De Suriname Economic Oversight Board (SEOB) benadrukt de noodzaak voor gezonde overheidsfinanciën. ‘’In de laatste maanden zien wij een verslechtering op de lopende en totale rekeningen van de overheid als gevolg een stijging in de uitgaven vanwege het sociaal programma. Hoewel de uitgaven aan het sociaal programma noodzakelijk zijn, dienen de subsidies aan nutsbedrijven evenredig afgebouwd te worden’’, aldus de SEOB.

“De afbouw van subsidies op nutstarieven is essentieel. Echter dient de overheid de subsidies aan personen (subjectsubsidies) simultaan en tijdig te laten plaatsvinden, om te compenseren voor de hogere kosten van levensonderhoud.” De SEOB blijft benadrukken dat de dalende koopkracht een effectief sociaal programma vereist. “Wij bevelen ook aan het bankensysteem in te zetten voor efficiënte en tijdige uitbetalingen van sociale uitkeringen. De overheid dient ook na te gaan, wat de effecten van de verhoging van de nutstarieven zijn voor lokale productiebedrijven. Ondanks dat de overheidsinkomsten in nominale zin zijn gestegen, loopt zij nog steeds aanzienlijke inkomsten mis uit de BTW, overige belastingen en invoerrechten. Het versterken van instituten zoals de belastingen en de douane, zijn van grote noodzaak om dit vraagstuk structureel aan te pakken.”

De SEOB dringt aan op hervormingen binnen de publieke sector. Indien het fenomeen van ‘spookambtenaren’ wordt aangepakt, komt er meer ruimte vrij voor de financiële positie van de actieve ambtenaar. Echter dient de overheid gedegen calculaties uit te voeren bij het verstrekken van loonsverhogingen, zodat deze geen verdere druk op de overheidsfinanciën leggen en niet inflatoir uitwerken. Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) stelt voor de loonsom op 6,7 procent van het bbp te laten neerkomen in 2024.

“Wij verwachten dat de inflatie langzaam verder afneemt in 2024. Verdere tariefsaanpassing van de nutsvoorzieningen zal echter een druk leggen op de lokale prijzen.” De SEOB schat dat de 12-maands gemiddelde inflatie in 2024 uitkomt tussen 16% en 23% in 2024, op basis van trendanalyse. Het IMF schat een 12- maands gemiddelde inflatie van 21,1% in 2024. De SEOB benadrukt dat voor het omlaag brengen van de inflatie, fiscale discipline noodzakelijk is. Dit houdt onder meer in dat de overheid tekorten structureel dient te vermijden. De SEOB verwacht dat de groei van de economie langzaam op gang zal komen in 2024, in geval de inflatie verder terugloopt. “Ook verwachten wij dat de groei gestuwd zal worden door de opstart van de offshore oliesector, in geval van een positief investeringsbesluit van TotalEnergies en Apache.”

De monetaire maatregelen resulteren in een verkrapping van de totale M0. Dit is positief voor het lokale prijspeil, maar resulteert in hoge rentes. De SEOB vraagt daarom aandacht voor faciliteren van kredietverlening aan het MKB, voornamelijk voor bedrijven in de import-vervangende of exportsector. De SEOB juicht projecten zoals SURGE, het garantiefonds en het productiekredietfonds, toe.

Het behalen van de doelstellingen voor het lokaal deel van M0 kan structureel in gedrang komen indien de overheid haar uitgaven fors verhoogt aan onder andere het sociaal programma, zoals in december 2023 te merken was. Dit noopt tot afstemming van het monetair en fiscaal beleid.

Hoewel de stringente monetaire maatregelen nog noodzakelijk zijn, benadrukt de SEOB dat VSB, SBV, CBvS, alsook de overheid de dialoog aangaan op welke wijze de productiesectoren gestimuleerd zullen en kunnen worden teneinde de economische groei te stimuleren.

De SEOB is voorstander van een IMF-2 programma ter versterking van instituten om de resultaten van dit IMF-programma niet teniet te doen gaan en het simpele feit dat de overheid nog niet in staat zal zijn na het huidige IMF-programma haar financiën zelfstandig duurzaam te beheren.

De SEOB pleit ten slotte voor een serieuze aanpak van AML/CFT actions voortvloeiende uit de CFATF-aanbevelingen. De SEOB beveelt ook aan om functionarissen uit de private en bankensector op te nemen in de Nationale Anti-Money Laundering Commissie en/of de AML-PIU. Dit vanwege de impact die non-compliance heeft op de banken en de private sector.

De SEOB benadrukt dat een AML/CFT (tegengaan van fraude, corruptie, money laundering, etc) noodzakelijk is om het juiste investeringsklimaat te creëren, gedegen investeerders aan te trekken en een one-level-paying field voor alle ondernemingen in Suriname te waarborgen.