Wat een historische avond had moeten worden voor de Surinaamse democratie, eindigde in een gemiste kans. Apintie Televisie kondigde een live lijsttrekkersdebat aan tussen de leiders van de vier grootste partijen: VHP, NPS, NDP en ABOP. Maar uiteindelijk bleef alleen president Santokhi over, nadat de andere partijen zich om uiteenlopende redenen, hadden teruggetrokken. Daarmee viel niet alleen een zeldzaam moment van politieke confrontatie weg, maar ook een unieke kans voor kiezers om te horen, hoe de partijen hun inhoudelijke standpunten verdedigen. In plaats van langs elkaar heen praten of via ondergeschikten de degens te kruisen, was er een kans om op een gelijk speelveld, de toppers in actie te zien.
Hoewel het initiatief van Apintie lovenswaardig is, vragen wij van Keerpunt ons af, waarom politieke leiders het kennelijk niet nodig of gepast vinden, het debat met elkaar aan te gaan, in volle openbaarheid en voor het oog van de natie. Je wilt onze stem, maar je bent niet opgewassen tegen elkaar. Je komt dan naar onze mening, als zwak over. Zeker in een verkiezingsjaar, waar transparantie en heldere visievorming centraal zouden moeten staan, is het afhaken van partijen als NDP en ABOP, ronduit teleurstellend. Net zo goed schitterde vooral Santokhi bij het debat in Nederland, het debat via staatszender ATV en het debat van de VES, door afwezigheid.
Het argument van Jennifer Simons dat één debat, dat van de VES, voldoende is, snijdt geen hout. Ieder debat heeft zijn eigen dynamiek, moderator, publiek en toonzetting. Dit was het lijsttrekkersdebat dat ook lang van tevoren zo geafficheerd is, zonder de buitenparlementaire pretendenten die het speelveld verbreden. Publieke debatten zijn geen formaliteit, maar een verplichting naar de kiezer. En het feit dat ABOP pas op 18 mei liet weten niet mee te doen, terwijl de uitnodigingen ruim van tevoren waren verstuurd via alle mogelijke kanalen, doet vermoeden dat er überhaupt weinig bereidheid was om op het nationale podium verantwoording af te leggen. Brunswijk kan over kwaliteiten beschikken, maar een inhoudelijk debat blijkt nu al vier ronden lang, teveel van hem gevraagd.
Wie een uitnodiging tot debat afwijst, stuurt een zwak signaal: dat men confrontatie schuwt, controle wil houden en niet in staat is om onder druk argumenten te verdedigen. Dat is geen strategische overweging, dat is lafheid. Zich terugtrekken uit het politieke strijdperk wanneer de camera’s draaien, is een daad voor lafaards. En politici die niet durven te debatteren of alleen maar via afgevaardigden willen bijdragen, zouden zich moeten afvragen of zij het verdienen de natie te leiden.
De beslissing van NPS om zich terug te trekken nadat alleen VHP overbleef, is iets beter te begrijpen, maar ook daarin zat ruimte voor meer moed. Een inhoudelijk gesprek met VHP had alsnog waardevol kunnen zijn als signaal dat men bereid is te spreken, ook wanneer anderen zwijgen. Wat het meeste wringt, is dat dit debat voor het eerst in de geschiedenis partijvoorzitters van NDP, VHP en NPS samen aan tafel had kunnen brengen op nationale televisie. Juist nu Suriname kampt met zware sociaal-economische uitdagingen en groeiende politieke scepsis, is transparantie geen luxe, maar een democratische plicht.
Dat Apintie de zendtijd alsnog benut voor een live-interview met president Santokhi is begrijpelijk, maar het verandert niets aan de essentie: wie werkelijk leiderschap wil tonen, moet durven te verschijnen waar het ongemakkelijk is. Op het podium, voor het volk, in het debat. Zolang politici debatten ontlopen, blijft de kiezer met lege handen achter. En een democratie zonder confrontatie van ideeën is slechts een toneelstuk. De kiezer verdient moedige leiders, geen bange weglopers.
