Bij de persconferentie van de Vereniging Inheemse Dorpshoofden in Suriname (VIDS) gisteren, zei voorzitter Lloyd Read, dat zoals bekend is van de organisatie, ze bij geschil of onrust, geneigd is de vrede te bewaren.

Echter is de termijn die afgesproken was met de regering verstreken en Read noemde achter elkaar de ontberingen die sedert de gebeurtenissen te Pikin Saron zich hadden voltrokken. Zo had hij het over de gijzeling van de bewoners die niet naar hun kostgronden mochten gaan, door de politie en militairen die dat niet toestonden. Ook mochten zij geen jachtgeweer meer bij zich hebben. Verder waren er geen voorzieningen getroffen voor voedsel en drinkwater voor bewoners. Volgens Read waren hun strijders omgekomen vanwege een situatie die lang genoeg het geduld van de mensen op de proef had gesteld en is uitgemond in een escalatie, met als gevolg de dodelijk getroffen strijders. Geen woord is gezegd over de kosten van begrafenis en ook niet aangaande de vergoeding van families die zonen hebben verloren. ”Vijf jaar geleden is de Staat Suriname door het Inter-Amerikaans Mensenrechten Hof veroordeeld vanwege mensenrechtenschendingen van de Kali’na en Lokono inheemse volken van het Beneden-Marowijne gebied.  Dit vonnis is tot op heden niet uitgevoerd”, aldus Read. De VIDS-voorzitter zei dat ze dit niet zullen accepteren en kondigde burgerlijke ongehoorzaamheid aan, die volgens hem moet leiden tot de uitvoering van het vonnis. Read maakte ook duidelijk dat de ambassades hier te lande op de hoogte gesteld zullen worden en dat internationaal bekendheid gegeven zal worden over de ontstane situatie en houding van de regering.

De ondervoorzitter van de VIDS, Selowin Alamyawari, zei in zijn openingswoord dat bij de regering, economische rechten voorkeur genieten boven de mensenrechten van de inheemsen. Ook maakte de ondervoorzitter duidelijk dat aan internationale organisaties en ambassades gevraagd is hun invloed aan te wenden, zodat de rechten van de inheemse en tribale volken gerespecteerd worden. Alamyawari meent dat zijn organisatie nog dialoog wil met de regering, maar niet langer meer wil wachten. Volgens hem wordt Suriname het zoveelste land waar inheemsen worden doodgeschoten en verjaagd van hun woongebieden vanwege de hebzucht voor natuurlijke rijkdommen. ‘’Een vreselijke afgang en dieptepunt voor Suriname’’, aldus de ondervoorzitter.

Kapitein van Gran Kreki, Angelique Palmtak, stelde dat van de parlementariërs niets te verwachten valt, zowel de oppositie als coalitie vraagt naar uitstel en verdere aanpassingen of komt met vragen of verleent geen quorum. ‘’We zijn bezig juridische stappen voor te bereiden voor de uitvoering van het Kali’na- en Lokono-vonnis en wachten niet langer. Het is onbegrijpelijk dat een zichzelf respecterende staat inclusief de wetgever, zolang kan wachten met het vonnis van een mensenrechtenhof’’, aldus Palmtak. Namens de VIDS eist ze dat de wet van juni 2021, de behandeling van de wet in DNA met of zonder amendementen wordt afgekeurd. ‘’Tot nu toe is er geen reactie gekomen van de regering’’, zegt kapitein Palmtak. Op de vraag van onze redactie als de VIDS weleens heeft nagedacht over het bijstaan van de gemeenschappen met het helpen schrijven van een businessplan zodat ze met een duidelijke aanpak van hun economische ontwikkeling eventueel verder kunnen gaan, antwoordde de voorzitter dat er invulling gegeven zal worden aan de economische ontwikkeling van inheemsen in hun woongebieden. Ook wees hij erop dat het bij de VIDS niet gaat om zelfstandigheid van de gemeenschappen en om eigen keuzes te maken bij de economische ontwikkeling, maar dat de gemeenschappen deel willen zijn van de Staat Suriname. Hij sprak ook over de decentralisatie, volgens hem gaat het precies daarom op lokaal niveau. Milton Castelen meent dat vanwege de strategische redenen, de VIDS niet heel veel prijs kan geven, maar te denken valt in termen van naar de rechter stappen en afdwingen dat de vonnissen worden uitgevoerd door de regering. Hij herinnerde eraan dat de zaken nog aanhangig moeten worden gemaakt.