Regering blijft SLM steunen

De Surinaamse Luchtvaart Maatschappij (SLM) verkeert al decennialang in zwaar weer. Volgens een interne jaarrekening op de website van de overheid was het eigen vermogen op 31 maart 2017 al USD 35 miljoen negatief en de SLM dus technisch failliet. Eerder dit jaar zou naar verluidt de schuld van de SLM nog ruim USD 70 miljoen zijn geweest. Hoe de SLM er financieel voorstaat is onduidelijk omdat de SLM geen jaarverslagen publiceert. Het is in Suriname gebruikelijk dat staatsbedrijven en private ondernemingen, in strijd met wet- en regelgeving, geen openheid van zaken geven over hun cijfers.

Het is voor een kleine nationale luchtvaartmaatschappij niet eenvoudig op te boksen tegen grote internationaal opererende concurrenten. Toch zou de SLM vooral regionaal een vuist moeten kunnen maken. De structurele verliezen zijn waarschijnlijk te wijten aan onbehoorlijk bestuur. Op enig moment telde de SLM ruim 600 medewerkers om drie vliegtuigen in de lucht te houden. Het personeelsbeleid was een schoolvoorbeeld van bevoordeling van verwanten.

De Vereniging van Surinaamse Verkeersvliegers (VSV) maakt zich zorgen over de continuïteit van de SLM en vroeg om overleg met de regering. Volgens een bericht van het Kabinet van de President heeft de president, samen met de clusterministers en de directie van de SLM, helderheid verschaft over de toekomst van de nationale luchtvaartmaatschappij. Wat die helderheid inhoudt is niet duidelijk en blijkt niet uit het bericht.
De president en de directie benadrukten dat duidelijke afspraken met de regering zijn gemaakt. Wat die afspraken inhouden en wat die betekenen voor de continuïteit van de SLM is evenmin duidelijk. Het Kabinet van de President schrijft ook dat de president recent bevestigde hoe de regering de SLM de komende jaren zal blijven ondersteunen. Ik zou als president terughoudend zijn, wetende dat een inefficiënte en structureel verlieslatende luchtvaartmaatschappij als overheidsbedrijf geen toekomst heeft.

De SLM is een wanbetaler. Leasemaat-schappijen hebben meerdere keren toestellen aan de ketting gelegd. De SLM moddert daarom op de Trans-Atlantische route al enige tijd aan met huur van toestellen van andere maatschappijen. Bij deze huur wordt de bemanning van de verhurende maatschappij ingezet. De piloten en het cabinepersoneel van de SLM kunnen alleen op regionale routes worden ingezet. De piloten die de route Paramaribo-Amsterdam vlogen, zitten volgens de SLM op dit moment thuis, waarschijnlijk met behoud van salaris. Over het cabinepersoneel dat niet op deze route kan worden ingezet, meldt het bericht niets.

De SLM zou hard werken aan het verminderen van het aantal crediteuren en aan de herschikking van schulden. De lijst van crediteuren is volgens de directie aanzienlijk ingekort, en zij hoopt dat dit de ongerustheid van de verkeersvliegers vermindert. Dit is wollige en nietszeggende informatie. Zo worden belanghebbenden met een kluitje in het riet gestuurd. De directie zou concrete informatie moeten verschaffen over de crediteuren, de uitstaande schulden en de herschikking. Eerder dit jaar bleek dat het pensioenfonds van de SLM één van de schuldeisers zou zijn, met een vordering op de werkgever van ruim USD 20 miljoen. Het is natuurlijk volstrekt onacceptabel dat hiermee het risico van wanbetaling door de SLM wordt afgewenteld op de pensioenrechten van huidige en voormalige werknemers van de SLM.

De SLM formuleert haar missie en visie op haar website als volgt:

Missie: Wij zijn een innovatieve Surinaamse luchtvaartmaatschappij die betrouwbaar, volgens internationale standaarden, op een rendabele wijze zorgdraagt voor betrouwbaar transport, gedreven door geïnspireerde medewerkers, tot continue tevredenheid van de klant.

Visie: Wij willen de eerste keus van de klant zijn. Dit willen wij bereiken door het aanbieden van een klantgericht routenetwerk. Ons bedrijf wil een innoverende resultaatgerichte organisatie zijn, waarin integere, empowered en loyale medewerkers klanten faciliteren met de Surinaamse gastvrijheid.

De onjuiste spelling, grammatica en zinsconstructies, duiden op een gebrek aan ambitie en interne controle, maar dat terzijde. Een kleine verlieslatende maatschappij als de SLM heeft geen mogelijkheden om innovatief te zijn en loopt altijd achter de feiten aan. Het transport door SLM is niet betrouwbaar. Er is dikwijls sprake van vertragingen en uitval van toestellen. Klanten zijn niet tevreden en wijken zo mogelijk uit naar andere maatschappijen, ook al zijn de tarieven hoger dan die van de SLM. Op routes met alternatieve aanbieders is de SLM daarom niet altijd de eerste keus van de klant.

Wordt een luchtvaartmaatschappij de eerste keuze van een klant door een klantgericht routenetwerk? Ik denk het niet. Daarvoor zijn onder meer vriendelijk personeel, comfortabele toestellen, goede dienstverlening en een betrouwbaar vluchtschema nodig. De SLM wil een resultaatgerichte organisatie zijn. Wat daarmee bedoeld wordt is niet duidelijk. De dienstverlening laat te wensen over en de financiële resultaten zijn al jaren beroerd.

Het zou goed zijn wanneer de Surinaamse regering nu eindelijk eens de parastatale bedrijven drastisch durft te saneren. De SLM komt daarvoor als een van de eerste in aanmerking. De SLM heeft waarschijnlijk geen bestaansrecht als parastatale nationale luchtvaartmaatschappij, misschien wel als geprivatiseerde onderneming. De regering moet niet beloven de SLM de komende jaren te blijven steunen, maar toezeggen dat nu eindelijk eens knopen worden doorgehakt over de toekomst van de SLM. Als staatsbedrijf zal SLM nooit een hoge vlucht nemen.

Hans Moison