Moeten er mensen overlijden voordat Hoofdstuk VII, gewijd aan kleinschalige mijnbouw in het Delfstoffenbesluit van 1986, wordt uitgevoerd? Moeten er mensen sterven voordat de wet inzake landrechten voor Inheemsen en Marrons wordt goedgekeurd in De Nationale Assemblee? De gebeurtenissen van 2 mei 2023 in het Pikin Saron-gebied, lijken deze beweringen te ondersteunen. Wat gebeurde er op deze dag? Pikin Saron is een Inheems dorp gelegen aan de West-Surinameweg, zo’n 20 kilometer ten westen van de luchthaven Zanderij. Vroeg in de ochtend stopte een groep gewapende inheemse mannen meer dan een dozijn vrachtwagens, beladen met hout, die op weg waren naar Paramaribo. De chauffeurs werden gegijzeld en beroofd van hun bezittingen. Tien van de vrachtwagens werden in brand gestoken, evenals het politie- en boswachtersbureau. Twee politieagenten raakten gewond bij het geweervuur en zijn naar het ziekenhuis in Paramaribo vervoerd voor behandeling. De mannen trokken vervolgens naar het westen en gingen de 12 kilometer lange weg op die leidt naar Maripaston, een goudmijn van het staatsbedrijf Grassalco, waar vorige maand Inheemse mijnbouwers waren verwijderd. Een bewaker raakte te Maripaston gewond door een schot in de schouder. De aanvallers sloegen daarna op de vlucht en begaven zich naar de ingang van het inheemse dorp Big Poika langs de West-Surinameweg. Hier werden ze geconfronteerd met de politie en het leger. Vermoedelijk zijn op deze plek twee Inheemse mannen gesneuveld tijdens het vuurgevecht dat hierop volgde. Wat zijn de dieper liggende oorzaken van deze opstand? Suriname is het laatste land van Zuid-Amerika dat nog geen landrechten heeft goedgekeurd voor Inheemse en Marron gemeenschappen. Opeenvolgende regeringen hebben allemaal beloofd de kwestie van landrechten op te lossen, maar tot op heden is de wet nog niet goedgekeurd. Suriname werd tot drie keer toe veroordeeld door het Inter-Amerikaanse Hof voor de Rechten van de Mens, en gesommeerd, een ​​wet inzake landrechten goed te keuren en uit te voeren. Helaas, het mocht niet baten. Intussen zijn er houtconcessies en woonkavels uitgegeven in Inheemse woongebieden, wat tot spanningen heeft geleid. De huidige Mijnbouwwet werd in 1986 goedgekeurd. Hoofdstuk VII is gewijd aan kleinschalige mijnbouw. In artikel 36.3 staat dat kleinschalige (goud) winning alleen mag plaatsvinden in gebieden die zijn vastgesteld bij een besluit van de minister van Natuurlijke Hulpbronnen en dat is gepubliceerd in het Staatsblad. In december 2012 werden vier werkgebieden van totaal 20.000 hectare goedgekeurd door de minister van Natuurlijke Hulpbronnen. Werkgebied #1 werd actief geëxploiteerd door de goudzoekers van Nieuw Koffiekamp. Vijf jaar later werd dit gereserveerde werkgebied door de mijnbouwinstanties geschrapt en toegewezen aan een mijnbouwbedrijf uit de stad. Na het debacle van 2 mei 2023, dringen we er bij de president, de vicepresident en de ministers op aan het juiste te doen, en De Nationale Assemblee aan te moedigen zo spoedig mogelijk de concept wet op de landrechten voor Inheemse en Marrons goed te keuren. De wet staat op de rol voor behandeling op 4 mei 2023.

Bovendien stellen we ook voor dat de minister van Natuurlijke Hulpbronnen, gebieden voor kleinschalige goudwinning goedkeurt op grond van artikel 36.3 van het Delfstoffenbesluit. Er is een gemineraliseerde zone van de groensteengordel op een heuvel van 70 meter, slechts 14 km ten westen van Bigi Poika. Er is ook een deel van de gemineraliseerde groensteengordel op een heuvel slechts 7 km ten zuiden van Pikin Saron langs de Saramaccarivier. Als de minister deze gebieden aanwijst bij beschikking, kunnen ze door kleinmijnbouwers worden geëxploiteerd met metaaldetectoren. Er worden dan geen bomen omgehakt, er worden geen waterwegen vervuild en er wordt geen kwik gebruikt.

Deze aanpak wordt reeds door een mijnbouwer in Suriname toegepast, die in drie jaar tijd een prachtig huis heeft gebouwd en een Toyata four-wheel drive heeft gekocht. Vandaag is gender niet weg te denken: zijn Pew-Pew Parken voor vrouwen een mogelijkheid, waar ze tussen het planten door, metaaldetectoren kunnen gebruiken? Ook in andere gebieden in het binnenland, zoals Maripaston, zouden goed bestuurde mijnbouwgebieden met scholingsmogelijkheden kunnen worden goedgekeurd bij wet, die voor alle Surinamers toegankelijk zijn, zodat werkzoekenden tijdens de huidige economische crisis voor hun gezin kunnen zorgen. Jongeren kunnen in de reservaten een nieuw vak leren. De president stelt zelfs voor om mijngebieden aan te leggen. Dit is geen nieuw idee. In de jaren zeventig, nog voordat het voorstel in de wet and 1986 was opgenomen, heeft een geoloog, werkzaam bij de Geologische Mijnbouwkundige Dienst (GMD), een voorstel geschreven om vijftien werkgebieden in te stellen in het binnenland onder supervisie van een geoloog of mijnbouwinspecteur. Dit zou vandaag indrukwekkend zijn, maar de Mijnbouwwet moet worden toegepast en nageleefd, zodat er geen conflicten ontstaan tussen de kleinmijnbouwers.

Deze acties zullen helend zijn voor de natie, een win-winscenario opleveren en Suriname in overeenstemming brengen met de gangbare internationale normen.