Behalve slagingspercentages die afglijden, is doorstroom weer een heet hangijzer geworden. Doorstroom was niet populair onder ouders en politici. Maar het stelsel van een doorstroomrapport en groeiende mogelijkheden aan beroepsonderwijs op eigen niveau, geven zicht op onderwijs binnen een maatschappelijke context. Dat is op het niveau van een individuele ouder of een individueel kind, in het begin veel gevraagd. Maar het rekent wel af met de zwart/wit lens van goedkeuring en van afkeuring. Van ondermijning van het gevoel van eigenwaarde. En van een maatschappelijk verlies aan talent en een onafgerond secundair onderwijsbestand van bijna 40 procent.

Cultureel en educatief waarderen en cultiveren van ambacht, vakmanschap en micro-ondernemerschap is juist wel bedoeld op individueel niveau, de loopbaan en ontwikkelingskansen van een kind, op lange termijn te vergroten.

Dyslexie, dyscalculie en autismespectrumstoornissen kregen onder de vorige minister, budgettair en beleidsmatig de ruimte voor verbetering in zorg en het redden van kinderen en ouders van onbegrip en onnodige vertraging. Overigens is dit niet de visie van een toevallige voorbijwandelende politicus of beleidsmaker. Het is een investering geweest van de ontwikkelingsbanken en ngo’s die voor Suriname en de regio een visie in die richting zien. Een investering die de ontwikkeling van de donornaties, over de afgelopen decennia opvolgt.

Het heeft weinig zin voor Suriname om in het koloniaal model op te leiden wat de kolonisator nodig had om verdeel en heers, basja en contractarbeider voort te zetten. Het heeft nog minder zin om wetenschappelijk en postdoctoraal opgeleide krachten aan de zijlijn te laten, terwijl vanwege schaarste, vakmensen met middelbaar onderwijs ingevlogen en overbetaald moeten worden.

Maar dat is exact waar we wederom heendrijven, met de ontwikkelingen op het gebied van oil and gas. Terwijl in iedere familie voorbeelden te vinden zijn van knappe koppen die voor een gedevalueerd overheidsloon de keuze maakten voor status, terwijl de meer technische familietalenten via Bruynzeel, Billiton, Suralco en later Staatsolie, Iamgold en Newmont, de kans kregen een ruim middenstandsbestaan op te bouwen. Een natie in ontwikkeling kan het zich niet veroorloven de jeugd op te splitsen en af te schrijven.