Wanneer je prijscontrole centraal stelt in je strijd tegen inflatie, vervals je vrije marktwerking. Je legt je duim op de weegschaal en kiest als overheid, wie het verlies, naar jouw mening moet dragen van jouw monetair wanbeleid: namelijk de ondernemer.

Er bestaat geen winstmaximum en er bestaat geen kostengarantie, dus je steekt je hand in de zak van de ondernemer, deelt cadeautjes uit aan het volk, aan de hand van wat je daar vindt, terwijl jouw eigen sociaal vangnet en je financiële beleidskeuzes, ze het moeilijk hebben gemaakt.

Bovenaan de lijst van verworvenheden van deze regering, in hun boek en op hun flyers prijkt: het uitbetalen van ambtenarensalarissen. Ten eerste is dat een leugen: de ambtenaren hebben hun nominaal loon misschien ontvangen, maar aan koopkracht, net als iedere andere werkende persoon, enorm ingeleverd, omdat ze voor die SRD’s minder dan de helft kunnen kopen.

En dat heeft alles te maken met het bewust, NIET tot prioriteit maken van een stevige SRD, waar je wat mee kunt kopen. Omdat ook veel van de overheid haar schulden in SRD zijn. Ten tweede, toont het een gapend gebrek aan visie aan. Waar wilde je twee jaar geleden zijn?

Op een punt dat salarissen van het ambtenarenapparaat betalen iets was om trots op te zijn? Ten derde: is dat waar je ons drie jaar, vijf jaar verder heen wilt leiden?

Iemand die je wijsmaakt dat prijscontrole de inflatie of koersstijging kan beheersen, beledigt je denkvermogen. De koers bestaat uit: Valuta die je verdient tegenover valuta die je nodig hebt voor import, aangevuld door Vertrouwen of Wantrouwen.

Zoek naar: Ray Dalio’s How the Economic Machine Works (https://youtu.be/PHe0bXAIuk0)

Je zult je lokale productie en onderneming moeten boosten, je productiviteit omhoog moeten halen, minder moeten lenen en minder moeten importeren.

Als iemand je vertelt dat er een toverformule is, die anders werkt dan dit, vertellen ze leugens. Uit machtsbehoud, financieel gewin of ter afleiding. Maar leugens net zo goed.

Hoe kan aan die drie factoren gewerkt worden?

De grondstof van vertrouwen is waarheid. Ook wanneer die waarheid lelijk en beangstigend en hard is. Stop met liegen en met sugarcoaten! Stop met beschermen van je vriendjes en vriendinnetjes! Begin schuldeisers, het volk en investeerders zo veel mogelijk glasharde data en cijfers te geven en in je toekomst voorspellingen sober., terughoudend en lichtelijk pessimistisch te zijn. Door de tijd heen, groeit vertrouwen dan langzaam. Zelfs wanneer het nieuws in het begin slecht is. Zo lang het gedocumenteerd, becijferd en verifieerbaar is.

Valuta die verdienen of besparen, kan vrijwel budget neutraal. Zorg voor: importvervanging, technische ondersteuning, voorlichting over belastingen, voorrang bij vergunningen voor die ondernemers die daartoe bereid zijn. Betrek de brancheorganisaties bij de knelpunten en vorm beleid op de knelpunten, waarvan ze aangeven, dat deze vrijwel geen investering, maar een wijziging in werkwijze vereisen.  Valuta die je nodig hebt voor export: hier kun je niet aan komen, zonder aan vrije markt te komen en dat is zelden een goed idee. Je kunt wel prioriteiten aanleren, via voorlichting, via cultuuromvorming, via communicatie (waar je budgettair al heel veel in stopt, maar op dit moment voor partij politieke doeleiden).

Zie als voorbeeld de gezamenlijke advertenties van productschappen in het buitenland. Je kunt gerust een bijdrage vragen van de branche of een publiek privaat initiatief samen oppakken. Je kunt onderscheid aanbrengen in tarieven van belastingen, maar ook daar treedt al snel misbruik in op. Maar op dezelfde manier waarop George W. Bush letterlijk zijn volk stimuleerde auto’s en laptops te gaan kopen, kan je prima aan je volk vragen (wanneer het vertrouwen daar is): Als je importeert, focus op productie, kapitaalgoederen en bewaar je consumptie voor lokaal plezier, een ervaring hier in Suriname of voor een moment waarop het met ons allemaal wat beter gaat. Geef voorkeur aan import vanuit landen die dicht in de regio liggen, veel export van ons afnemen en ons toegang geven tot kennis en tot het professionaliseren van onze productie.

 Antoon Karg