De regering heeft vanaf de machtsovername in 2020 gesteld, dat zij ‘’een lege staatskas heeft aangetroffen”. De laatste tijd wordt dit weersproken door degenen die daarvoor verantwoordelijk zijn geweest. De Vereniging van Economisten in Suriname (VES), gaat in de oktobereditie van VES-Inzicht, in op het begrip ‘lege staatskas’.

“Een ‘lege staatskas’ is een metafoor, een manier van zeggen dat de reguliere inkomsten niet voldoende zijn om de reguliere verplichtingen van de staat na te komen. Over de staat van de overheidsfinanciën bij de machtsoverdracht van de regering Bouterse naar de regering Santokhi is er veel ruis ontstaan.

Het is goed om deze ruis uit de wereld te helpen door middel van de feiten. Uit de verslagen is gebleken dat dhr. Achaibersing al binnen één week na de verkiezingen van 25 mei 2020 in beeld was om de nieuwe minister van Financiën te worden. Hij ging direct aan de slag met de voorbereiding. In de verkennende gesprekken met de verantwoordelijke financiële personen bleek al in juni 2020, dat de inkomsten van de staat niet meer voldoende zouden zijn om de verhoogde uitgaven te kunnen dekken”, aldus de VES.

“Terwijl het bankwezen de NDP op de valreep nog behoorlijk had geholpen, was hun plafond nu wel bereikt.

Aangezien de NDP niet de naam wilde dragen dat ze op de valreep hun verplichtingen aan de ambtenaren niet kon nakomen, bood ze de VHP aan om vervroegd de macht over te nemen. Anderzijds wilde de VHP niet het risico lopen dat haar coalitiepartners zouden overlopen, hetgeen al in 1996 was gebeurd, en greep het aanbod gretig aan. Doordat de aankomende minister Achaibersing het vertrouwen had van de banken gingen deze met het gewijzigde bestuur toch akkoord met het verstrekken van een aantal nieuwe leningen.”

In het Verslag van het Bureau voor de Staatsschuld over de periode juli t/m september 2020 is vastgelegd: Met binnenlandse crediteuren zijn er nieuwe financieringen afgesloten, te weten:

• De Finabank N.V. voor SRD 25,0 mln. op 29 juni. Deze lening is aangegaan om de periodieke uitgaven van de overheid te financieren. De looptijd is 1,5 jaren en de rente 8,5%.
• Zes commerciële banken, waarbij DSB als hoofdarrangeur opgetreden heeft. De totale hoofdsom is SRD 340,0 mln. en de rente 8,5%. Ook deze lening is bestemd voor de uitgaven van de overheid. Op 6 juli met de Republic Bank voor SRD 75 mln, ter financiering van de uitgaven van de overheid, met een looptijd van 1,5 jaren tegen 8,5% rente.
• Op 6 juli met de Nationale Trust- & Financieringsmaatschappij (NTFM) N.V. voor USD 3,7 mln., de looptijd 28 maanden en de rente 9%. De bedoeling van deze financiering is om het saldo van voertuigen aangeschaft voor diverse ministeries af te betalen.
• Op 30 juli met de Finabank N.V. voor SRD 50,0 mln. ter financiering van de overheidsuitgaven. De looptijd is 17 maanden en de rente 8,5%.
• Op 24 augustus met de Trustbank Amanah voor SRD 8,1 mln, ter financiering van begrotingsuitgaven. De looptijd is 2 jaren en de rente 12%. • Op 22 september met de Republic Bank (Suriname) N.V. voor SRD 25,0 mln., ter financiering van de uitgaven van de overheid. De rente is 5% en de looptijd 1,5 jaren.

Conclusie

Volgens de VES is een staatskas nooit ‘leeg’ en ook nooit ‘vol’. “Moni no de”, moet volgens de VES dan ook niet letterlijk worden genomen. “Er is een continue stroom van inkomsten in de staatskas uit directe belastingen (DB) en indirecte belasting (IB) alsmede de niet-belastingmiddelen (NBM). Er komt dagelijks, zelfs op zondag, geld binnen.

Wat wordt bedoeld is dat deze niet voldoende zijn om alle voorgenomen (al dan niet exorbitante) verplichtingen te kunnen betalen. Dat was op 16 juli 2022 duidelijk wel het geval.”