De krant lezen is ook nuttig
De VHP en haar voorman Chan Santokhi wonnen in 2020 overtuigend de Surinaamse parlementsverkiezingen. In juli van dat jaar werd zijn regering beëdigd. De verwachtingen waren hooggespannen. Al in augustus 2020 werden de eerste barstjes zichtbaar in het imago van de nieuwbakken president. Hij benoemde een te jonge onervaren juriste zonder de benodigde competenties tot lid van de raad van commissarissen van Staatsolie. Santokhi’s belangrijkste drijfveer voor de benoeming was dat hij en de juriste de echtelijke sponde delen.
Inmiddels zijn we twee jaar verder. De problemen in Suriname zijn niet opgelost maar verergerd. Van de mooie verkiezingsbeloftes is weinig terechtgekomen. Geheel in lijn met de Surinaamse traditie, is sprake van slecht landsbestuur en bevoordelen bepaalde bewindspersonen vooral zichzelf en hun kring van vertrouwelingen. De regering-Santokhi blundert keer op keer en de lijst met schandalen is lang. Goede initiatieven om de financieel-economische en monetaire situatie te verbeteren worden overschaduwd door wat er fout gaat.
De Organic Movement brengt veel mensen op de been die protesteren tegen het beleid van de regering. Santokhi probeerde de protesten te sussen door een delegatie uit te nodigen voor overleg, maar dat mislukte. Een groot probleem van deze president is dat hij te veel praat en te weinig luistert. De afgelopen twee jaar is onophoudelijk gehamerd op de fouten die de regering maakt. De Organic Movement verlangt dat de regering eerst een aantal eisen inwilligt. Zij deze eisen redelijk? Naar mijn mening de meeste wel.
De onrechtmatige uitgifte van grond in het Sabakuproject en het Kronenburgproject moet direct worden teruggedraaid en grondrechten van marrons en inheemsen moeten worden erkend. Ik vind dat redelijke eisen. Het is een schandaal dat een minister namens de ABOP is vervangen om corruptie met grond te faciliteren. We wachten al lang op het rapport dat Santokhi toezegde over onderzoek naar de reden van ontslag van minister Pokie. Vanzelfsprekend zal het formeel regelen van de grondrechten wat tijd vragen, maar een harde toezegging van de regering in dit stadium volstaat.
Niemand kan het oneens zijn met de eis dat alle benoemingen van family & friends per direct ongedaan worden gemaakt. De werving van kandidaten moet met een open proces en objectieve competentiecriteria plaatsvinden, niet in achterkamertjes van politieke partijen, bij de familie aan tafel of in presidentiële slaapkamers.
De fraude met vervalste betaalopdrachten van het ministerie van Financiën en Planning moet door onafhankelijke specialisten worden onderzocht en het onderzoeksrapport moet openbaar worden gemaakt. Het is noodzakelijk om de criminelen op te pakken en te berechten en de gestolen gelden terug te halen. De actievoerders eisen ook dat de minister op non-actief wordt gesteld, maar dat vind ik onredelijk. De minister is weliswaar politiek verantwoordelijk, maar er is geen enkele indicatie van zijn betrokkenheid bij deze fraude. Hij kan toch bezwaarlijk direct verantwoordelijk worden gehouden voor een zwakte in een operationeel proces, waarbij vermoedelijk sprake is van samenspanning door medewerkers van het ministerie en derden. De fraude van zo’n SRD 40 miljoen (USD 1,8 miljoen) valt in het niet bij de diefstal begin 2020 van USD 200 miljoen aan kasreserves en deposito’s door samenspanning van de governor van de Centrale Bank van Suriname en de minister van Financiën.
Men vereist ook dat stroom-, water- en brandstofprijzen direct worden verlaagd. Ik begrijp de noden van de mensen, maar ben hier geen voorstander van. De overheid kan niet langer de kosten van stroom, water- en brandstof subsidiëren. Lagere prijzen werken ook in het voordeel van mensen die de nota makkelijk kunnen betalen. Voor zover mogelijk moet de bedrijfsvoering van de leveranciers worden geoptimaliseerd om de kostprijs te verlagen. De regering moet voorts spoedig programma’s instellen ter ondersteuning van de zwaksten in de samenleving, van objectsubsidie naar subjectsubsidie.
De berichtgeving over baby’s die bij gebrek aan neonatale zorg, vlak na de geboorte bij hun moeder worden gelegd om te sterven, was van een huiveringwekkende zakelijkheid. Deze mensonterende situatie dient zo snel mogelijk te worden verholpen. Hoe durft de regering weinig zinvolle maar kostbare ambassades en consulaten in stand te houden, doelloze diaspora-instituten op te zetten, deel te nemen aan een World Expo, een congres te organiseren voor de Caricom, of rond te rijden met lange stoeten gepantserde auto’s en beveiliging, wanneer aan de meest kwetsbaren basale zorg wordt onthouden? Het is een grote schande.
