Afgelopen zaterdag gaf vicepresident Ronnie Brunswijk te kennen, dat ex-president Bouterse in 2019 de reële mogelijkheid had, zichzelf gratie te verlenen. De vicepresident en ook sommige critici, zijn van mening dat volgens de Surinaamse Amnestiewet van 2012, Bouterse (toen president) niet gestraft zou kunnen worden, omdat zijn schuld niet bewezen kon worden.

DA’91-voorzitster Angelique Del Castilho, sprak deze beweringen tegen, omdat volgens haar geen enkele president zichzelf gratie kan verlenen. “Gratie kan pas wanneer de zaak uitgeprocedeerd is en dat is in december 2023 gebeurd”, aldus Del Castilho. Volgens haar was er eerder geen sprake van een gratieverzoek, en de toenmalige president Bouterse heeft destijds daadwerkelijk alle middelen uitgezet, maar dat was bijvoorbeeld bij de Amnestiewet in 2012. Ze wees verder erop, dat er een verschil bestaat tussen amnestie en gratie. Tevens maakte ze duidelijk, dat de poging van Bouterse niet slaagde, omdat de wet onverbindend verklaard is door het Hof van Justitie en het strafproces hierdoor bijna twee jaar is opgehouden, omdat de wet in strijd was met de wetgeving. Volgens haar vormde de Amnestiewet geen obstakel het proces voort te zetten.

Del Castilho maakte ook duidelijk, dat een gratievoorstel niet aan de regering wordt voorgelegd, maar exclusief aan de president. “Zo staat dat ook in de grondwet en het staatshoofd is geen synoniem van de regering”, aldus Del Castilho. ‘’Hoewel de regering ook de president inhoudt en zonder beperking ook tot de regering behoort, maar als president is gratie verlenen, alleen aan hem voorbehouden. Welteverstaan met inachtneming van het advies van het Hof van Justitie. Al het andere dat wordt gezegd, getuigt van een gebrek aan wetskennis’’, aldus Del Castilho. Tevens maakt ze duidelijk, dat als die wetskennis er wel is, dan is er sprake van schoffering van wet en recht. “Mijns inziens is het gewoon een gebrek aan kennis van de vicepresident, want hij hoort de wet ten voeten uit te kennen, te beleven en ook uit te dragen”, aldus Del Castilho.

Ten aanzien van de opmerkingen en opvattingen van bisschop Karel Choenni van de Katholieke Kerk, is Del Castilho van mening, dat er een duidelijke scheidslijn getrokken moet worden tussen de bisschop zijn bevoegdheden, en de strekking van het recht. ‘’Het recht heeft gesproken conform onze grondwet. In de rechtsstaat heeft de kerk hierbij niets in de melk te brokkelen.

De kerk moet zich bezighouden met herstel van normen en waarden in de samenleving, bewaking daarvan en zijn specifieke geloofsovertuigingsactiviteiten”, aldus Del Castilho. Volgens haar moet de kerk niet op het partijpolitieke pad gaan. Ze verwijst naar de geschiedenis waarbij de kerk zich vaak op het politieke pad heeft begeven en niet in rooskleurige en mooie situaties is beland.

Del Castilho is van mening, dat met het laatste vonnis, het 8 decemberstrafproces is afgesloten. Volgens haar biedt dit sluitstuk een goede kans aan Suriname, samen op te trekken als Surinamers. Ze wees erop, dat de dader niet per se deel van het gezamenlijk optrekken moeten zijn.

‘’De dader moet zijn straf uitzitten, zijn verantwoordelijkheid kunnen nemen en de bisschop moet zeker de kerk duidelijk maken, dat we als samenleving respect moeten hebben voor het recht.’’ Volgens Del Castilho is wat er in de leerboeken van de kerk staat, dat we ons hoofd moeten buigen voor wet en recht. “Dat we af moeten keuren wat niet goed is en dat we normen en waarden, moeten herstellen. Alle andere insinuaties als zouden we moeten meewerken dat de dader vrijuit moet gaan, zijn in strijd met recht en rechtvaardigheid en zelfs met de leer van het christendom”, aldus Del Castilho.

Hugo Essed, advocaat van de nabestaanden rondom het 8 decembermoordenstrafproces in Suriname, verwijst de analyses van verschillende critici, en ook de uitspraken van vicepresident Brunswijk kunnen daartoe gerekend worden, inhoudende dat de veroordeelde Desi Bouterse een mogelijk gratieverzoek aan de president, besproken moet worden, naar het rijk der fabelen.

“Ik heb kennisgenomen van die meningen en ik moet ze verwijzen naar het rijk der fabelen’’, aldus Essed. ‘’Het is onzin en slaat gewoon nergens op. Het is onzin in het kwadraat”, aldus Essed in een radio-interview.

Volgens Essed hebben al deze analyses, waarbij bepaalde personen steeds onzin in de Surinaamse media beweren, een politiek doel. “Om onzin te verkondigen en verwarring te scheppen en daarmee een politiek belang te dienen”, aldus de advocaat.

Ook revisie/herziening, welk een buitengewoon rechtsmiddel is, heeft volgens Essed, geen schijn van kans.

Hoewel de raadsman van Bouterse reeds de vorige week te kennen heeft gegeven dat de veroordeelde gratie zal aanvragen, verwacht Essed niet dat het Hof van Justitie hierop positief zal adviseren. Daarnaast verwacht hij niet dat de president de gratie zal verlenen.

“De president is niet verplicht het advies van het Hof te volgen, want hij heeft een bijzondere bevoegdheid om daarover te beslissen. Alleen mag hij nooit een beslissing ongemotiveerd nemen. Ik zie niet welke motieven de president zou kunnen aanhalen, om gratie te verlenen. Daarom ga ik ervan uit, dat de gratie niet verleend zal worden”, aldus Essed.