Tijdens de introductie van de BTW is aan het belastingbetalend publiek voorgehouden, dat BTW een eerlijk stelsel is. BTW betalen we in zekere mate als consument zelf, omdat we ook ervoor kunnen kiezen, minder uit te geven. BTW zou dus rechtvaardig zijn, want BTW wordt vooral betaald door degenen die zich kunnen veroorloven wat meer uit te geven. Ook werd beloofd dat goed naar de belastingschijven gekeken zou worden voor loonbelasting. Het was namelijk vooral niet de bedoeling de belastingdruk te verdubbelen. De werkgever zou voor hetzelfde bedrag wat meer tevredenheid bij de werknemer merken, die wat meer overhield. En de werknemer kon dan verstandig sparen, investeren of beleggen of minder verstandig, die extra ruimte aan goederen en diensten besteden. Waardoor de verstandige werknemer aan een gouden toekomst, weliswaar in SRD bouwde, terwijl de onverstandige werknemer via het BTW-stelsel, de overheidsfinanciën met zijn consumptiegedrag zou bevoordelen.

Een hardwerkend, spaarzaam volk zou dus minder, maar slimmer belast worden, terwijl volgens de projecties, internationaal rondgestuurd, in het eerste jaar al honderden miljoenen aan extra belastingopbrengst, de staatskas in zou vloeien.

Die voorzichtige, bezuinigende overheid nam in dezelfde periode, volgens de Rekenkamer, in een jaar tijd bijna vierduizend extra ambtenaren in dienst. Die ambtenaren en hun tientallen duizenden collega’s is onlangs een koopkrachtversterking toegezegd van SRD 2.500. Een bedrag dat werkgevers in de particuliere sector, niet onbelast, als netto verhoging aan hun werknemer kunnen toekennen, zelfs als ze bruto de middelen ergens vandaan hadden kunnen goochelen.

Voor de duidelijkheid: zelfs met de optimistische meeropbrengst in belastingen, door BTW, van SRD 200 miljoen, over het jaar 2023, zou nog geen 10 procent van de verhoging van lonen over de periode 2022, van ambtenaren betaald kunnen worden. Die verhoging, dus de bijkomende loontotalen voor de overheid over 2022, dus lang voor de belofte van koopkrachtversterking van eerder deze maand, alleen, bedraagt namelijk bijna SRD 2 miljard. Zou de BTW-opbrengst via een aards of hemels wonder dus 500 prcoent hoger uitvallen dan verwacht, dan nog zou dat niet genoeg zijn om de verhoging van de loonkosten van ambtenaren over 2022, laat staan die van 2023, voor ook maar de helft daaruit te betalen. Terwijl uit de Staff Level Agreement, BTW met man en macht en zonder nakoming van de belofte van verlichting en herstructurering van loonbelasting voor particulieren, is doorgedrukt, de drie maanden evaluatie nimmer publiekelijk heeft plaatsgevonden en de meeropbrengsten niet openbaar zijn gemaakt, is het ander onderdeel van de Staff Level Agreement, namelijk het Public Sector Reform programma, geen onderwerp van de dagelijkse discussie. Het valt moeilijk te rijmen, dat een verdere ongelijkheid in loon- en ambtelijke belastingen, zonder meer door het IMF geaccepteerd zou worden of dat een verdere oprekking van de onverklaarbaar hoge loonkosten van de overheid, niet indruist tegen ieder principe waar de Staff Level Agreement op gebaseerd is.

Wat voor werknemers en met name lage en middeninkomens misschien wel het meest desastreus werkt aan de invoering van de BTW op de manier zoals die verlopen is, is dat het helemaal niet zo is, dat dit BTW-stelsel, de lasten bij de brede schouders of de vrolijke consumptieverslaafden neerlegt. Het zijn namelijk niet de huishoudens met inkomsten boven de SRD 30.000 aan inkomsten per maand, die het meest gedwongen worden tot uitgaven. Het zijn de inkomens tot SRD 12.000 die realistisch gezien alleen al aan vervoerskosten, huisvesting en basisbehoeften, vrijwel allen belast en onverekenbaar voor particulieren, vrijwel gedwongen zijn het gehele resterend nettoloon te besteden. Het mag inmiddels voor iedereen die in Suriname woont, leeft en werkt, duidelijk zijn, dat de breedste schouders, de spiermassa in de organen in het geheel niet aan loon uit arbeid dankt, maar aan erfenis, volledig onbelast, inkomsten uit vastgoed, aan de verhuurders en verkopers zijde onbelast, aan winst uit onderneming, ver onder de schijven van loonbelasting belast en aan huwelijks vermogens vermenging of de lusten van het verzorgd concubinaat, beiden volledig onbelast. Daar komt bij dat het blinkend Japans of Europees wagenpark van de meeste directeuren, directeur-eigenaren of eigenaren van directeuren, niet in de vorm van belastbaar vervangbaar loon toegekend wordt, maar ofwel als voorfinanciering, onbelast ofwel als kostenpost op last van de vennootschap, afgetrokken wordt. De brede schouders zijn dus ingesmeerd, ontspannen en onbelast als laatste levensgenieters onder de Surinaamse zon, nog vrijer van belastingdruk of belastingschijven dan zelfs de ambtenaren of de politieke klasse zich mogen voelen. Terwijl de belastingdruk aan de inkomstenzijde en de belastingdruk aan de uitgavenzijde de lage en middeninkomens, iedere maand weer aan beide zijden laten opdraaien voor een financiële staatshuishouding, die van kwaad tot erger wordt. Ondernemerschap, initiatief en particulier iets opbouwen, worden gedemotiveerd, op een moment dat werkgelegenheid in de particuliere sector als het belangrijkste instrument van ontwikkeling en opleving gekoesterd zou moeten worden. De redenen dat successiebelasting bij nalatenschappen, onroerend goed belastingen, serieuze verhogingen van canon voor grondhuur, accijnzen op kansspelen, toegang tot gokhuizen en softdrugs, regulering van en heffingen op prostitutie geen onderwerp van discussie mogen vormen, terwijl de particuliere werkgever en werknemer, elkaar niet eens op een behoorlijke wijze kunnen vinden, ontwikkelen en cultiveren, vanwege een overheid die zich aan met name die relatie wil en blijft verrijken, zijn duidelijk gelegen in een scheve benadering van waar de Belastingdienst rationeel voor ingezet zou kunnen en moeten worden vanuit een serieuze ontwikkelingsgedachte, in plaats van een inhaalslag met een kortetermijnvisie.

A.A.