, wordt ingezet op een manier die een minimum aan belastingopbrengsten en een minimum aan Surinaamse werkgelegenheid opbrengt voor het land. Natuurlijk is er een kortetermijnvoordeel voor het energiebedrijf, dat gegarandeerd is van omzet aan een grote abonnee, zonder de hoofdpijn die komt met dienstverlening en naar verluidt, zonder achter geld aan te hoeven rennen. Maar moet de rest van Suriname passen en meten, investeren in uitbreiding van energieproductie, voor de buitenlandse crypto ledger en bankrekeningen van een ondernemer, om verder en verder aan te spekken? Is het te veel gevraagd dat ondernemen en produceren in Suriname, aangepakt wordt op een manier die werk oplevert, productie stimuleert, ontwikkelingskansen biedt, waar loonbelastingen, BTW en inkomstenbelastingen direct en indirect van een productiekring aan verdieners uit voort kan komen?
VALUTA AAN SUPERVOERTUIGEN
Op de vrijdagavond en de zondagmiddag veranderen de hoofdwegen langs het uitgaanscentrum en naar de buitenplaatsen plotseling in scènes die aan de Franse rivièra of Miami Beach, niet buitensporig zouden zijn. Luxe voertuigen, regelmatig met trekhaken met even luxe vaartuigen, bestrijken de wegen waarlangs overdag marktverkopers aardvruchten uitstallen voor verkoop. Europese en Japanse super voertuigen, met bouwjaren van kinderen die nog gedoopt zouden moeten worden, met achter het stuur, figuren die niet de indruk wekken onder vermoeiende arbeid gebukt te gaan, rollen over het asfalt. Aan de polsen bungelen uurwerken waar Zwitserse vaklieden het zicht en gevoel in hun vingers aan hebben gesleten om te vervaardigen. De brede glimlach van collegialiteit tekent zich af op de gezichten van deze wereldspelers in onze meest winstgevende producten. Zij het nou het leeglepelen van onze grond, het kaalkappen van het regenwoud, het fijnstampen van cocapasta of het draaien van kleine wasjes en grote wasjes, door onze ‘cash economie’ van alles wat voortkomt uit die sectoren. Ondertussen moet er wel bijbetaald worden voor medicijnen, zijn we de schrik van kindersterfte nauwelijks te boven en kunnen zowel zorgpersoneel als politieambtenaren zich nauwelijks een dak boven het hoofd veroorloven, terwijl wij kampen met tekorten in de zorg en de veiligheid.
Ongetwijfeld hebben de bestuurders van deze fijne machinerie de risico’s genomen die nodig zijn om erin rond te kunnen rijden. Maar het kunnen veroorloven, maakt het nog niet maatschappelijk verantwoord of wenselijk. De valuta beschikbaarheid, de vrachtcapaciteit, hadden ingezet kunnen worden voor medicijnen, voor watermeters of voor travo’s, zodat zorg en huisvesting menselijkerwijs op gang kwamen. Maar wij weten inmiddels dat dit soort gasten over lijken zullen gaan om hun rijkdom te behouden en verder uit te breiden. Zij zullen deze rijkdom laten zien en hebben lak aan autoriteiten. Aan de andere kant verwachten wij niets anders van deze figuren, want als een vicepresident zich precies zo gedraagt, dan moeten wij duidelijk weten in welke situatie het land terecht is gekomen. Niemand die zich afvraagt waar alle goud, geld en andere rijkdommen vandaan komen. Iedereen die degelijk wat zou kunnen doen, speelt struisvogelpolitiek en verspreidt de filmpjes alsof het de normaalste zaak is. Hoe ver zijn wij weggezakt? Waar zijn de instanties die vermogens controleren? Of moeten wij dat niet verwachten bij bepaalde figuren? Het is al geruime tijd zo, maar wij hadden tenminste gehoopt dat wij een beetje zouden trachten om het beter te doen en good governance te implementeren, zodat wij redelijk wat imagoschade kunnen herstellen als natie. Is dit te veel gevraagd in een samenleving waar wij tot op heden mensen met een strafblad toelaten in onze regering? Wanneer komt men tot het besef dat anarchie en straffeloosheid niet leiden tot goed bestuur en orde, maar een land alleen verder afzwakken. Het voorbeeld van Haïti is misschien een extreem voorbeeld, maar wel een heel duidelijke en extreme versie van hoe erg het allemaal kan worden.
