Ik voel mij geroepen om te reageren op het stuk van de heer Esajas: ‘Met Ongepaste Spoed…’; er staan namelijk een aantal onjuistheden en onvolkomenheden in, waardoor er een (met opzet?) verkeerde voorstelling van zaken wordt gegeven. Ten eerste wordt ten onrechte gesteld dat de commissie drie maanden bezig is geweest. Hiervoor verwijs ik naar de Resolutie d.d. 16 juni 2023 no.538/BP, waarin de Commissie West-Suriname Bakhuis Bauxiet is ingesteld en de website www.surinamebakhuisbauxite.sr, waaruit blijkt dat de commissie langer dan een jaar bezig is geweest en diverse lokale en internationale actoren heeft geraadpleegd. Ten tweede kloppen de cijfers omtrent kosten en de 3 USD per ton in bovengenoemd artikel totaal niet. Ik ga voorlopig daar verder niet op in, maar bij de behandeling van de ontwerpwet Mineralenovereen-komst (MA) in De Nationale Assemblee (DNA), zal de commissie gedegen cijfermateriaal presenteren, die alle voorstellen die betrekking hebben op de diverse financiële aspecten, rechtvaardigen. In de ontwerpwet MA, heeft de commissie een novum: ‘De innovatie in het verdienmodel voor partijen’, geïntroduceerd. Uitvoerige uitleg zal plaatsvinden door middel van een presentatie van cijfers en met de beantwoording van de volgende vragen:

1. Wat houdt de innovatie in het verdienmodel voor partijen in en waarop is deze gebaseerd?
2. Waarom wordt er geen inkomstenbelasting geheven, zie artikel 7.2?
3. Hoe zijn de royalty percentages vastgesteld?
4. Hoe is het vrije deelnemingspercentage van 13 procent vastgesteld?
5. Hoe wordt de verkoopprijs van het bauxiet vastgesteld?
6. Waarom zijn er een aantal additionele belastingen en rechten vrijgesteld, zoals opgesomd is in artikel 7.2?
7. Hoeveel zal in het gemeenschapsfonds gestort worden?

Tenslotte zal er in een overzichtstabel worden weergegeven hoeveel de inkomsten van de overheid zullen zijn, gebaseerd op diverse marktprijzen van het bauxiet, gesplitst naar Royalty, Dividend en Gemeen-schapsfonds.

Op de valreep van de indiening van dit schrijven heb ik ook kennis mogen nemen van het schrijven van de Vereniging van Economisten in Suriname (VES); overduidelijk wringt men zich in allerlei bochten en levert men zwakke en onjuiste argumenten aan (onder andere door selectief te lezen of hun eigen hachje te redden), dus daar ga ik verder niet op in.

Ik zal alvast een antwoord formuleren voor de eerste 3 vragen en de rest zal aan de orde komen bij de behandeling in DNA.

1. Het nieuwe verdienmodel voor partijen is gebaseerd op het beginsel van gelijkwaardigheid als ontwikkelingspartners op lange termijn in de exploitatie van het bauxiet en als gevolg hiervan is het gerechtvaardigd dat de voordelen die uit het project voortvloeien gelijkelijk dienen te worden verdeeld. Dit betekent dus dat operationeel elk van de partners in aanmerking dient te komen voor de helft van de netto cashflow gedurende de gehele projectperiode. Het resultaat van de cijfermatige uitwerking zal aan DNA worden gepresenteerd. De overeenkomst geldt voor een periode van 30 jaar en er is een bepaling opgenomen met de mogelijkheid van verlenging met dezelfde periode van 30 jaar.

Chinalco zal inbrengen:

1. Het volledige investeringsbedrag van circa USD 450 miljoen.
2. De modernste technologie en know-how.
3. De markten voor de hele waardeketen van de aluminiumindustrie.

Suriname zal inbrengen:

1. Bakhuis bauxiet van circa 324 miljoen ton met een gemiddelde AL2O3 van 38 procent.
2. Verouderde infrastructuur spoorweg en haven van ongeveer 50 jaar oud.
3. Diverse studies onder andere over exploratie, mijnontwikkelingsplan, transportplan en transport ESIA.

2.Het innovatiebeginsel gaat onder meer ervan uit dat de overheidsinkomsten zo spoedig mogelijk moeten worden gerealiseerd en dit zou inhouden dat vanaf de eerste exporten van het bauxiet hebben plaatsgevonden, er middelen voor het overheidsbudget beschikbaar dienen te komen, en dus niet pas nadat er winsten zijn gegenereerd, en als gevolg hiervan inkomstenbelasting zal worden geheven.

Indien er wel sprake zou zijn van belastingheffing, zou de overheid in de komende wellicht tien jaar, belastinginkomsten ontberen wegens de toepassing van de investeringsfaciliteiten en met name de willekeurige, vervroegde afschrijving en de voorwaartse verliescompensatie van de aanloopverliezen van de eerste drie boekjaren na aanvang van de commerciële productie.

3. De royalty wordt berekend als een percentage van de CIF-prijs, van het bauxiet afkomstig uit Guinea, zoals vermeld op de website van Shanghai Metals Markets, gecorrigeerd met het verschil in de kwaliteit van het bauxiet, met de transportkosten Apoera – China en met het voorkomen van organisch materiaal. Een stijging van de CIF-prijs zal ook leiden tot een hoger royaltybedrag en bovendien is het percentage hoger naarmate de CIF-prijs stijgt.

Het lijkt wel alsof men wil schieten om te schieten; er spelen natuurlijk allerlei belangen. Of een dergelijke uiting de ontwikkeling van het land helpt, valt zeer te betwijfelen.

Tot slot moet mij het volgende van het hart. Ik kan mij niet aan de indruk onttrekken dat alle goed bedoelde initiatieven, projecten en programma’s van deze regering, om alleen moverende redenen van de critici, de bodem worden ingeslagen. Een welgemeende waarschuwing van een seniorenburger. Ze moeten op-passen dat zij niet zelf de bodem worden ingeslagen. Aan alle goed bedoelde critici verzoeken wij een beetje geduld te betrachten tot de behandeling in DNA, immers geduld is een goede deugd en u hebt het toch ook?

Johan Tjang-A-Sjin