Samen met het DA’91 Wetenschappelijk Bureau, organiseert de voorzitter van DA’91, jaarlijks de Anti-corruptie discussieavond. Dit jaar bij de vijfde discussieavond zal het thema zijn: ‘Openbare aanbestedingen als bijzonder risicogebied in corruptiebestrijding’.

Teneinde goede invulling te geven aan haar rol, moet een overheid goederen en diensten inkopen en werken voor uitvoering gunnen. Deze activiteit van de overheid wordt beschreven als openbare aanbestedingen. De aanbesteding voor kopieerpapier, IT apparatuur of medische hulpmiddelen, het aanbieden van gezondheids- of consultancy diensten, de aanleg van een weg of een luchthaven terminal, zijn slechts enkele voorbeelden van overheidsuitgaven in naam van een publieke autoriteit. In dezen is het heel belangrijk vast te houden dat de aankoper namens de overheid nooit zijn/haar eigen geld uitgeeft, maar het geld van de belastingbetalers.

Op overheden rust daarom de verplichting goederen, diensten en werken alleen aan te kopen van firma’s die de beste kwaliteit leveren voor het bestede geld. Het omvangrijke volume betrokken bij openbare aanbestedingen, is wat aanbestedingen zo gevoelig maakt voor corruptie. Naar schatting wordt 15-30 procent van het bnp in vele landen besteed aan openbare aanbestedingen. Dit betekent dat duizenden miljoenen dollars worden besteed door regeringen jaarlijks voor het aankopen van verschillende typen goederen, diensten en werken. Het is duidelijk dat corruptie in openbare aanbestedingen een enorm negatieve invloed heeft op overheidsuitgaven. Het ondermijnt de marktcompetitie en belemmert zo economisch ontwikkeling. Het gevolg is dat de overheid een kunstmatig verhoogde prijs betaalt voor goederen, diensten en werken vanwege verstoring van de markt. Verschillende studies suggereren dat gemiddeld 10-25 procent van de openbare contractwaarde verloren gaat in corruptie. De toepassing van dit percentage op de totale overheidsuitgaven voor openbare contracten toont aan dat honderden duizenden dollars verloren gaan in corruptie op jaarbasis.

Grotere aanbestedingen zijn meestal gevoeliger, daar tyuku’s vaker geëist en betaald worden als een percentage van de waarde van het openbare contract. Vele corruptieschandalen in de afgelopen jaren waren op het gebied van contracten voor openbare werken, zoals infrastructuurprojecten, defensieprojecten, de olie- en gassector en in de gezondheidszorgsector, vooral bij farmaceutica en medische apparatuur. Het enorme negatieve effect vereist serieuze inspanningen om corruptie binnen het aanbestedingsgebeuren te beteugelen. Alle maatregelen zijn geworteld in de gedachte: Publiek Geld voor Publiek Goed.

In ons eigen land is er geen specifieke aanbestedingswetgeving. In 2019 werd een conceptwet Aanbesteding ingediend in De Nationale Assemblee. Het is daarbij gebleven. De regels voor aanbesteding zijn in Suriname terug te vinden in de Comptabiliteitswet artikel 18 en 19. In het Herstelplan geeft de regering Santokhi aan, dat het kabinet de transparantie van overheidsopdrachten zal verbeteren door:

1. Uitwerking van een nieuwe aanbestedingswet om de publicatie van alle aanbestedingen en gunning van contracten te centraliseren en om het geïntegreerd informatiesysteem voor financieel beheer uit te breiden tot aanbestedingen, audits en controles
2. Het verplicht stellen van de publicatie, op een overheidswebsite, van alle overheidsopdrachten, de namen van de gegunde entiteiten en hun uiteindelijk begunstigde(n), de namen van de overheidsfunctionarissen die de contracten gunnen, en een validatie achteraf van de levering van de gecontracteerde diensten.

( pag. 101 Herstelplan)

Recent is Suriname toegetreden tot de UNCAC. Deze VN Conventie tegen corruptie, stelt ook een aantal basisvoorwaarden voor het aspect ‘aanbestedingen’. Vereist is dat men zich houdt aan de principes van:

– transparantie

– competitie

– objectieve besluitvorming

Ook in Caricom-verband heeft Suriname verplichtingen, onder andere vanwege de toetreding tot het herziene verdrag van Chaguaramas waarbij met in achtneming van artikel 239 b ( en artikel 79), de plicht is ontstaan bepaalde standaarden in wetgeving vervat te hanteren, wanneer het aankomt op (overheids)aanbestedingen. (Framework Regional Integration on Public Procurement).

Het is dus hoog tijd en essentieel dat:

– Identificatie van de ‘hoog risico’ momenten binnen het gehele proces is essentieel.

– Vaststellen van de sleutelfactoren voor succes in de bestrijding van corruptie binnen deze geïdentificeerde risicomomenten.

– Vaststellen van de te stellen eisen aan de besteding/beheer van overheidsfinanciën en openbare registers.

– Anti-corruptie initiatieven in nauwe samenwerking met de aanname van aanbestedingswetgeving, en dus hervorming van aanbestedingen zijn. Hierbij moet er meer nadruk komen op het ondersteunen van de regels met normen, zoals verantwoordelijkheid en integriteit.

De Anti-Corruptie Discussieavond wordt op donderdag 24 februari a.s. live uitgezonden via Apintie Televisie en is ook te volgen via de Facebookpagina van Apintie. De sprekers/panelleden zijn: minister Riad Nurmohammed (Openbare Werken), Nita Ramcharan en Kenneth Lim A Po. Het geheel vangt aan om 20.00 uur en de burgers kunnen via het app nummer 8115149 vragen insturen.

Het doel van de avond is informatief evenals transformerend in het denken over het verband tussen corruptiebestrijding en het aanbestedingsproces.

DA’91 Wetenschappelijk Bureau