Surinaamse banken zijn vrijpostig en bureaucratisch
Op de website van de Centrale Bank van Suriname staat prominent het onderwerp financiële inclusie. De bank stelt dat er nog steeds mensen in de wereld zijn en ook in Suriname, die geen toegang hebben tot financiële producten en diensten. Zoals gebruikelijk is in Suriname, verschuilt men zich achter een vermeend wereldwijd probleem dat in zekere mate ook in Suriname voorkomt. Het zou beter zijn om te onderkennen dat mensen in de meeste landen van de wereld wel eenvoudig toegang hebben tot financiële producten en diensten maar in Suriname niet. De Centrale Bank van Suriname zou er volgens de website naar streven om dit te verbeteren en verwijst naar informatie over de verschillende projecten op de website, maar er is bar weinig informatie te vinden. Na voltooiing van een pilotproject ‘Nulmeting Financiële Inclusie en Educatie’, zou medio 2022 een landelijk onderzoek worden uitgevoerd over de toegang tot, en het gebruik en de kwaliteit van financiële producten en diensten. Over de resultaten van dit onderzoek heb ik niets kunnen vinden.
De Surinaamse Bankiersvereniging pretendeert ook de financiële inclusie te stimuleren. Op de website is nog informatie te vinden over het openen van bankrekeningen voor burgers die covid-19-steun zullen ontvangen en niet over een bankrekening beschikken. Op de site staan mooie quotes en oneliners over financiële inclusie, maar over concrete initiatieven is niets te vinden. Wel dat voor het openen van een bankrekening onder andere een geldig identiteitsbewijs en een onderbouwing van het inkomen nodig is. Het inkomen kan volgens de website onderbouwd worden met een loonslip, werkgeversverklaring of een overzicht van de inkomsten. Maar waarom is een onderbouwing van het inkomen nodig wanneer de klant geen krediet krijgt en niet rood kan staan? Het gaat een bank helemaal niets aan of een klant inkomen heeft en wat de bron daarvan is, tenzij er bij transacties indicaties van witwassen of crimineel geld zijn. Ik hoopte dat deze informatie inmiddels verouderd is omdat deze onzinnige starre houding van de banken al dikwijls is bekritiseerd. Op de website van de Surinaamse Bankiersvereniging staat ook het ‘jaarverslag’ over 2019- 2021 (inderdaad, twee jaar). In het eerste deel over 2019-2020 staat een paginagrote foto van Patricia (49), interieurverzorgster, met de quote: “Ook ik heb een bankrekening!” Dat is in Suriname kennelijk iets heel bijzonders, een interieurverzorgster die een bankrekening heeft. In veel andere landen is dat de gewoonste zaak van de wereld en hoeft hiervoor niet op deze wijze aandacht te worden gevraagd.
De foto is ontleend aan het materiaal van de ‘landelijke en meertalige bewustwordings- en gedragsveranderingscampagne’, waarmee de Surinaamse Bankiersvereniging eind 2019 de gemeenschap stimuleerde ‘om over te gaan tot transparant bankieren’. Nadat ik dit gelezen had, hoopte ik dat de Surinaamse banken de stroperige en tijdrovende bureaucratie bij het openen van een bankrekening inmiddels hebben afgeschaft en alleen informatie opvragen die werkelijk benodigd is. Ik dacht, laat ik eens een kijkje nemen bij de twee grootste banken. Het openen van een rekening kan bij De Surinaamsche Bank online. Je kunt dat doen voor jezelf wanneer je 21 jaar of ouder bent. Iemand jonger dan 21 jaar is volgens de bank een kind.
Het openen van een rekening voor een student kan ook. Een student is volgens de bank 13 – 25 jaar oud. De bank vraagt de gebruikelijke informatie: naam, adres, woonplaats, geboortedatum en -plaats, nationaliteit, contactgegevens en/of je ingezetene bent of niet. Dat is inderdaad relevante informatie. De bank wil ook weten wat je burgerlijke staat is en geeft de keuze uit gehuwd, ongehuwd, concubinaat, weduwe/weduwnaar en gescheiden, en wil ook de naam en werkgever van een eventuele partner weten. Deze vrijpostigheid is ongekend. Het gaat de bank natuurlijk helemaal niets aan wat je burgerlijke staat is, of je samenwoont en wie eventueel je partner en zijn of haar werkgever zijn. Dat is voor het openen van een bankrekening volstrekt irrelevant. De bank schendt hiermee de privacy van de potentiële klant. Maar het gaat nog veel verder …
De bank wil ook weten of je werkt, voltijds, in deeltijd, of als zelfstandige ondernemer, of je niet werkzaam bent of gepensioneerd. Wanneer je werkt, wil de bank je beroep weten, wanneer je in dienst bent getreden, wie je werkgever is, en het adres, telefoonnummer en e-mailadres van de werkgever. Ook dit gaat de bank geen ene bal aan! Het gaat om het openen van een doodgewone bankrekening. Ook iemand zonder vast werk en zonder vast inkomen moet een bankrekening kunnen openen. Wanneer iemand wel een werkgever heeft, hoeft de informatie daarvan niet aan een bank te worden verstrekt.
Dit is nieuwsgierige bemoeizuchtige gewichtigdoenerij. De banken schermen graag met zogenaamde strenge internationale vereisten, maar dat is in dit geval echt flauwekul. Geen enkele bank hoeft te weten of je inkomen hebt en/of je werkt, voor het openen van een gewone betaalrekening zonder kredietfaciliteit.
De Hakrinbank recapituleert de voorwaarden voor het openen van een rekening op de website. Naast het overleggen van een geldig legitimatiebewijs wil de bank ook een CBB-uittreksel zien dat niet ouder is dan een maand. Dat is natuurlijk een overbodige vereiste omdat al een geldig legitimatiebewijs moet worden getoond. Stel je voor dat iedereen in andere landen eerst naar de burgerlijke stand of het bevolkingsregister moet om een bankrekening te openen. De ambtenaar zou in de lach schieten. In Suriname houdt men elkaar zo lekker bezig en duurt het openen van een rekening niet een paar minuten maar een paar weken of nog veel langer.
Ook de Hakrinbank vraagt je het hemd van het lijf over een werkgever die je zou moeten hebben, met vermelding van het KKF-nummer, of een andere bron van inkomsten, maar dat is helemaal niet nodig voor het openen van een bankrekening en gaat de bank niets aan. Uit het aanvraagformulier voor het openen van een rekening blijkt hoe groot de honger naar overbodige bureaucratische informatie van de Hakrinbank is. Naast de gebruikelijke gegevens over naam, adres en woonplaats, wil de bank ook weten of je gehuwd of ongehuwd bent. Waarom?
Ook de Hakrinbank wil weten wie je eventuele werkgever is en wat het adres is van de werkgever. Waarom toch? Dat gaat de bank niets aan. De bank wil ook weten wat het doel is van de rekening en wat het totaalbedrag is dat je per maand denkt te storten. Tja, wat is het doel van een bankrekening. Misschien wat geld achter de hand hebben om betalingen te doen? En wat doet de bank wanneer je niet zoveel geld hebt om te storten?
Wordt je verzoek dan afgewezen? De hiervoor geschetste situatie is waarschijnlijk niet uniek voor de twee genoemde banken. Het zal bij de overige Surinaamse banken niet veel anders zijn. Ik vind het onbegrijpelijk dat al zo dikwijls is gevraagd aan de banken om het openen van een rekening te vereenvoudigen, dat banken financiële inclusie zogenaamd hoog in het vaandel hebben, en dat deze onbenullige bureaucratie toch niet is uit te bannen.
Hans Moison
