De Partij voor Recht en Ontwikkeling (PRO) heeft op 2 november in een brief aan assembleevoorzitter Marinus Bee, de wijziging van het kiesstelsel aanbevolen.

De brief is door Gerold Sewcharan, voorzitter van het hoofdbestuur, namens de partij gestuurd. PRO beveelt de regering aan, in de aanloop naar de eerstvolgende verkiezingen het kiesstelsel van ons land te wijzigen en brengt daarbij ook in herinnering, dat de huidige regering in het regeerakkoord van 13 juli 2021 had beloofd dat de kiesregeling geëvalueerd en herzien zou worden. Sewcharan haalt aan dat er diverse keren is gepleit voor een wijziging van het kiesstelsel, waarbij aan het kiesrecht van elke Surinamer evenveel gewicht wordt gehecht in juridisch-politieke zin. Het gaat daarbij ook om een kiesstelsel, waarbij voor wat betreft de zetelverdeling in DNA, de stem van een Surinamer in Paramaribo evenveel waarde heeft als die van de stem van een Surinamer uitgebracht in Brokopondo.

Het mag volgens Sewcharan niet zo zijn, dat met 1.775 stemmen een parlementariër in Brokopondo gekozen wordt, terwijl een kandidaat in Wanica 10.135 stemmen daarvoor moet behalen. In Coronie kan een kandidaat al met 810 stemmen een zetel bemachtigen. De 51 zetels verdeeld over de tien districten, worden volgens hem niet evenredig behaald. “Het kiesstelsel is gebaseerd op een evenredige zetelverdeling per district en niet op een stelsel van landelijke evenredigheid.  Het huidige districtenstelsel brengt in onvoldoende mate de aspiraties van het Surinaams volk, zoals vastgelegd in grondwet tot uiting”, stelde Sewcharan in de brief. Hij citeerde daarbij niet alleen de schrijvers Hugo Fernandes Mendes en Jules Sedney over hun commentaar op het kiesstelsel van Suriname, maar ook de opmerkingen van politicoloog Hans Breeveld en de verkiezingscommissie van de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) in 2010 en 2021 werden meegenomen. De verkiezingscommissie van de OAS in 2010 zei in haar eindverslag in het onderdeel ‘Conclusies en aanbevelingen’, dat er grote verschillen zijn tussen de districten in Suriname. Zo kiezen in Paramaribo 153.848 kiezers 17 parlementariërs terwijl in Coronie met slechts 1.886 kiezers twee parlementariërs kiezen. 1 zetel in Paramaribo vertegenwoordigt bijna 9.000 stemmen terwijl Coronie slechts een tiende daarvan vertegenwoordigd wordt met 950 stemmen. Een electorale Grenzen Commissie zou volgens de OAS gevormd kunnen worden voor mogelijke oplossingen voor de ongelijkheid in de vertegenwoordiging. In 2020 maakt de OAS verkiezingswaarnemingscommissie wederom dezelfde opmerking, maar met een vergelijking tussen de kiesdistricten Wanica en Coronie. Volgens Sewcharan heeft de Surinaamse constitutie geen stelsel beoogd, zoals de werking van het huidige, en dat de bepleite wijzigingen van de diverse schrijvers een juridische grondslag heeft.

Dit toont hij aan door middel van enkele wetsartikelen en internationale verdragen. Sewcharan stelde dat in de afgelopen jaren in totaal zeker 5 commissies benoemd zijn geworden om te adviseren over de wijziging van het kiesstelsel. In 2018 zijn er maar twee wijzigingen in het kiesstelsel gepleegd, waaronder het combinatieverbod en het betalen van een waarborgsom door politieke partijen, die aan de verkiezingen willen deelnemen. Echter blijft PRO erbij dat deze wijzigingen in strijd zijn met het verdragenrecht. De PRO verzoekt de assembleevoorzitter binnen drie maanden na indiening van de brief schriftelijk te berichten of DNA de aanbevelingen, in acht zal nemen. “Bij gebreken zal PRO genoodzaakt zijn alle haar ten dienste staande politieke en rechtsmiddelen aan te wenden, zodat het huidige kiesstelsel overeenkomstig de grondwet gewijzigd wordt”, aldus de PRO in de brief aan DNA-voorzitter. Een afschrift van de brief is ook gezonden naar president Chandrikapersad Santokhi en vicepresident Ronnie Brunswijk.