Campagne voert men in poëzie, regeren behoort men te doen in proza. De taal van beloften, is niet de taal van herstel. Het medium van herstel is daadkracht en verbetering van het fundament van hoe de overheid plant, opereert en verantwoording aflegt. De inrichting van het comptabel- en controle bestel in Suriname is aan vernieuwing toe, ook volgens deskundigen die de volle bereidheid hebben de regering daarin van raad te voorzien. Beleidsdocumenten en conceptvoorstellen zijn beschikbaar. Openbaarheid van bestuur maakt het mogelijk de bestuursmacht te controleren door het geldspoor te volgen van begroting tot verantwoording. Het aanstellen van integere deskundige leiders en de mogelijkheid door transparant bestuur op hun functioneren toezicht te houden en dat te kunnen corrigeren, bepalen de kwaliteit van het leiderschap en daarmee de kwaliteit van hun bijdrage aan de vooruitgang van de samenleving, het maatschappelijk welzijn, arbeidsproductiviteit en economische groei en dus de lange termijn waardecreatie. Wanneer men wereldwijd de macro-ontwikkeling meet, is het de waardecreatie waar men het meest in geïnteresseerd is. In oktober 2011 is middels kennisoverdracht aan de Vaste Commissie voor de Staatsuitgaven van De Nationale Assemblee een bijdrage geleverd, om deze inzichten tot een vertrekpunt van de nodige vernieuwing te maken.
De ontstane situatie blijkt te zijn:
De Comptabiliteitswet 2019 en de Rekenkamerwet 2019 zijn niet ten volle in uitvoering gekomen;
Beide wetten zijn voor verbetering vatbaar, terwijl er voor de uitvoering behoefte is aan nadere regelgeving;
De begroting en de beleidsverantwoording voldoen niet aan de vereisten om het budgetrecht van DNA zoals omschreven in de Comptabiliteitswet 2019 naar behoren uit te voeren;
De schijven in de lijn van de controletoren als het gaat om de begrotingsverantwoording zijn niet goed op elkaar afgestemd, wat remmend werkt op de effectiviteit, efficiency en het tempo van het controleproces; Vanwege achterstand in de departementale controle van de Centrale Landsaccountantsdienst en het niet naar behoren functioneren van de Rekenkamer vindt er geen of niet tijdige vaststelling plaats door DNA van de begrotingsrekeningen van de ministeries, alsmede wordt aan de ministers geen decharge verleend;
Geen merkbare waardering voor en toegevoegde waarde van de Centrale Landsaccountantsdienst en de Rekenkamer; Als gevolg van bovengenoemde tekortkomingen ontbreken belangrijke voorwaarden voor goed en transparant bestuur. Operationeel, tactisch en strategisch ligt de inhaalslag in een aanpak waarbij een stuurgroep namens alle stakeholders coördineert tussen de uitvoerende en de wetgevende macht. Vertegenwoordigers kunnen op tussentijdse vergadergelegenheden knelpunten per beleidscluster ontrafelen. Regeerbeleid en synchronisatie kunnen plaatshebben, met de president van de Republiek Suriname als motor van het programma. Good governance heeft daarbij als kernpunt integriteit in menselijk handelen en gedrag. Transparantie moet zich vertalen door informatiestromen, communicatie en gedegen verantwoording. Opzet en kwaliteit van bestuur moeten blijken en getoetst worden aan de inzet van het ambtelijk apparaat waarbij audits, tijdig en doelmatig, het hulpmiddel zullen zijn. De fundamentele oorzaken, integrale diagnose en inventarisatie moeten de vernieuwing van inzicht over de aanleiding van de huidige situatie en het voorkomen van herhaling teweegbrengen. Resultaten die bereikt moeten worden zijn: wetgevingsproducten op de relevante niveaus, verbreding van capaciteit, maatschappelijk acceptabele verslagstandaarden, een effectieve besteding van staatsmiddelen en opbouw van een instrumentarium voor behoorlijk bestuur. De verantwoordelijkheid voor de gewenste veranderingen zal regerings- en maatschappelijk breed gedragen moeten worden met de president van de Republiek Suriname als de belangrijkste voorbeeldfiguur.
R.B.