Ook deze protestbeweging vindt het onbegrijpelijk dat de directeur van Hakrinbank, die beschuldigd wordt van seksueel molest, niet wordt aangepakt door Justitie, de raad van commissarissen of de aandeelhouders. Zij stelt terecht dat het een aanfluiting is dat wetgeving al jaren wacht op behandeling door het parlement. Ook zonder deze wetgeving zouden er naar mijn mening voldoende mogelijkheden moeten zijn om een directeur die zich niet fatsoenlijk weet te gedragen, te ontheffen wanneer het molest bewezen word geacht. Wanneer maatregelen tegen deze directeur uitblijven, is Suriname in feite een achterlijk land voor de vrouwenemancipatie.
Misschien wel de belangrijkste eis voor de ontwikkeling van Suriname op lange termijn is duurzame verbetering van het onderwijs. Hier is breed draagvlak voor in de samenleving maar het is ook een van de meest ingrijpende en kostbare initiatieven. Op korte termijn zou een regering hierover slechts in algemene bewoordingen een toezegging kunnen doen. Een zeer ingrijpend en rigoureus plan is noodzakelijk om daadwerkelijk verbeteringen te initiëren en te realiseren.
Suriname kan niet zonder de hulp van het IMF de financieel-economische en monetaire situatie verbeteren, hoewel sommigen het IMF als kwade genius blijven zien. Natuurlijk vereist het IMF dat de broekriem wordt aangehaald omdat een land geen geld kan uitgeven dat er niet is. Doordat de regering onvoldoende voortgang maakt met het realiseren van verbeteringen, zoals de invoering van btw om de belastingbaten te verhogen, stagneert de bevoorschotting van het IMF. Zo duurt het nog langer alvorens Suriname uit de vicieuze cirkel raakt.
Het hoger beroep in de zaak rond de Decembermoorden dient op 29 juli. Het is geen toeval dat telkens wanneer Desi Bouterse voor de groene tafel moet verschijnen er onrust wordt gecreëerd in de samenleving. De NDP haakt ook nu enthousiast in op de protesten als manipulatieve populistische partij, die snel vergeten lijkt te zijn waardoor Suriname in de problemen is gekomen. Melvin Bouva suggereerde zonder bewijs dat een ‘megafraude-schandaal’ bij het ministerie van Financiën en Planning had plaatsgevonden, waarbij tussen de SRD 500 miljoen en SRD 900 miljoen zou zijn verduisterd. Het gaat in werkelijkheid naar verluidt om SRD 40 miljoen. De protesten mogen er niet toe leiden dan de aandacht voor de zaak rond de Decembermoorden verslapt. Het proces sleept zich al vijftien jaar voort. Het is hoog tijd dat de veroordeelden hun straf gaan uitzitten.
Het ongeleide projectiel Ronnie Brunswijk, veroordeeld voor cocaïnesmokkel, is onderdeel van het probleem. Hij leidt de ABOP, die door fouten in het kiesstelsel met 9,1% van de stemmen maar liefst 15,7% van de parlementszetels in de wacht sleepte. Santokhi kon Brunswijk niet passeren bij de vorming van zijn kabinet om Bouterse buiten de deur te houden. De invloed van Brunswijk is groot. Hij regelde topbanen voor zijn broer Leo en vele andere gezins- en familieleden, terwijl hij formeel niet over de benoemingen gaat. Naar aanleiding van de protesten zegde hij toe broer Leo terug te zullen trekken van een aantal posten, terwijl hij hier formeel evenmin over gaat.
Brunswijk reageerde empathisch op de protesten: “Niemand komt ons zeggen hoe we moeten reageren.” Hij verwijt de ‘protestanten’ een politieke agenda te hebben, omdat ook politieke partijen zich bij de protesten aansluiten, alsof politiek een scheldwoord is. Brunswijk deed zelfs een beroep op leden van de ABOP en de VHP om zich niet te mengen in de protesten. Natuurlijk is dit politiek, daar is niets mis mee. Politieke partijen die betere programma’s denken te hebben mogen zich natuurlijk profileren, of Brunswijk dat nu leuk vindt of niet. Brunswijk is vergeten dat hij vicepresident is voor het volk dat hij vertegenwoordigd en dat het volk er niet is voor hem, maar dat is lastig wanneer je gewend bent om een zakelijk imperium te runnen.
De Organic Movement wil dat het leven beter wordt voor Surinamers en dat de regering behoorlijk bestuurt. Het is niet de bedoeling om de regering naar huis te sturen. Het is daarom onwenselijk dat allerlei andere groeperingen en partijen deze protesten misbruiken om uit eigen belang de poten onder de stoel van het kabinet weg te zagen en zich niet beperken tot ombuiging van het beleid van de regering-Santokhi. Zij lijken erop uit om sociale onrust te creëren in de aanloop naar het hoger beroep in de zaak rond de Decembermoorden. Het is belangrijk dat de Organic Movement zich hiervoor niet laat misbruiken, maar belangrijker nog, dat Santokhi zijn ogen en oren opendoet. Het zou niet nodig moeten zijn om uitgebreid met de demonstranten te spreken over hun ongenoegen. Laat Santokhi de kranten van de afgelopen twee jaar nog eens rustig doorbladeren. Er is veel over zijn fouten geschreven.
Hans Moison
