Bij de opening van het nieuwe gebouw van de douane, nabij de Jules Sedney Haven eind december, zocht president Santokhi naar een toon die lag tussen realisme en hoop. Net als bij andere politici die in het organogram boven de douane zouden moeten staan, waaronder de minister van Financiën en Planning, is de vrees voor dit orgaan met zoveel informele macht, ook merkbaar in de kinderhandschoenen waarmee de president de ‘issues’ bij het instituut bejegende.

In algemene bewoordingen riep de president de leiding op, net zo transparant te zijn als het gekleurde glazen gebouw.

Een afstandelijk voorzichtige verwijzing naar de douanekoers en het verschil daarvan ten opzichte van overige koersen. Maar misschien ook wel naar de inklaardersfortuinen, die door de jaren heen in de wandelgangen en op de stoepranden van het oude gebouw, tot stand gekomen zijn. De president richtte zich tot zowel de bond als de leiding bij zijn algemene verwijzing naar ‘problemen’. Wel degelijk beseffende dat de ruim achtduizend kilo cocaïne die de havens van Algeciras, Antwerpen, Rotterdam jaarlijks bereiken, door de hebberige vingers glippen en langs de blinde ogen van sommige van de topfunctionarissen, bij de opening aanwezig.

Er zijn woningbouwprojecten waar hele straten gekocht zijn door functionarissen die een ambtelijk salaris opstrijken. De luxe voertuigen op het havencomplex behoren niet aan de goud- en oliemaatschappijen toe die hun eigen parkeerterreinen hebben in de omgeving. En expediteurs, die hun honorarium zouden behoren te verdienen als een dienst aan de importeur of aan de houtexporteur, aangezien goudexport via de Centrale Bank van Suriname, via Kaloti of via bijzondere ontheffing zou moeten plaatsvinden, spelen het klaar om complete shopping malls en appartementencomplexen in hun vastgoedportefeuille te hebben. Terwijl ze nog jeugdig en fris genoeg zijn om in het uitgaansleven de beste zitplaatsen en duurste versnaperingen te bemachtigen.

De drie haarden aan grijze vermogens, namelijk via douanefraude, via grootschalige narcoticasmokkel en via steekpenningen aan beide, zijn duurzamer en kleiner in risico dan de drugshandel zelf. Handelaren moeten vrezen voor geweld van concurrentie, de haven ecologie heeft een monopolie. Er zijn mensen die morgenochtend met een Zwitsers uurwerk met de prijs van een woning, het nieuwe gebouw zullen binnenwandelen, stappend uit een Duitse automobiel met de prijs van een jaar aan Santokhi dienstreizen, en onmogelijke dingen gedaan kunnen krijgen. En de procureur-generaal, de president en de minister van Financiën durven hun namen niet eens in het openbaar te noemen.

Als de president werkelijk de transparantie wil die lijkt op de gevel van het nieuwe gebouw, installeert hij camera’s met 24 uur livestreams in de gebouwen en plaatst in iedere kamer een roulerende surveillant uit een CARICOM land en laat A.I. transcripten van alle gesprekken rechtstreeks uitdraaien bij het Openbaar Ministerie. Anders is de ‘State of the Art’ van het gebouw er meer voor ‘Art’ dan voor ‘State’.