In het jaar 2021 werd een workshop georganiseerd: “NAAR TRANSPARANT BESTUUR”. Keerpunt heeft onlangs dit document met veel belangstelling gelezen, want naar aanleiding hiervan gaven een zeer bekende accountant en anderen presentaties in DNA die hebben geleid tot enkele concrete voorstellen, maar deze zijn naar onze mening niet zonder kritische opmerkingen die wij toch nader willen bekijken.

Wij zijn van mening dat de keuze voor integere mensen op belangrijke posities een essentieel punt is, maar het roept de vraag op hoe deze integriteit daadwerkelijk gemeten en gewaarborgd kan worden. Het is cruciaal dat er niet alleen een intentieverklaring is, maar ook een concreet plan van aanpak dat de implementatie en controle op integriteit garandeert.

Daarnaast is het voorstel om een tijdlijn op te stellen voor de uitvoering van actiepunten een goede stap, maar het blijft onduidelijk hoe haalbaar deze acties zijn. Kan DNA binnen drie maanden de achterstanden in de begrotingsrekeningen inhalen? De haalbaarheid van dergelijke tijdlijnen moet grondig worden onderzocht, met een realistische inschatting van de middelen en capaciteit die beschikbaar zijn.De identificatie van knelpunten die hebben geleid tot achterstanden is ook essentieel. Echter, zonder een gedetailleerd plan om deze knelpunten systematisch aan te pakken, blijft het een abstracte discussie. Het waarborgen van tijdige indiening van sloten vereist niet alleen verandering in procedures, maar ook een cultuurverandering binnen de betrokken instanties.

Wat betreft de betrokkenheid van de samenleving, is het belangrijk dat er meer ruimte komt voor publieke debatten over bestuur en integriteit. De huidige instituties lijken hierin tekort te schieten. De voorstellen om het ICT-systeem te verbeteren en de communicatie met de gemeenschap te versterken zijn waardevol, maar ze moeten ondersteund worden door een robuuste strategie voor burgerparticipatie en transparantie.

In de tweede conclusie worden enkele praktische aanbevelingen gedaan, zoals het verplicht stellen van accountantsverslagen bij de vakministeries. Dit is een stap in de goede richting, maar de implementatie vereist een stevige handhaving en duidelijk gedefinieerde verantwoordelijkheden. Een corporate governance-benadering kan helpen bij de besluitvorming, maar deze moet niet slechts een formaliteit zijn. De betrokken functionarissen moeten daadwerkelijk bevoegdheden en verantwoordelijkheden hebben die hen in staat stellen om de gewenste veranderingen door te voeren.

De eindconclusies en aanbevelingen wijzen op een startnota en de oprichting van werkgroepen. Dit klinkt veelbelovend, maar de effectiviteit van deze werkgroepen hangt sterk af van de betrokkenheid en deskundigheid van de deelnemers. Daarnaast moet de opzet van de stuurgroep ervoor zorgen dat de issues die in de workshop zijn gepresenteerd daadwerkelijk worden omgezet in actie. Er is een risico dat de goedbedoelde aanbevelingen verzanden in bureaucratie zonder de nodige follow-up.

Tot slot is het belangrijk om te benadrukken dat het verslag en de bijbehorende documenten tijdig en transparant gedeeld moeten worden met alle participanten. De effectiviteit van een dergelijke workshop zal uiteindelijk afhangen van de opvolging van de besproken punten en de bereidheid om concrete verbeteringen door te voeren. Wij zijn namelijk al enkele jaren verder maar tot op heden is er weinig van te merken dat deze aanbevelingen zijn toegepast binnen het systeem. Daarbij vragen wij ons af hoeveel mensen deze aanbevelingen hebben gelezen en ook nog begrijpen hoe zij die moeten toepassen?