Stel dat je directeur wordt van een onderneming, waarvan, zoals gebruikelijk, de Raad van Commissarissen (RvC) namens de eigenaren of aandeelhouders, toezicht op jou uitoefenen. Maandelijks, driemaandelijks en jaarlijks moet je financiële rapporten overleggen aan de RvC over het door jou gevoerde beleid. Aan het eind van elk jaar vindt er een accountantscontrole plaats, waarbij onder andere wordt nagetrokken in hoeverre de gepresenteerde cijfers betrouwbaar zijn. Dit laatste geschiedt door na te gaan of er inderdaad geen belangenverstrengeling bestaat tussen de (controle)functies en of al deze cijfers gedekt zijn door de nodige documenten.

Controle

Bij de voornoemde controle wordt ontdekt dat de verschillende (controle)functies worden bekleed door incompetente familieleden en vrienden en dat ondanks de grote inkomsten de onderneming verlies lijdt. De inkomsten nemen toe, omdat de prijzen van de ondernemingsproducten steeds worden verhoogd. Hoe zou dat verlies komen, denk je? Het systeem van de onderneming lekt. Er worden ook geen financiële rapporten gemaakt en de RvC speelt onder een hoedje met de directeur. Wanneer het accountantsonderzoek de boosdoeners identificeert, worden deze bij het Openbaar Ministerie aangeklaagd en onmiddellijk ontslag aangezegd, inclusief de directeur en RvC-leden.

Land en Volk     

Stel je nou eens voor dat dit in een land zou plaatsvinden. De aandeelhouders vertegenwoordigen het volk, de RvC het parlement of in sommige gevallen De Nationale Assemblee genoemd, en de directeur de regering. Het volk wordt uitgeknepen of uitgebuit in plaats van de lekkages of de vele vormen van corruptie aan te pakken, terwijl de toenemende overheidsinkomsten in een bodemloze put terechtkomen. Je blijft dus steeds meer geld in stoppen zonder dat er ooit een eind aan komt. Op deze wijze worden de rijken gevoed door de armoede van het volk. Hoe zou zo een volk dit kunnen toelaten, denk je? Er is geen gewapende macht die hun onderdrukt, althans niet zichtbaar, ofschoon kritische journalisten ongestraft worden beledigd of zelfs afgeranseld. Dat is censuur met openlijke geweldpleging. Je kunt geen openbare functies uitvoeren en gesloten zijn. In alle opzichten is dat tegenstrijdig en illegitiem.

Mogelijke oorzaken

Rechtsongelijkheid en discriminatie op grond van ras, geloof en cultuur kenmerken het politiek-bestuurlijke systeem. Verdeeldheid wordt gezaaid en financiële en emotionele belangen, inclusief loyaliteit, worden beloond. Het is naïef om te denken dat via burgereducatie alleen dit gaat veranderen, want wat aan de top gebeurt, sijpelt door naar beneden: woorden wekken, voorbeelden trekken. Hierdoor wordt de noodzakelijke saamhorigheid om invulling te geven aan de democratische rechtsstaat tegengewerkt en juist door degenen die dat zouden moeten realiseren. Integendeel, instituten worden verzwakt en sommige zelfs uitgeschakeld. Na de laatste financieel-economische wereldcrisis is uitgemaakt dat vele wereldleiders een antisociale persoonlijkheid hebben, die vaak met megalomanische trekken (grootheidswaan) gepaard gaat. Een ander onderzoek, ‘The Devil Wears Prada’, wees uit dat ongewone blootstelling aan weelde het morele kompas van de betrokkenen in de war brengt: je denkt dan niet of minder aan anderen. Ik zou gekozen hebben voor de titel: ‘The Devil Wears a Three Piece Suit. Take your pick!’. Ongeacht welke optie je kiest, zolang het volk dit niet inziet en zich hiertegen eendrachtig verzet, zal er niets positiefs veranderen en zullen armoede van en censuur voor het volk een voedingsbodem blijven voor de rijken. Laten we hopen dat de bovenbeschreven situatie niet of niet helemaal van toepassing is op Suriname, zodat van deze koers kan worden afgeweken. Ten slotte een vrolijke noot: Surinamers moeten leren om meer kennis te raadplegen in plaats van kennissen.

Dr. Roy I Bhikharie, PhD

Eerst het Volk, dan de Rest