Heb je als kind weleens een kaartenhuis gebouwd? Hoe was het resultaat? Hoe hoog of breed was je bouwwerk voordat de wind of een ander kind het omver blies? Iedere kaart was even groot, even dun en toch kon je er niet mee maken wat met een simpele blokkendoos of lego hoopje, wel lukte.

Probeer een samenleving te bouwen, met denkers die niet echt denkers zijn. Sprekers, die een deel van de werkelijkheid onbesproken laten. Leiders die niet leiden en met anderen van wie ze weten dat die geen belangstelling hebben om te leiden aan tafel schuiven, op voet van gelijkheid, of de kaartsoort die ooit op tafel verscheen. Hoe lang voordat de wind dat omver blaast?

Een systeem, dat iedere dagelijkse uitgave bepaalt, zoals brandstof, is opzettelijk opgebouwd op een manier waarop jij en ik deskundigen nodig hebben om voor ons te bepalen of wat wij aan de pomp betalen, op enige moment betaald wordt voor (1) de brandstof zelf (2) met of zonder subsidie (3) tegen de wereldmarktprijs of een andere prijs (4) met daarover één of meer soorten belastingen.

Een systeem waarbij je pas wanneer je in grote gezondheidsproblemen van dag tot dag, erachter komt, of je gedekt bent en wat je allemaal niet bij moet betalen voor wat er wel of niet is. Een systeem waar we pesten en buitensluiten, tot aan zelfdoding toe, niet erkennen als maatschappelijk probleem. Een systeem waar het ons niet verbaast, dat een elfjarige en een negenjarige klasgenootjes zijn, of dat mesverwondingen levens kosten in een schoolomgeving zonder luidop te vragen hoe veel, hoe vaak en hoe ernstig het mis moet zijn gegaan voor elk detail in deze hele keten, om jonge levens dusdanig te verwoesten, dat die inmiddels elkaar op zoveel manieren bedreigen.

Een stelsel waar vrije dagen, het land stil leggen, voor culturen en tradities die zelf nauwelijks van het bestaan van een reden voor feest op de hoogte waren. Ons kaartenhuis wordt gebouwd en gevouwen zonder dat wij kunnen tellen hoeveel kaarten wij hebben om tegen elkaar aan te leunen. Wij weten niet hoeveel mensen er in dit land wonen. We hebben dat elf jaar geleden voor het laatst behoorlijk geteld.

Wij weten niet hoeveel van ons werken of werkloos zijn. We betalen wel ervoor om dat bij te laten houden, maar kennen alleen maar de stand van zaken van tien jaar geleden.

Wij weten dat ieder gezinslid van onze president, ruimhartig op kosten van de dag belastingbetaler leeft. Maar wij weten niet precies hoeveel zij verdienen of wat ze precies doen, omdat het volgens wat hij ons vertelt allemaal buiten hem om gelopen zou zijn. Ondanks dat de Grondwet en Personeelswet toch echt voorschrijven dat hij het is die benoemt en ontslaat. Wij weten niet exact wat de vicepresident tot een ook maar gemiddeld bestuurder zou moeten maken. Of wie of wat hem ervan zou weerhouden om nog meer concessies, vergunningen, grond en geld naar zijn familie en vrienden toe te laten stromen. A man moni moro langa, roept zijn politieke vriend, van het podium af. Heeft hij ooit verdiend aan iets dat niet dankzij en ten koste van de Staat Suriname in zijn beheer is beland. En ten verdienste waarvan? Militair inzicht en leiderschap? Mijnbouwkundige innovatie? Bestuurlijke vernieuwing? Afro-Surinaamse ontwikkeling? Engelstalige voordracht van de woorden van een ander? Voetbalgeweld? Voetbal omkoping? Voetbal veroudering?

In dit kaartenhuis, is in ieder geval de mogelijkheid aanwezig voor de Joker om zich om te wisselen tot een Koning, als er maar genoeg bezoekende Koningen uit een ander pakje kaarten te voorschijn worden getrokken. Zonder dat iemand lang genoeg huiswerk doet om te bekijken of dat zelf geen jokers zijn of waren.

Mag er aandacht gevraagd worden voor hoeveel staatskosten, staatsvoertuigen en staatssalarissen aangewend zijn, om dit extra torentje op het kaartenhuis vorm en gestalte te geven? Of zijn we alleen kritisch op de aanwending wanneer het om politieagenten in een volksprotest gaat?

Als de hoogste en enige kwalificatie om mee te vouwen en mee te bouwen aan het kaartenhuis is, om (a) géén staatsgeweld tegen burgers te hebben ingezet tegen de grondwet in; (b) nooit betrokken te zijn geweest bij grootschalige drugshandel en (c ) Suriname niet achteruit te hebben zien gaan, terwijl je familie vermogen en functies vooruit gingen, is er bitter weinig dat de wind op afstand houdt. Wij kennen onze kaarten niet en tellen veel te veel andere jokers in de rommelige stapel, waarmee wij over twee jaar verder zouden moeten bouwen.

Kaarten die naar verluidt digitaal geteld zullen worden, door de geruite diaspora van de ruitenkoning, uit het ruitenpakje, nadat meer dan tweeënvijftig dansende kaarten met de ruitenkoningin afreisden naar het diasporabezoek. Terwijl onze zoveelste vrije dag, aanleiding was om te vieren hoe het zoveelste pakje kaarten hier aangeblazen kwam, was de delegatie namelijk bezig met de geruite diaspora alles behalve rust uit te oefenen. Het voorwerk van een ruiterlijke overwinning via ruiterlijke machientjes, kan namelijk niet vroeg genoeg beginnen. En toont de ruitenkoning, die in het binnenland de klavertjes zonder plaatjes nog niet van behoorlijk werkend internet heeft kunnen voorzien, zich groot voorstander van digitale verkiezingen, met het opzichtig voorbeeld, van zijn land van herkomst als ruiterlijk voorbeeld. De digitale staveermachines hielpen de maffia om kaart tellers buiten casinodeuren te houden. Wie weet laten de telmachientjes van de ruitenkoning ook minder aan kans en toeval over.

In het land der kaartenhuizen, legt de koning soms onze blindheid bloot. Onze Tropical Beauties, die niet allemaal veel beter Engels kunnen dan de jokerkoning, maar wel dieper nadenken over de zucht naar macht, kunnen in twee categorieën meedoen. Vooralsnog hoeven wij ons dus voor de winnaars niet zo zeer bezig te houden met of de kaart als jonkheer of jonkvrouw op tafel kwam en wel boven aan de stapel thuis hoort. Maar klaarblijkelijk geldt soms de joker als koning en soms omgekeerd.

Wij houden dus onze adem in, rondom het kaartenhuis.

A.A.