Romeo Stienstra, vicecoördinator van het Wetenschappelijk Bureau van DA’91 en ex-piloot van de Surinaamse Luchtvaart Maatschappij (SLM), heeft in een recent social media bericht, scherpe kritiek geleverd op het beleid rondom de SLM en de politieke uitbuiting die volgens hem, jarenlang heeft plaatsgevonden. Stienstra stelt dat de SLM – zijn jarenlange werkgever – is afgebroken door politiek machtsmisbruik, waarbij de luchtvaartmaatschappij steeds werd misbruikt voor persoonlijk gewin. Dit heeft geleid tot een financieel zinkend schip, dat door opeenvolgende regeringen werd blijven onderhouden, ondanks de oplopende verliezen. Zijn boodschap is duidelijk: de overheid moet verlieslatende staatsbedrijven zoals de SLM, herstructureren of opheffen, en de middelen die daarin verdwijnen, moeten in plaats daarvan worden ingezet voor essentiële diensten zoals de gezondheidszorg.

Politieke uitbuiting en wanbeheer

Volgens Stienstra is de situatie bij de SLM het resultaat van jarenlang wanbeheer en politieke bemoeienis. Het bedrijf werd volgens hem, herhaaldelijk gebruikt als een melkkoe voor politieke loyalisten, die geen aandacht hadden voor de lange termijn, maar enkel hun eigen belangen dienden. Dit heeft de SLM – een van de symbolen van onze nationale trots – in een financieel faillissement gestort. Het klinkt als een overtuigende kritiek: de overheid, waaronder ook de huidige regering onder leiding van president Santokhi, heeft nooit de moed gehad om de SLM daadwerkelijk te herstructureren of, indien nodig, op te heffen. In plaats daarvan zijn er volgens Stienstra, miljarden aan belastinggeld in de bodemloze put van de luchtvaartmaatschappij gepompt, terwijl andere essentiële sectoren, zoals de gezondheidszorg, werden verwaarloosd. Maar deze analyse roept vragen op. Is het werkelijk zo simpel als het lijkt? De kritiek op de SLM klinkt terecht, maar de vraag blijft of het mogelijk was, op korte termijn tot drastische maatregelen over te gaan. De SLM is niet zomaar een bedrijf; het vervult een belangrijke rol in het verbinden van Suriname met de rest van de wereld. Het opheffen van de maatschappij zou verstrekkende gevolgen hebben voor het land, zowel economisch als sociaal. Het is gemakkelijk om in retrospectief te zeggen dat de overheid de SLM had moeten opheffen, maar de politieke en praktische realiteit is veel complexer.

Bloed aan de handen: De gezondheidszorg

Stienstra benadrukt het tragische feit dat de verkwisting van belastinggeld bij de SLM waarschijnlijk heeft bijgedragen aan het falen van de gezondheidszorg in Suriname. Terwijl de overheid blijft investeren in de luchtvaartmaatschappij, zouden vitale middelen voor ziekenhuizen en medische zorg moeten worden aangescherpt. Volgens Stienstra heeft dit uiteindelijk levens gekost. Dit is een emotioneel geladen en krachtige beschuldiging, maar het is belangrijk om te vragen: in hoeverre kan de overheid echt verantwoordelijk worden gehouden voor het falen van de gezondheidszorg, uitsluitend vanwege de investering in de SLM? Hoewel het verlies van middelen zeker invloed heeft gehad op andere sectoren, zouden de problemen in de gezondheidszorg complexer kunnen zijn dan wat Stienstra suggereert. De tekortkomingen in de zorg hebben vaak te maken met structurele problemen, onvoldoende planning en een chronisch tekort aan middelen – problemen die niet volledig zijn te verklaren door de situatie bij de SLM alleen.

Wolven in schaapskleren

Stienstra waarschuwt ook voor bepaalde politieke figuren die zich nu opnieuw proberen te positioneren als de redders van Suriname. Hij beschuldigt hen van het uitbuiten van staatsbedrijven in het verleden en nu, onder een nieuwe façade, hun destructieve praktijken voort te zetten. Deze “wolven in schaapskleren” zouden proberen het volk opnieuw te misleiden, aldus Stienstra. Het is duidelijk dat hij bepaalde figuren binnen de politiek niet vertrouwt en verantwoordelijk houdt voor het falen van de SLM. Dit argument is krachtig, maar mist concrete voorbeelden van hoe deze figuren precies proberen hun beleid te maskeren of hoe ze opnieuw profiteren van het falen van staatsbedrijven.  De beschuldiging is ernstig en roept op tot waakzaamheid, maar zonder nader bewijs kan het gemakkelijk worden afgedaan als een retorisch middel om politici in diskrediet te brengen. Het zou helpen als Stienstra meer feitelijke onderbouwing had gegeven van deze beweringen.

DA’91: Oplossingen voor de toekomst

De oproep van Stienstra om de SLM op te heffen of te privatiseren, indien dit het beste voor het land zou zijn, lijkt in principe een verstandige oplossing voor verlieslatende staatsbedrijven. Hij pleit voor een rationele benadering waarbij de middelen niet verspild worden aan niet-levensvatbare bedrijven, maar in plaats daarvan worden ingezet voor strategische doeleinden zoals de gezondheidszorg en het onderwijs. Toch roept dit voorstel vragen op over de haalbaarheid van deze oplossingen. Wat zijn de concrete stappen die DA’91 voor ogen heeft om dit beleid daadwerkelijk door te voeren? Het klinkt goed om verlieslatende staatsbedrijven te privatiseren of op te heffen, maar de vraag is hoe DA’91 omgaat met de politieke en sociale implicaties van dergelijke maatregelen.

De afbouw van de SLM zou bijvoorbeeld ook grote werkloosheid kunnen veroorzaken, wat politieke en sociale onrust met zich mee kan brengen.

Bovendien kan het privatiseren van dergelijke bedrijven leiden tot verlies van nationale controle over essentiële sectoren. Het commentaar van Romeo Stienstra biedt een gedetailleerde analyse van het falende beleid rondom de SLM en het politieke machtsmisbruik die daar volgens hem mee gepaard ging. Hoewel zijn analyse op sommige punten overtuigend is, blijft de praktische uitvoerbaarheid van de voorgestelde oplossingen enigszins vaag. Het is gemakkelijk om in retrospectief de fouten van de regering aan te wijzen, maar de situatie van de SLM is complexer dan wat Stienstra doet vermoeden. Bovendien blijft het onduidelijk hoe DA’91 precies wil omgaan met de hervormingen die nodig zijn voor een structurele verandering. Als partij met politieke ambitie moet DA’91 niet alleen kritiek leveren, maar ook concreet maken hoe zij het systeem daadwerkelijk zal hervormen om de problemen in de luchtvaart en andere vitale sectoren van het land aan te pakken.