Er is onlangs ontdekt dat de Chinese centrale bank, in feite tientallen miljarden dollars heeft geleend via schijnbaar gewone valutawissels. Vreemde valuta-uitwisselingen (swaps), stellen landen in staat om meer algemeen gebruikte valuta’s, zoals de Amerikaanse dollar, te lenen om tijdelijke tekorten aan buitenlandse reserves op te vullen. Ze zijn bedoeld voor liquiditeitsdoeleinden, niet om dingen op te bouwen, en gaan maar een paar maanden mee. De swaps kunnen wanbetaling helpen voorkomen door valutareserves aan te vullen, maar ze stapelen meer leningen op oude en kunnen een ineenstorting veel erger maken, vergelijkbaar met wat er gebeurde in de aanloop naar de financiële crisis van 2009, toen Amerikaanse banken steeds grotere hypotheken bleven aanbieden aan huiseigenaren die de eerste niet konden betalen. In sommige (arme) landen kan hierdoor een rampzalige situatie ontstaan, zij kunnen bijvoorbeeld China niet terugbetalen en zitten vast in een soort lening-limbo: China zal niet toegeven in het nemen van verliezen en het IMF zal geen leningen met een lage rente aanbieden als het geld alleen maar de rente op de Chinese schuld gaat betalen. Onlangs publiceerde de Associated Press (AP) een uitgebreide analyse die betrekking heeft op een tiental landen met de meeste schulden aan China en daaruit is gebleken dat het terugbetalen van die schulden een steeds groter deel van de belastinginkomsten opslokt in die landen, terwijl die inkomsten nodig zijn om scholen open te houden, elektriciteit te leveren en te betalen voor voedsel en brandstof. De data zijn afkomstig van Brad Parks, uitvoerend directeur van AidData, een onderzoekslaboratorium bij William & Mary, dat duizenden geheime Chinese leningen heeft ontdekt en AP heeft bijgestaan ​​bij zijn analyse. AP maakte er ook gewag van dat Peking een nieuw soort verborgen leningen heeft die de verwarring en het wantrouwen hebben vergroot. Parks en anderen ontdekten, dat de swaps van China leningen nabootsten door jaren mee te gaan en hogere dan normale rentetarieven in rekening te brengen. En belangrijker nog, ze verschijnen niet in de boeken als leningen die zouden bijdragen aan de totale schuld van een land. Een ander belangrijk inzicht uit de analyse van AP, is dat het wereldwijde swapline-netwerk onder toezicht van de Chinese centrale bank – de People’s Bank of China’s (PBOC) – een steeds belangrijker instrument is geworden voor overzeese crisisbeheersing. Tegen 2022 had de PBOC haar swapline-netwerk gebruikt om USD 170 miljard aan noodliquiditeitssteun te bieden aan centrale banken over de hele wereld. Ook Suriname heeft een enorme schuld bij China. De grootste schuldeiser van Suriname is China. De uitstaande schuld van Suriname aan China, was tot vorig jaar nog ruim USD 550 miljoen. Een zodanige schuld dat het IMF nog steeds wacht op een officieel schrijven van China, waarin China aangeeft, het eens te zijn met de parameters van de debt sustainability analyse die is uitgezet in het herstructureringsprogramma voor Suriname. Volgens de analyse van AP, werd in 2021 genoeg informatie verzameld waarbij duidelijk werd dat er minimaal USD 385 miljard dollar aan verborgen en te weinig gerapporteerde Chinese schulden in 88 landen waren, en veel van die landen waren er veel slechter aan toe. Een van de onthullingen was dat China een lening van USD 3,5 miljard had uitgegeven om een ​​spoorwegsysteem in Laos te bouwen, waarvoor bijna een kwart van de jaarlijkse productie van het land nodig zou zijn om af te betalen. Een ander AidData-rapport suggereerde rond dezelfde tijd dat veel Chinese leningen naar projecten gaan in gebieden van landen die favoriet zijn bij machtige politici en vaak vlak voor belangrijke verkiezingen. Sommige projecten hadden economisch weinig zin en zaten vol problemen. Dit klinkt allemaal zeer bekend als wij een analyse maken over de leningen die ons land met de vorige regering was overeengekomen. AP haalde aan dat Oeganda een lening had afgesloten om de belangrijkste luchthaven uit te breiden op een geblokkeerde rekening die meer dan USD 15 miljoen zou kunnen bevatten. Klinkt bekend, want zo tekende Suriname met China een leenovereenkomst in 2019 voor het moderniseren van de Johan Adolf Pengel (JAP) Internationale Luchthaven. Het zou gaan om een bedrag van USD 200 miljoen. Niet lang daarna kwam de maatschappij China Harbour tijdens het biddingsproces, in aanmerking voor het uitbaggeren van de Surinamerivier en het moderniseren van de JAP-luchthaven. De lening van US-dollar 200 miljoen was onder andere bestemd voor de bouw van een nieuwe terminal.

Er waren toen al geruime tijd plannen om de luchthaven te moderniseren, zodat er meer passagiers verwerkt konden worden.  Maar we leven nu in het jaar 2023 en we zien geen extreme transformatie op onze internationale luchthaven. Je zou denken dat als een bedrag van USD 200 miljoen wordt gepompt in een luchthaven, dat je tenminste een slurf of drie zou hebben.

De toenmalige Surinaamse regering wilde ons laten geloven, dat met deze ‘grote’ verbouwing er gebruik gemaakt zou worden van de mogelijkheid om ons land als hub te laten functioneren. Maar wanneer we deze zaak nauwgezet en kritisch beschouwen en vergelijken met andere luchthavens in de regio, dan lijkt dit plan voor de uitbreiding van de JAP-luchthaven weer op het zoveelste nyan meki project, gesloten nog voor de verkiezingen van 2020. Jammer genoeg is er weinig veranderd aan de buitenkant van onze vertrekhal, want wie in de vroege ochtend een vliegtuig heeft moeten pakken, weet dat het een zeer ‘donker’ tafereel is wanneer je aankomt op Zanderij. De verlichting is zo slecht, dat je echt per ongeluk een persoon of dier kan aanrijden. Dit probleem zou snel opgelost kunnen worden als er wordt geïnvesteerd in zonne-energielampen. Tot slot willen wij opmerken dat het bedrijf dat het JAP- luchthavenproject had gewonnen, dezelfde Chinese maatschappij is die de ‘slurven’ in Guyana heeft geplaatst bij de Cheddi Jagan International Airport. De vraag is, wat heeft Suriname gedaan en is dat geld ooit op de juiste wijze ingezet, want tot op heden zien wij geen drastische verandering op de JAP-luchthaven. Indien het project alsnog van start moet gaan na zoveel jaar, dan zien wij de veranderingen/ tekeningen alsnog tegemoet.