Wanneer wijlen Julian With en heden ten dage Hikmat Mahawat Khan, Sunil Soekhlal, Peter Wolff, Shaif Basir de pen in klimmen en geen spaan heel laten van een gevestigde orde, die af en toe ter orde geroepen moet worden, doen zij dat met een persvrijheid in een beschaafde rechtsstaat, waar je iemand ongehinderd een Maffiamaatje mag noemen, een President en een Multimiljonair op een boekenkaft mag plaatsen met het woord ‘corruptie’ en krachtterm en staatshoofd, luidkeels in dezelfde zin mag roepen.
Het plafond waaronder Surinaamse meningsuiting in Suriname gebukt moet gaan, wordt echter lager en lager. Een minister mocht van de kortgedingrechter geen narcist genoemd worden, want de professor die dat in de media deed, was niet medisch daartoe bevoegd. Een auto die bedoeld is voor een directeur van een staatsbedrijf, mag niet toegeschreven worden als “de auto van”, want het juridisch bezit weegt zwaarder dan het gebruik. En nu wil een minister niet dat perikelen op zijn ministerie, onder zijn bevoegdheid, zijn “verantwoordelijkheid” genoemd worden.
Het is een schande dat wij nog altijd geen Openbaarheid van Bestuur bij wet geregeld hebben. Het is een schande, dat het enquêterecht nog niet toelaat, dat functionarissen rechtstreeks gehoord worden door De Nationale Assemblee. Het is een grote schande, dat de aanbestedingswet op zich laat wachten, terwijl onderhandse gunning na onderhandse gunning een lachertje maakt van de staatsbegroting.
Het feit dat een minister de tijd neemt om via gerechtelijke organisaties af te dwingen, wat in de jaren tachtig uit de loop van wapens voortvloeide: zwijgzaamheid en censuur, want dat is uiteindelijk wat de regering, die dit gedrag toelaat en aanspoort, in de hand werkt: zelfcensuur en legalistische censuur, waardoor kritiek, commentaar en de collectieve normontwikkeling moeten verhuizen van de Surinamerivier naar de Noordzee. Als onze meest kritische stemmen, onze meest invloedrijke beleidsmakers niet in het wit van de ogen aan kunnen kijken, niet onder een biertje informeel aan de tand kunnen voelen en geen brik kunnen geven op een druk kruispunt, verliezen wij iets tastbaars als media en als samenleving.
Een ontevreden politiek narcist in Suriname, neemt op staatskosten een jurist en heeft daar nauwelijks uitgaven aan. Als het al geen vriendendienst of politieke gunst is, is er altijd een compensatie te vinden ergens in de begroting. Voor een luttele 300 SRD zijn de griffiekosten voldaan en rolt de bal. De deurwaarder gaat op pad voor nog geen 3000 SRD. Journalisten en nieuwsorganisaties mogen hun komende jaren in een beklaagdenbankje slijten.
In Nederland zal de kortgedingrechter voorafgaand aan de rechtsingang een gedetailleerde ingebrekestelling eisen en is onze buitenlandse narcist al 300 euro verder. Dan gaat de meter van de advocaat lopen voor 400 euro per uur. Griffiekosten kunnen je 1200 euro kosten en de deurwaarder mag er voor nog een paar honderd langs lopen. Een iets prijziger pakketje voor een buitenlandse narcist. Die kan nu niet bellen met een studiegenootje. Geen verbouwinkje of vergunninkje of handtekening toezeggen. Geen snoepreisje verdelen. Die moet nu in drie instanties, waaronder de Hoge Raad, zijn gevecht aangaan. En zijn er dus meerdere met de staart tussen de benen afgedropen.
Maar lafheid en gierigheid moeten geen redenen zijn voor de narcisten die het Surinaamse nieuws landschap naar hun hand willen zetten, om onderscheid te maken tussen wie men het zwijgen op wil leggen.
De militaire leiding van de jaren tachtig probeerde het met de loop van een geweer. En de huidige ‘democratische’ leiding doet het via onzichtbare netwerken, liaisons, zoals de president die noemt en een wenselijke uitkomst die vrij openlijk de ether in geslingerd wordt. Wanneer is de laatste keer dat een beleidsman in het ongelijk gesteld is, in een poging tot censuur? Wanneer is de laatste keer dat een staking doorgang mocht vinden? En hoe verklaren we dat de veiligheidsadviseurs van de president zelf op televisie verklaren, dat 17 februari ‘vanuit een bepaalde hoek’ komt, maar het vonnis het exacte wensenlijstje dat de president op 18 februari uitsprak, onder zijn kerstboom legt?
Dezelfde figuren die een achterhoede gevecht met de NDP voerden, komt het nu beter uit om een kritische pers aan banden te leggen, dan dat het doet om er een voorhoedegevecht van te maken. Wij moeten als volk niet toestaan dat politieke toevalligheden ons denken dusdanig versmallen, dat alleen nog eenrichtingsverkeer vanuit de regering en hun aanhang toelaatbaar is in het geschreven en gesproken woord. Tenminste binnen onze landsgrenzen.
